In deel één van de terugblik namen we de prestaties van de wereldwijde aandelenbeurzen door. In dit artikel kijken we naar andere beleggingscategorieën zoals valuta en grondstoffen. 

1. Valutamarkten: euro verzwakt 
Amerikaanse aandelen zijn steeds populairder onder particuliere beleggers, zo blijkt uit gegevens van DNB. Naast de bekende namen zoals Shell en ASML hebben Amerikaanse technologiereuzen als Nvidia en Microsoft inmiddels een prominente plek in de beleggingsportefeuille van de particulier. 

Hierdoor hebben schommelingen in de waarde van de Amerikaanse dollar een groeiende invloed op het rendement van Nederlandse beleggers. 

Beleggers met blootstelling aan de Verenigde Staten zagen door een sterke dollar hun beleggingsrendement dit jaar extra hard oplopen. Sinds begin dit jaar is de dollar circa 5 procent meer waard geworden ten opzichte van de euro. Deze week bereikte de Amerikaanse munt op 1,04 Amerikaanse dollar het hoogste niveau dit jaar tegenover de euro (in de EUR/USD-wisselkoers is altijd het aantal dollars per euro vermeld, een lager getal betekent daarom een zwakkere euro en een sterkere dollar). 

In Europa was het economisch gezien geen topjaar. De twee grootste economieën van de eurozone, Duitsland en Frankrijk, sputteren. In Duitsland hapert de industrie, met een autosector die links en rechts wordt ingehaald door de concurrentie omdat te lang werd vastgeklampt aan de verbrandingsmotor. In Frankrijk wil de politiek het maar niet eens worden over de aanpak van het stevige begrotingstekort en de oplopende staatsschuld.  

Ondertussen groeit de economie aan de andere kant van de oceaan harder dan verwacht, wat bijdraagt aan een hogere vraag naar dollars en die munt een impuls geeft. 

Uit de pas 
Daarnaast is het verschil in rentebeleid tussen de diverse centrale banken van invloed op wisselkoersen, zo werd onlangs weer bevestigd. Het Amerikaanse stelsel van centrale banken (Fed) verlaagde recent de beleidsrente met 0,25 procentpunt.  

Markten hielden rekening met die stap omlaag. Maar de schrik zat er toch in na het horen van de toelichting op het rentebesluit, waarin Fed-voorzitter Jerome Powell zijn reserves uitte over het tempo van de volgende renteverlagingen.  

Powell wees op de inflatiecijfers die de afgelopen maanden toch weer tegenvielen (lees: hoger dan verwacht). Als gevolg daarvan verwacht de Fed-voorzitter volgend jaar maar twee renteverlagingen van een kwart procentpunt door te voeren, terwijl beleggers rekenden op vier ‘kwartjes’ naar beneden in 2025. De uitspraken van Powell zorgden ervoor dat de dollar weer meer waard werd ten opzichte van de euro. Bij hogere rentes op dollars is het gunstiger om geld in de Verenigde Staten te stallen, wat tot extra vraag naar de Amerikaanse munt leidt. Dit zorgt ervoor dat de dollar in waarde stijgt ten opzichte van de euro. 

Experts denken dat de rente in Europa sneller kan dalen. De Europese centrale bank (ECB) startte eerder met renteverlagingen dan de Amerikaanse evenknie. Dit jaar werd de beleidsrente al in vier stappen verlaagd van 4 procent naar 3 procent. Ter vergelijking: de Amerikaanse Federal Funds-rente ligt in de bandbreedte van 4,25 tot 4,5 procent. 

De president van de ECB, Christine Lagarde, is bovendien optimistisch over de strijd tegen inflatie, zo bleek tijdens het meest recente rentebesluit. Analisten verwachten dat de ECB de rente volgend jaar verder zal verlagen richting de twee procent. Het afwijkende rentepad – harder omlaag in Europa dan in de VS – heeft vooral in de laatste maanden bijgedragen aan een sterkere dollar (zie grafiek). 

Een euro is steeds minder Amerikaanse dollars waard 

Bron: Bloomberg. De prijs van 1 euro uitgedrukt in Amerikaanse dollars. Peildatum 19 december. 

2. Obligaties: Amerikaanse langetermijnrentes stijgen 
In 2023 lieten de obligatiemarkten de periode met negatieve rentes al achter zich. Dit jaar waren de rendementen – eigenlijk zoals het hoort – weinig spectaculair.  

De obligaties van opkomende economieën waren met een totaalrendement van bijna 13 procent in euro’s de grote winnaar. In dit mandje van emerging markets zitten staatsobligaties uit onder andere Turkije, Saoedi-Arabië en Brazilië. 

De belangrijkste indices met verschillende Europese en Amerikaanse bedrijfs- en staatsobligaties leverden dit jaar nominaal zo’n 1,5 procent tot 5 procent op. Maar dat was dus niet het hele verhaal. Want doordat de dollar sterker werd ten opzichte van de euro, leverden Amerikaanse obligaties een procent of vijf extra op. Dat is een prettig duwtje omhoog. 

Oplopende Amerikaanse staatsrentes 
Zoals in de grafiek hierboven te zien is, begon de opmars van de Amerikaanse dollar medio september op gang te komen. In die periode is de Amerikaanse centrale bank, de Fed, begonnen met het verlagen van de beleidsrente, die bepaalt hoeveel het banken kost om overnight geld te lenen.  

Opvallend genoeg is de rente op Amerikaanse langlopende staatsleningen sindsdien juist flink opgelopen. Zo steeg de yield op een Amerikaanse staatsobligatie met een looptijd van tien jaar van circa 3,5 procent naar meer dan 4,5 procent per jaar. De Duitse 10-jaarsrente ligt een stuk lager, op 2,28 procent. 

Dalende obligatiekoersen hebben Amerikaanse obligatiehouders dit jaar flink geraakt. Wanneer de rente stijgt, dalen de koersen van bestaande obligaties omdat nieuwe uitgiftes aantrekkelijker worden. Voor beleggers was het rendement op een mandje Amerikaanse staatsobligaties slechts 1,5 procent in dollars. 

Er worden meerdere oorzaken aangewezen voor de rentestijgingen. Zo is er het spel rond de verwachtingen van beleggers en het beleid van de centrale banken. Omdat de inflatie in de VS hardnekkiger lijkt, zijn Amerikaanse centrale bankiers minder scheutig met renteverlagingen dan eerder gedacht. Hierdoor prijst de markt in dat rentes langer hoog blijven. 

Rendementen van obligaties op een rijtje  

Bron: Bloomberg. Rendement in euro’s in 2024. Peildatum 19 december.   

3. Grondstoffen  
Grondstofprijzen lieten ook in 2024 grote schommelingen zien. Niet alle grondstoffen staan evenveel in de schijnwerpers: een stijging van 70 procent voor futures op bevroren sinaasappelsap valt beleggers misschien niet direct op, maar consumenten voelen de impact wel in de supermarkt.  

Zo werden ook koffie (80 procent), chocolade (cacao: 206 procent) en zonnebloemolie (58 procent) dit jaar allemaal een flink stuk duurder.  

Dat komt voornamelijk door tegenvallende opbrengsten. Door slechte oogsten in Brazilië en Vietnam bleef het koffieaanbod opnieuw achter bij de vraag. Cacao werd duurder door lagere productie in Ghana en Ivoorkust. 

De olieprijs was dit jaar voor de verandering nagenoeg ongewijzigd. Ondanks geopolitieke spanningen in het Midden-Oosten is de olieprijs per saldo zelfs iets gedaald. Dit wordt onder andere veroorzaakt door zwakke vraag van grootverbruiker China en de aankondiging van Saoedi-Arabië om meer olie op te pompen.  

Daarentegen was goud dit jaar wel in trek. Zo ging een troy ounce — de traditionele gewichtsmaat voor goud, gelijk aan 31,1 gram — begin dit jaar nog voor 1.900 euro van hand tot hand. Het edelmetaal bereikte in de herfst een all time high van meer dan 2.600 euro. De opmars van de goudprijs wordt onder andere toegeschreven aan centrale banken van landen als China die hun goudreserves aanvullen.  

Tegelijkertijd was er dit jaar slecht nieuws voor Nederlandse huishoudens met een variabel energiecontract: de Europese gasprijs (TTF Gas) stijgt weer. Een kubieke meter gas kost ongeveer 28 procent meer dan een jaar geleden. Lange periodes met weinig zon en wind helpen niet mee. Deze zogenaamde dunkelflaute zorgt ervoor dat er minder zon- en windenergie wordt opgewekt, zodat de gascentrales op volle kracht moeten draaien.  

Veel grondstoffen fors duurder, maar cacaoprijs ging door het dak  

Bron: Bloomberg. Prijsverandering vanaf begin 2024 in euro’s, uitgedrukt in procenten. Peildatum 19 december.   

4. Crypto’s: nieuw record voor de bitcoin
2024 gaat de boeken in als het jaar waarin de bitcoin voor het eerst door de magische grens van 100 duizend dollar brak. Het jaar begon al goed toen de Amerikaanse toezichthouder bitcoin-etf’s goedkeurde. Daarna bleef het even stil. Tot de Amerikaanse verkiezingen, begin november.  

Tijdens zijn verkiezingscampagne beloofde Donald Trump dat de Verenigde Staten de ‘cryptohoofdstad van de wereld’ zouden worden. Hij sprak over deregulering en suggereerde zelfs dat bitcoins gekocht zouden kunnen worden als nationale reserve. Daarnaast liet Trump zich omringen door crypto-adepten als Tesla-baas Elon Musk. In de weken na Trumps verkiezingswinst steeg de prijs van één bitcoin van circa 70 duizend dollar naar meer dan 100 duizend dollar. 

Na de verkiezing van Trump ging bitcoin door het dak 

Bron: Bloomberg. De prijs van één bitcoin uitgedrukt in Amerikaanse dollars. 

Bij de kleinere crypto’s ging het nog harder. Zo steeg de dogecoin, ooit opgericht als grap en in het verleden door Musk aangeprezen, in enkele weken van 10 dollarcent naar 40 dollarcent.  

De vraag is of de stijging doorzet. Crypto’s genereren – in tegenstelling tot aandelen en obligaties – geen kasstromen. Verschillende critici, zoals superbelegger Warren Buffett, stellen dat de waarde daardoor eigenlijk nul is. Ook VEB-directeur Gerben Everts ziet niets in crypto’s als belegging: “Een koersstijging zegt helemaal niets over de waarde, want die is er namelijk niet.”