Stijgende rentes doen pijn bij veel aandelenbeleggers, maar ook zeker bij obligatiehouders. De koers van iedere reguliere obligatie daalt als op de markt een hoger rendement wordt vereist, maar er kunnen grote verschillen zijn in de impact die een rentestijging heeft. De modified duration geeft een indicatie van de gevoeligheid van obligaties voor veranderingen in de effectieve rente.
Afgelopen maanden in is de effectieve rente (yield) op Eurozone-obligaties met de hoogste kredietwaardigheid voor alle looptijden opgelopen, zoals hieronder te zien. 
X-as: looptijd, y-as: effectief rendement. Roze is de stand op 16 december 2021, groen is de stand op 16 maart 2022 en blauw is de stand op 16 juni 2022. Bron: ECB
Een index van S&P die de waarde van een gewogen mandje van Nederlandse staatsobligaties volgt, laat de impact ook zien: S&P Netherlands Sovereign Bond Index. In zes maanden tijd is deze index met 15,76 procent in koers gedaald.
Bron: S&P Global
Een obligatiebelegger heeft dit ongetwijfeld gemerkt in zijn of haar portefeuille. Ook de effectieve rentes op bedrijfsobligaties zijn gestegen, aangezien die vaak gebaseerd zijn op de rentetarieven die overheden betalen.
Een maatstaf om goed in de gaten te houden is de modified duration. Die geeft de gevoeligheid van de prijs van een obligatie weer voor een (kleine) verandering in het effectieve rendement.
De S&P Netherlands Sovereign Bond Index had op basis van de data per 16 juni 2022 bijvoorbeeld een modified duration van 7,42. Dat betekent dat een verandering in de effectieve rente van 1 procent een koersstijging of -daling van circa 7,42 procent veroorzaakt. De effectieve rente en de koers van een obligatie bewegen tegenovergesteld aan elkaar, dus rentestijgingen zorgen voor koersdalingen.
Maar het kan nog extremer. Een goed voorbeeld is een Nederlandse staatsobligatie die nog een looptijd heeft van iets minder dan 20 jaar, waarbij de rentestijging heel hard heeft ingehakt op de koers.
Koers van staatsobligatie met ISIN: NL0009446418 Bron: ABN Amro
De koers is vanaf december vorig jaar met ruim een kwart gedaald. Hoe langer de looptijd van een obligatie, des te hoger is de rentegevoeligheid. Het zogenaamde lage risico van obligaties komt daarmee in een ander daglicht te staan. Als de rentes nog verder stijgen, liggen er voor obligatiehouders meer koersverliezen in het verschiet.
De modified duration van individuele obligaties is terug te vinden in gespecialiseerde databases, zoals die van Bloomberg.