ASML heeft een aanzienlijke aanwezigheid in de Verenigde Staten. Het chipmachinebedrijf uit Veldhoven heeft verschillende vestigingen en activiteiten die gericht zijn op ondersteuning, R&D, productie en klantrelaties. Zo zit bijvoorbeeld ASML’s dochteronderneming Cymer, gespecialiseerd in de cruciale lichtbronnen voor lithografiemachines, in San Diego.

Als het gaat om de mogelijke importheffingen, is dat volgens ASML-cfo Roger Dassen echter allesbehalve een voordeel, zo bleek tijdens de woensdag gehouden jaarvergadering.

Dat zit zo. ASML verscheept diverse essentiële onderdelen vanuit Nederland naar Cymer in San Diego. Denk daarbij aan bijvoorbeeld krachtige lasers van het Duitse Trumpf. Over de export van deze lasers vanuit het Duitse Ditzingen moeten mogelijk importheffingen worden betaald.

Vanuit San Diego worden vervolgens de geavanceerde (EUV en DUV) lichtbronnen als complete modules weer naar Veldhoven verzonden om in te bouwen in ASML’s lithografiescanners. Zodra een chipmachine klaar is in Veldhoven, wordt deze weer verzonden naar klanten in de VS zoals Intel (waaronder Oregon), TSMC (Arizona) en Samsung (Texas).

Over deze export naar de VS moeten dan voor de tweede keer tarieven worden betaald. “Voor je het weet, ben je importheffingen aan het stapelen”, aldus Dassen. Om dat stapelen van importtarieven te voorkomen, zegt Dassen te onderzoeken of het mogelijk is een vrijhandelszone te creëren tussen ASML’s fabrieken hier en de VS.

Klant gaat rekening betalen
Het heffen van tarieven op cruciale chiptechnologie – een EUV-machine kost gemiddeld 230 miljoen euro – staat bovenal haaks op de wens van de Trump-regering om een eigen chipindustrie op te bouwen. Zo maakte begin maart ASML’s grootste klant TSMC bekend de investeringsplannen in de VS uit te bereiden met 100 miljard dollar, bovenop een eerder aangekondigde investering van 65 miljard dollar. De Taiwanese chipmaker bouwt drie nieuwe fabrieken in Arizona.

Het prijskaartje van een volledig met chipmachines ingerichte fabriek wordt een stuk hoger als Trump allerlei heffingen laat plaatsvinden. De Verenigde Staten worden daarmee een stuk minder aantrekkelijk voor de chipindustrie. “Dat zou niet het doel moeten zijn van importtarieven; het doel is chipproductie in eigen land halen”, aldus Dassen. Volgens Dassen zal de regering-Trump nu dan ook goed nadenken over de gevolgen van importheffingen op chipapparatuur.

Mocht het uiteindelijk toch komen tot importheffingen op de chipmachines van ASML, dan zullen volgens Dassen de eindklanten als Intel, TSMC en Samsung de rekening gaan betalen. Uitzondering zijn de servicecontracten en reserveonderdelen, waarvoor ASML zich aan bestaande afspraken zal moeten houden. Wat dat betreft, is het een luxe dat ASML een monopolie heeft op EUV-machines.

Chinese EUV-geruchten
En dat monopolie van ASML op EUV lijkt voorlopig nog wel even veilig, zo bleek ook tijdens de jaarvergadering. Hoewel Chinese staatsmedia geruchten verspreiden over de nakende komst van een eigen EUV-machine, is deze machine lang niet zo geavanceerd als de chipmachines die uit de fabriek in Veldhoven komen.

“Wanneer je een land beperkingen oplegt, zullen ze er alles aan doen om hun eigen technologie te ontwikkelen”, aldus ASML-topman Christophe Fouquet. Volgens ASML boekt China door beperkingen grote vooruitgang op het gebied van bepaalde chiptechnologie zoals etching en depositie. “Maar wanneer het gaat om lithografie is het complexer", aldus Fouquet. Historisch gezien wordt lithografie uitsluitend door Europa en Japan geleverd. En omdat de afhankelijkheid van de toeleveringsketen cruciaal is, is het erg moeilijk om een dergelijk ecosysteem te reproduceren in lithografie volgens Fouquet. 

Zo maken het Duitse Zeiss en Trumpf, respectievelijk de geavanceerde spiegels en lasers, en het Amerikaanse Cymer – na een overname in 2013 volledig in eigendom – dus de lichtbronnen die cruciaal zijn voor EUV.

Dat de Chinezen nog lang niet zover zijn, laat volgens Fouquet ook het hoge marktaandeel van ASML in China zien. De Chinezen zijn nog altijd groot afnemer van de oudere DUV-machines – EUV mag niet verscheept worden naar China – waarmee ze naar verwachting dit jaar goed zullen zijn voor een kwart van de omzet van ASML.