Shell vroeg beleggers extra geduld. Waar BP, Total en het Italiaanse Eni in het najaar al uitgebreid uit de doeken deden hoe zij hun ecologische voetafdruk gaan verlagen, hield Shell topman Van Beurden de kaarten tegen de borst.

Donderdag liet Shell weten dat het net als BP in 2050 netto broeikasneutraal wil zijn. Maar de routekaart is anders dan van sectorgenoten.

Oliereuzen concentreren zich van oudsher op complexe olie- en gasprojecten in afgelegen gebieden op land of op zee. Total en BP willen die jarenlange opgebouwde expertise nu inzetten om duurzame stroom op te wekken, denk bijvoorbeeld aan enorme windparken op zee.

Shell wil juist niet aan het begin van de keten zitten – ‘we menen dat hier te weinig rendement te behalen valt’ – maar voornamelijk aan het eind. Bij de klant.

‘Om (energie)producten te verkopen is het niet nodig de middelen waarmee deze zijn opgewekt op de balans te hebben’, aldus Uhl.

Shell meent dat het onmisbare schakels heeft in de keten om producten bij de klant af te leveren. Het uitgebreide verkoopnetwerk – marketing, denk aan de tienduizenden tankstations voor auto’s en aanwezigheid op circa negenduizend vliegvelden – krijgt een prominente plek in de nieuwe strategie.

Het concern wil helpen met het verduurzamen van klanten, waarbij bijvoorbeeld een samenwerking met Rolls Royce werd gebruikt om vliegtuigmotoren te ontwikkelen die werken op biokerosine.

“We hebben eersterangs stoelen voor het ontwerp van de energiemarkt van de toekomst”, zo vatte Van Beurden samen.

Shell benadrukte ook een van de grootste energiehandelaars ter wereld te zijn. Het verhandelt nu al drie keer zoveel olie als het zelf oppompt.

Opgelucht
Beleggers zullen enigszins opgelucht zijn dat Shell maar beperkt meegaat met de rat race van kapitaalintensieve elektriciteitsprojecten. Dit was ook een vrees van de VEB.

Het kapitaalbeslag van Shell’s groene strategie is veel beperkter dan van het kleinere BP. De Britten willen tegen het eind van het decennium jaarlijks circa vijf miljard dollar in koolstofarme energie steken.

Shell schroefde donderdag de klimaatdoelen fors op - in 2050 moet de totale uitstoot op nul liggen in plaats van de eerder gecommuniceerde 65 procent daling - maar blijft het voorlopig vasthouden aan twee tot drie miljard dollar investeringen in “nieuwe energie”. 

De daling van het aandeel Shell van 3 procent verraadt dat beleggers niet helemaal overtuigd zijn dat Shell (rendabel) kan groeien zonder investeringen. Het hielp niet dat Van Beurden meer met vergezichten dan met gedetailleerde plannen naar buiten kwam. 

Zo bleef ongewis waarom spelers als BP en Total – die toch heel vergelijkbare activiteiten ontplooien – zouden accepteren dat Shell in zijn eentje de lucratiefste delen naar zich toetrekt. Plat gezegd lijkt onwaarschijnlijk dat de twee zullen samenwerken met Shell in de wetenschap dat de door hun opgewekte windstroom onder het Shell-merk, al dan niet verpakt met andere producten of diensten, tegen een opslag aan derden wordt verkocht. 

Cfo Jessica Uhl reageerde ontwijkend op de vraag of en wanneer zal worden geëvalueerd of de nieuwe strategie echt werkt. “We zullen dicht op de markt blijven en gedisciplineerd reageren op wat er daadwerkelijk gebeurt”, aldus de Amerikaanse.

In dit kader kan niet onvermeld blijven dat Shell donderdag de ambitie om de grootste producent van groene stroom ter wereld te worden – geruisloos –  losliet. Nu de perspectieven van zelf opwekken zijn verminderd, wil Shell vooral groot worden in handel en verkoop.

Duurzame beleggers bestempelen dit mogelijk als zwalkend beleid. Andere beleggers hebben wellicht begrip voor het feit dat Van Beurden tracht de handen vrij te houden in een rap transformerende energiewereld.

Meer winst bij minder vaten
Ondertussen verwacht Shell dat de olieproductie jaarlijks tussen de één en twee procent zal dalen door zowel natuurlijk verloop als desinvesteringen. De productie zal nooit meer hoger worden dan in 2019.

De percentages impliceren dat de upstreamtak in 2030 tot wel twintig procent kan krimpen. Dat is substantiële krimp. Maar BP verwacht dat de productie nog twee keer harder zal dalen (40 procent).

Van Beurden benadrukte dat de kasstromen uit olie hard nodig zijn om te verduurzamen, en dividend uit te keren. Shell blijft hier flink investeren (circa 8 miljard euro per jaar), maar wil ondertussen efficiencyslagen maken. Het concentreert zich nu bijvoorbeeld op slechts 9 reusachtige velden. 

Shell denkt een rendement te maken op recente en nieuwe olie-investeringen van tussen de 20 en 25 procent. En er zou pas sprake van verliezen zijn als de olieprijs onder de 30 dollar duikelt. Van Beurden gaf te kennen dat de hoge rendementshorde – aanzienlijk hoger dan bij Shells andere activiteiten – noodzakelijk is vanwege volatiele grondstofprijzen en de toenemende maatschappelijke idee dat olie in de grond moet blijven.

‘Additionele overwegingen’ hierbij zijn dat Shell over vijf jaar geen nieuwe velden zal aanboren (wel aanpalende boringen bij bestaande velden). En alle olie-investeringen moeten halverwege volgend decennium zijn terugverdiend.

Om dit kracht bij te zitten zei Van Beurden dat een “materieel deel” van de activiteiten in de binnenlanden van Nigeria – al decennialang een zogenaamd heartland voor Shell – op dit moment ‘worden geëvalueerd’. Het bedrijf gaat zich hier richten op olie die voor de kust te vinden is.

‘In het afgelopen decennium hebben we het aantal licenties hier met de helft verminderd’, aldus Van Beurden. ‘Maar helaas blijven de posities onderworpen aan sabotage en diefstal, ondanks onze inspanningen om deze illegale activiteit te verminderen’. Dat Shell de verliezende hand lijkt te hebben in rechtszaken over vervuiling in Nigeria liet Van Beurden onvermeld.