Bouwers: focus op kerncompetenties en risicobeheer loont 
De beste prestaties bij de 75 grootste fondsen op de Nederlandse beurs (AEX, AMX en AScX) komen van BAM en Heijmans. De bouwers hebben hun winstgevendheid de afgelopen jaren aanzienlijk verhoogd. Ze profiteren van de stijgende vraag naar woningen in Nederland, en de focus op kleinschaligere projecten. BAM en Heijmans hebben allebei hun internationale activiteiten afgebouwd en richten zich nu op een beperkt aantal thuismarkten. Voor Heijmans is dat uitsluitend Nederland, BAM zit ook nog in het Verenigd Koninkrijk, Ierland en België. 

Heijmans heeft zijn positie op de Nederlandse woningmarkt versterkt door medio 2023 de grote Brabantse woningbouwer Van Wanrooij over te nemen. In september dit jaar werd de overname van bouwbedrijf Van Gisbergen afgerond, waarmee de belangrijke grondportefeuille verder werd uitgebreid.  

Mede door die overnames steeg het aantal verkochte nieuwbouwwoningen in de eerste negen maanden van 2024 met 90 procent ten opzichte van dezelfde periode het jaar ervoor. Heijmans-ceo Ton Hillen hamert op aanpakken van het woningtekort en vindt het belangrijk om “de ruimtelijke ordeningsprocedures te vereenvoudigen en vergunningverlening te versnellen”. Bij de halfjaarcijfers rapporteerde het bedrijf een sterk verbeterde operationele winstgevendheid (ebitda-marge) van 7,5 procent. 

Geleidelijk  
BAM begon te stijgen na publicatie van de jaarcijfers over 2023 op 15 februari. De koers is daarna gestaag verder opgelopen. Het laat zien dat een aandeel soms nog weleens kan blijven doorstijgen na goed nieuws, waarmee het positieve sentiment geleidelijk de beurskoers stuwt. Zeker als het om een echte particuliere belegging als BAM gaat, waar weinig professionele beleggers een (grote) positie in hebben.  


Bron: Bloomberg. Koersontwikkeling inclusief herbelegd dividend, 31 december 2023 = 100.  

Daarnaast speelt het vermijden van probleemprojecten een cruciale rol in het (voorlopige) succes van deze bedrijven. Voor BAM waren dit in het verleden bijvoorbeeld de bouw van de zeesluis IJmuiden in 2017 en de renovatie van de Afsluitdijk in 2020. Aan het laatste project ging het bedrijf door kostenoverschrijdingen bijna ten onder. Ook Heijmans heeft zulke problemen gehad, denk aan de renovatie van de Wilhelminasluis in Zaandam en de aanleg van de N23 Westfrisiaweg in Noord-Holland.  

De bouwsector blijft sterk cyclisch van aard. Het is voor de bedrijven essentieel om voorzichtig in te schrijven op tenderprocedures (het aannemen van bouwprojecten), en goede berekeningen te maken die ruimte bieden voor tegenvallers. De bouwers hebben de focus verlegd naar hogere winst(marges) en minder risicovolle projecten. Verder richt met name Heijmans zich de laatste jaren op het vergroten van terugkerende omzet. Denk aan beheer- en onderhoudswerkzaamheden waar het bedrijf langjarige contracten met opdrachtgevers voor afsluit. Als ze deze strategie kunnen volhouden, spelen demografische ontwikkelingen in hun voordeel. 

Unilever: een duidelijke koerswijziging 
Unilever (2024: +30,3%) was ooit een van de grootste levensmiddelenbedrijven ter wereld, met een Nederlands-Britse nationaliteit. Enkele jaren terug koos het bestuur voor een hoofdkantoor in Londen. De oorsprong van het bedrijf ligt zowel in de voedingsproducten als in schoonmaakmiddelen, maar de focus is aan het verschuiven. Topman Hein Schumacher, die in 2023 aantrad, heeft een strategische koerswijziging ingezet om de concurrentiekracht en winstgevendheid van het bedrijf te verbeteren. 

Het bedrijf uit Londen wil zich richten op de sterke merken, die zich vooral bevinden in de persoonlijke verzorging, beauty en schoonmaakmiddelen. Kleinere, minder winstgevende merken worden verkocht om geld vrij te maken voor de kernactiviteiten.  

De merken die in de etalage staan, bevinden zich vooral in de voedingstak. Conimex en Unox zijn al de deur uit, en ook De Vegetarische Slager zou te koop staan. Verder wil Unilever de ijsdivisie (Ice Cream, 7,9 miljard euro omzet in 2023) afsplitsen, met waarschijnlijk een eigen beursnotering. Het is nog onzeker of die in Londen of Amsterdam zal zijn.  

De herpositionering is begrijpelijk. Het rendement op geïnvesteerd kapitaal in zowel de ijs- als de voedingsdivisie ligt ruim onder het groepsgemiddelde. Door hierin te snoeien moet de omzetgroei de komende jaren leiden tot winstgroei, wat tot een verdere opwaardering van het aandeel kan leiden. 

ASML: pas op de plaats, maar de toekomst lonkt 
Voor zwaargewicht ASML (2024: +1,3%) was het een moeizamer jaar, de koers is inclusief herbelegd dividend vrijwel vlak. In april zwaaide ceo Peter Wennink af en nam Christophe Fouquet zijn plaats in. De vertrekkend topman gaf tijdens zijn laatste aandeelhoudersvergadering aan dat hij “niet stopt op het hoogtepunt, maar dat ASML nog niet halverwege is”. De koers steeg medio juli nog naar een all-time-high boven 1.000 euro, maar daarna zijn er wat obstakels geweest. 

Bij de halfjaarcijfers waren er zorgen over de mogelijke nieuwe exportrestricties vanuit de Verenigde Staten. ASML mag geen extreem ultraviolet-apparaten (EUV) naar China exporteren, en die beperkingen zouden worden uitgebreid naar de minder geavanceerde machines van de oudere generatie. 

Daarna was er een dubbele misser bij de derdekwartaalresultaten. Deze werden op 15 oktober een dag te vroeg gepubliceerd. Ook de inhoud stemde beleggers somber: een zwakkere orderinstroom en een verlaagde outlook voor 2025. Bovendien hebben twee afnemers van de EUV-machine, Intel en Samsung, flinke problemen. Het is niet ondenkbaar dat alleen TSMC overblijft als grote klant. 

Op de beleggersdag in november werd het sentiment weer wat positiever, met sterke prognoses voor de lange termijn. Analisten gepolst door Bloomberg zien het ook zitten, met een koersdoel voor de komende twaalf maanden van 851 euro. In een analyse van de VEB wordt becijferd dat ASML een mooi rendement kan bieden, zelfs in het extreme scenario dat alle EUV-capaciteit verhuist naar TSMC. 

VEB-directeur Gerben Everts is eveneens positief over ASML, zo gaf hij aan in de podcast van 20 december. “Het was een tussenjaar … Ze waren wat onhandig met de publicatie van de Q3-cijfers, tegelijkertijd is hun boodschap meestal wel consistent en ze proberen de verwachtingen wat te temperen en de prestaties daar overheen te laten gaan.” Beleggers kunnen voor komend beursjaar nog eens goed kijken naar het aandeel.  

De verliezers: klappen voor elektrificatie 
Enkele bedrijven die zich richten op duurzame technologie, zitten in de hoek waar de klappen vallen. Vooral Ebusco en Alfen schrijven dit jaar zwaar rode cijfers op de beurs. Ze hebben allebei hun eigen verhaal, maar een overkoepelend thema is de kwetsbaarheid van deze groeibedrijven in sectoren die sterk afhankelijk zijn van investeringen in verduurzaming en innovatie. 

Ebusco (2024: -89,4%) 
Ebusco moest in november 44 miljoen nieuwe aandelen uitgeven tegen een uitgifteprijs van 82 eurocent per aandeel, om de acute liquiditeitsproblemen op te lossen. Daarmee haalde het 27,7 miljoen euro aan harde cash binnen. 

Voor beleggers goed om te beseffen, is dat het aandeel Ebusco vorig jaar ook al daalde met ruim 64 procent. Het was het op een na slechtst presterende beursfonds in 2023. De totale daling van 96,2 procent vanaf eind 2022 is dus een opeenvolging van twee dramatische jaren.  

Is het lek voor Ebusco nu boven? Om die vraag te beantwoorden is het veel te vroeg. Het bedrijf uit Deurne wil zich transformeren naar een ontwerpbedrijf, dat alleen de composieten basis van de elektrische bussen nog zelf bouwt. De assemblage moet verder plaatsvinden in China. Maar de eerste prioriteit is het werkkapitaaltekort oplossen.  

Over de verdere toekomst zegt de nieuwe ceo Christian Schreyer in het FD: “Daarnaast moeten we het geld inzetten om weer nieuwe cash te genereren. We gaan grote veranderingen doorvoeren en de productie van bussen langzaam weer opschalen. We moeten het vertrouwen terugwinnen van onze klanten én toeleveranciers, en ons aan beloften houden.” 

Alfen (2024: -80,3%) 
Alfen is nog altijd het bekendst van de laadpalen, maar de divisie netwerkoplossingen brengt inmiddels al meer geld binnen.  

In juni gaf het bedrijf een aanzienlijke winstwaarschuwing af. Alfen heeft nog steeds te maken met een zwakke markt voor elektrische voertuigen en uitgestelde orders voor energieopslagsystemen. Bij de netwerkoplossingen liep het bedrijf tegen grote problemen in de toeleveringsketen aan. Zo lag de productie van zogenoemde Pacto-transformatorstations in het eerste kwartaal tijdelijk stil door een vochtprobleem in de installaties. 

In oktober 2024 kondigde Alfen een personeelsreductie van ongeveer 15 procent aan, wat neerkomt op ongeveer 160 banen. Er moest ook onderhandeld worden met huisbank Rabobank, over afspraken met betrekking tot de maximale netto-schuld. In november is een akkoord bereikt over de verlenging van een kredietfaciliteit van 100 miljoen euro. Het zorgde voor een opleving in de koers, maar die is sindsdien weer weggezakt.  

De grote beloften bij de energietransitie heeft Alfen (nog) niet ingelost. Het bedrijf uit Almere verwacht in 2025 slechts een beperkte omzetgroei. Om het vertrouwen onder beleggers herstellen, is het cruciaal dat Alfen openheid van zaken geeft. Meer details over de "strategy validation" en de middellangetermijndoelen wilde ceo Marco Roeleveld bij de derdekwartaalresultaten nog niet geven. Die komen bij de jaarcijfers op 12 februari 2025. 

Nieuwkomers: blijf selectief 
Naast de bekende namen deden er in de loop van 2024 drie bedrijven hun intrede op Euronext Amsterdam. Wat hebben deze debutanten te bieden voor beleggers? 

1. Theon 
In februari kwam nachtkijkerfabrikant Theon naar de Amsterdamse beurs. Het bedrijf zit in een interessante sector, die belangrijk is voor veiligheidsbelangen en sterk afhankelijk is van geopolitieke ontwikkelingen. De VEB staat in dit artikel stil bij de afwegingen om in defensie-aandelen te beleggen en welke Europese bedrijven daarbij interessant zijn.  

Bij de beursgang leken de winstdoelstellingen optimistisch, maar Theon wist een aantal keer positieve berichten over nieuwe orders te melden. Het nieuws dat de Duitse regering een eerdere order met enkele duizenden kijkers heeft uitgebreid, gaf het aandeel onlangs nog een impuls. Hiermee wist het defensiebedrijf vanaf de beursgang met 31 procent te stijgen.  

Ook de outlook voor 2025 is positief. De omzet van Theon zal het komende jaar naar verwachting uitkomen tussen de 410 en 430 miljoen euro. In juni sprak de VEB met de ceo, Christian Hadjiminas, over maatwerk, de keuze voor Amsterdam en de orderportefeuille van Theon. 

2. CVC 
Investeringsmaatschappij CVC Capital Partners kreeg in april een notering aan Euronext Amsterdam. Het in 1981 opgerichte bedrijf is vooral bekend van zijn private equity-fondsen. De investeerder heeft 191 miljard euro aan beheerd vermogen, waarvan het over 142 miljard euro provisies kan innen. De waarde van het aandeel CVC is vooral gestoeld op stabiele hoge beheervergoedingen, zo laat een som-der-delen-waardering van de VEB zien.  

3. The London Tunnels 
Uit onverwachte hoek debuteerde op 27 juni ook The London Tunnels op het Damrak. Het Engelse bedrijf wil The Kingsway Exchange, een tunnelstelsel veertig meter onder de grond in het centrum van Londen, gaan uitbaten als toeristische attractie. De IPO-prijs was 2 pond per aandeel, sindsdien beweegt de koers zich grotendeels tussen de 2 pond en 2,20 pond. Het volume is laag, gemiddeld 6.000 aandelen per dag, met op sommige dagen helemaal geen handel. Het maakt The London Tunnels voor serieuze beleggers een beursfonds om te mijden. 

Hoe deden de beursdebutanten het tot nu toe? 

Bron: Bloomberg. Koersontwikkeling tot en met 27 december 2024