De VEB heeft Heijmans in aanloop naar de aandeelhoudersvergadering van 14 april vragen gesteld over de gang van zaken bij de joint ventures.

Namens beleggers vraagt de vereniging onder andere aan het bestuur of de uitgevoerde projecten onder controle zijn en welke maatregelen Heijmans kan nemen om de risico’s te beheersen.

Lees de vragen van de VEBdirect naar de brief aan Heijmans.

Heijmans zag vorig jaar de omzet stijgen tot 1,75 miljard euro. Door een betere brutomarge viel de nettowinst een derde hoger uit (40 miljoen euro). Van het operationele resultaat (56 miljoen euro), waarin de resultaten van joint ventures nog niet zijn verwerkt, werd ongeveer één vijfde afgeroomd door verliezen in die joint ventures.

Voor beleggers kunnen dergelijke verliesposten behoorlijke gevolgen hebben. Niet alleen omdat Heijmans die verliezen mogelijk moet aanzuiveren, ook omdat de bouwer veertig procent van de nettowinst als dividend uitkeert.

Door het dividendbeleid zijn de resultaten uit de joint ventures direct van invloed op de winstuitkering. Maar wat er precies achter die cijfers schuilgaat, blijft vaag.

Beleggers krijgen binnenkort 73 eurocent per certificaat overgemaakt. Het is voor het eerst in zeven jaar dat Heijmans een deel van de winst uitkeert.

Beperkt inzicht
Bij joint ventures zijn betrokken bedrijven samen eigenaar van bijvoorbeeld fabrieken, het gebruikte materieel of grondposities. Als joint ventures verlies lijden, worden die tekorten meestal aangezuiverd. Met leningverschaffers van die joint ventures is veelal afgesproken dat in geval van tekorten de partners bijstorten.

In hun cijferrapportages hoeven bedrijven mede als gevolg van de boekhoudregels beperkt inzicht te geven in de gang van zaken binnen de joint ventures.

De resultaten van projecten die Heijmans helemaal in eigen beheer uitvoert, komen terug in het omzet- en resultatencijfer. Ook verschijnen ze op de bedrijfsbalans in het onderhanden werk of - als de factuur al aan de opdrachtgever is verstuurd - in de gefactureerde omzet.

Bij joint ventures is dat anders. In tegenstelling tot de gewone activiteiten worden joint ventures niet meegeconsolideerd in de bedrijfscijfers. In slechts één regeltje op de resultatenrekening wordt het resultaat uit alle samenwerkingsverbanden samengevoegd. Het aandeel in het eigen vermogen van joint ventures verschijnt op de balans.

Het gevolg is dat een belangrijk deel van het risico zich aan het zicht onttrekt. Maar als ergens verliezen zijn geleden, moet Heijmans deze mogelijk wel aanzuiveren en dat betekent een kasuitstroom. Behalve deze verliesaanzuivering vinden gedurende een doorsnee jaar allerlei verschuivingen plaats. Zo was ook sprake van een kapitaalteruggave vanuit joint ventures, ontving Heijmans wat dividend en werd geld betaald voor de uitbreiding van bepaalde belangen.

Prestigeproject
Een van de opdrachten die Heijmans uitvoert in zo’n joint venture is de bouw van de nieuwe Amsterdamse rechtbank aan de Zuidas. Een prestigeproject dat vorig jaar stroef liep.

Het grootste deel van het totale verlies van elf miljoen uit joint ventures dat Heijmans in de jaarcijfers boekte, kwam op het conto van dit project. Dat bleek uit de reactie van cfo Hans Janssen tijdens de recente jaarcijferpresentatie.

Door de coronapandemie waren arbeidskrachten ziek of konden buitenlandse bouwlieden de grens niet over. Ook materialen en bouwliften kwamen te laat aan op de bouwplaats. Gevolg: de geplande oplevering in november 2020 is niet gehaald en de kosten vielen hoger uit.

Verliezen aanzuiveren
Niet alleen in de bouwsector is het gebruik van joint ventures aan de orde van de dag. Tankopslagbedrijf Vopak heeft over de hele wereld vele terminals ondergebracht in zo’n samenwerkingsvorm. Tot voor kort had Arcadis een probleem met zijn Braziliaanse joint venture waar het ingenieursbureau veel geld aan kwijt was. En onlangs maakte KPN bekend met pensioenfonds ABP op te trekken bij de uitrol van een glasvezelnetwerk.

Als joint ventures verlies lijden, worden die tekorten meestal aangezuiverd. Met lening verschaffers van die joint ventures is veelal afgesproken dat in geval van tekorten de partners bijstorten. Vorig jaar maakte financieel directeur Hans Janssen 26 miljoen euro over naar de kas van de samenwerkingsverbanden. Een jaar eerder was dat 1,5 miljoen euro en in 2018 bijna 12,5 miljoen euro (zie grafiek). Dergelijke uitgaven kunnen zwaar drukken op de uiteindelijke kasstroom van het bedrijf.

Bron: Heijmans jaarverslagen, in mln. EUR

Tijdens de jaarcijferpresentatie zei Janssen ook voor het lopende jaar te rekenen op rode cijfers uit joint ventures. Door de jaren heen vertoont dit resultaat bij Heijmans behoorlijke schommelingen. Vorig jaar was het verlies elf miljoen euro, tegen tien miljoen euro winst een jaar eerder.