Door de vele beleggingsinstrumenten op de markt, is het soms lastig om door de bomen het bos nog te zien. Voor langetermijnbeleggers kunnen exchange traded funds (etf’s, hierna ook fondsen genoemd) een mooie bouwsteen zijn voor het samenstellen van een portefeuille. Deze producten volgen een index en geven via één beursgenoteerd product toegang tot een mandje met onderliggende beleggingen.

De samenstelling van een portefeuille moet in overeenstemming zijn met de wensen en risicobereidheid van de individuele belegger. In het algemeen geldt dat bij een langere horizon meer risico kan worden genomen en dat het risico mogelijk wordt beloond met een hoger verwacht rendement.

De Portefeuillehulp van de VEB is een hulpmiddel (tool) waarin u een grote selectie aan voorbeeldportefeuilles vindt die zijn opgebouwd uit maximaal zeven etf’s. Hieronder een korte beschrijving van alle variabelen waarmee u een portefeuille kunt afstemmen op uw eigen voorkeuren.

Keuze 1: beleggingscategorieën
Voor veel beleggers bestaat de portefeuille uit een combinatie van aandelen (risicovoller), obligaties (minder risicovol), eventueel wat vastgoed (risicovol, maar blootgesteld aan andere risicofactoren) en cash.

In de portefeuilletool kunt u uw voorkeur aangeven voor de beleggingscategorieën die in elk geval vertegenwoordigd moeten zijn. Er zijn combinaties gemaakt van verschillende fondsen om een goed gespreide portefeuille te creëren, waarin de beleggingen elkaar aanvullen.

De etf’s zijn binnen de portefeuille gelijk gewogen, dus de invloed op de resultaten van ieder fonds is gelijk. De berekening gaat wel uit van periodiek herbalanceren, waarin de verhoudingen weer gelijk worden getrokken. Daar zijn kosten aan verbonden. Een zelfbelegger heeft aan een jaarlijkse herweging vaak genoeg om weer terug te gaan naar de gewenste verdeling tussen de beleggingscategorieën.

Keuze 2: volatiliteit
In de tool is risico afgemeten aan de volatiliteit van de etf over de afgelopen drie jaar. Dit gaat om de afwijkingen van het rendement ten opzichte van het gemiddelde. Oftewel: de volatiliteit meet de beweeglijkheid van een belegging.

In de portefeuilletool is volatiliteit op jaarbasis gemeten. U kunt selecteren hoeveel een portefeuille in waarde mag schommelen. Hoe minder u bereid bent om die schommelingen te accepteren, hoe minder voorbeeldportefeuilles in aanmerking komen.

Beweeglijkheid is niet per definitie gelijk aan risico. Volatiliteit kan op de korte termijn sterk toenemen en zo uw portefeuille raken, maar het biedt ook kansen als de koersen sterk dalen.

Het is bovendien niet zo dat meer risico per definitie gekoppeld is aan meer rendement. Een blik op alle 131 portefeuilles die nu in de tool opgenomen zijn, laat zien dat er voorbeelden zijn met relatief laag rendement en hoge volatiliteit, maar ook andersom.

De portefeuilles in de Portefeuillehulp: jaarrendementen en volatiliteit zijn verbonden, maar niet één-op-één

Keuze 3: geografische spreiding
Als laatste is het mogelijk om een voorkeur aan te geven voor de geografische regio’s die binnen de belegging aanwezig moeten zijn. Beleggers kunnen daar kiezen uit de VS, Europa, Azië en emerging markets.

Spreiding over de wereld kan helpen om te profiteren van enerzijds de groei van de economie in opkomende markten en anderzijds van investeringen in grote en winstgevende Amerikaanse ondernemingen die veel waarde creëren. Wel is het dan zaak om rekening te houden met extra risico’s, zoals het wisselkoersrisico en de pieken en dalen die vaak horen bij opkomende, minder ontwikkelde economieën.

Met de zwakke euro, die recent zelfs een gelijke koers met de dollar bereikte, lijken Amerikaanse beleggingen even niet zo aantrekkelijk. De daling van de euro zorgde voor hogere omgerekende rendementen, maar nu is inleg van meer euro’s benodigd om een dollarbelegging te kopen. Op de lange termijn zijn wisselkoersen echter lastig te voorspellen en passen beleggingen buiten het eurogebied, ondanks het extra risico, prima in veel beleggingsportefeuilles. Nog een nuancering bij het valutarisico: veel van de bedrijven waarin belegd wordt zijn multinationals die in vele landen en valuta’s zaken doen. Beurs of valuta waarin het aandeel staat genoteerd is dan minder bepalend.

Historische resultaten
Na het ingeven van uw drie keuzes verschijnt een selectie van voorbeeldportefeuilles. In de tool kunt u een bolletje selecteren om te zien waar de blootstelling van de portefeuille ligt en wat de jaarlijkse kosten zouden zijn. Daarnaast is het driejarig gemiddeld rendement weergegeven. Bedenk daarbij wel goed dat dit resultaten zijn over een periode waarin, ondanks de recente dip, aandelen sterk hebben gepresteerd.

De best presterende portefeuilles over de afgelopen drie jaar hebben dan ook vaak een grote blootstelling aan aandelen, variërend van 70 tot 85 procent. Er zijn echter uitzonderingen, zo kon deze portefeuille bijvoorbeeld een rendement behalen van 7,2 procent met 42 procent obligaties, maar dat is met name te danken aan de sterke prestaties van juist de aandelen in de informatietechnologiesector.

De meeste obligatiefondsen behaalden over diezelfde periode een negatief rendement, door lage effectieve rendementen (yields) als uitgangspunt, gecombineerd met de stijging van de rente die direct zorgde voor een koersdaling van de onderliggende obligaties.

Nu de effectieve rentes zijn gestegen, kunnen obligaties wel wat meer rendement opleveren voor beleggers die nu instappen. Een verder oplopende rente is daar wel nog steeds een risicofactor.

Voor de toekomst bieden de historische resultaten uiteraard geen garanties. Het is vaak niet verstandig om de best presterende etf’s zomaar aan te schaffen, het zogenoemde performance chasing. Het is vooral van belang een gebalanceerde portefeuille te vinden, waar de verhouding tussen aandelen en obligaties past bij uw risicoprofiel.

Basis
De voorbeeldportefeuilles zijn geen individueel advies. Voor de belegger is het belangrijk om te weten uit welke fondsen de portefeuille bestaat, welke onderliggende beleggingen daarin zitten, welke resultaten daaruit zijn te verwachten en hoe die beleggingen met elkaar samenhangen.

Voor veel beleggers is houd het simpel vaak het beste advies. Ga niet op zoek naar bepaalde sectoren of landen die het op korte termijn beter gaan doen dan de brede markt. Het is dan beter om een portefeuille te hebben die breed gespreid is, zowel geografisch als op het gebied van beleggingscategorieën. De voorbeeldportefeuilles kunnen hier goed als basis dienen: ze bestaan uit de goedkoopste, in Nederland goed verkrijgbare etf’s die een bepaalde index volgen.