Air France-KLM werd begin dit jaar als eerste geraakt door de pandemie toen het vliegverkeer met China stilviel.

Topman Ben Smith maakte halverwege maart al bekend een kwart van zijn basissalaris in te leveren als een van de noodgrepen om de crisis te doorstaan.

Al snel werd de verwoestende impact van het virus voor andere sectoren ook duidelijk en volgden ondernemingen als bouwer BAM, technisch conglomeraat Aalberts en vastgoedfonds Unibail-Rodamco-Westfield met tijdelijke salarisoffers van bestuurders.  

In totaal waren er 17 beursgenoteerde bedrijven die met een persbericht wereldkundig maakten het basissalaris te verlagen of de jaarbonus helemaal te schrappen. 

De offers zijn een belangrijk signaal naar alle stakeholders – voornamelijk leveranciers, klanten en aandeelhouders – dat ook in de top offers gemaakt worden als gevolg van de crisis.

Mager
Toch lijkt het offer gering omdat zowel de duur van de maatregel - veelal enkele maanden - en de omvang van de korting op het salaris beperkt lijkt.

Wereldhave gaf bijvoorbeeld begin mei aan dat “het een initiatief genomen heeft om salarissen voor bestuurders voor drie maanden met 15 procent te verlagen”. Als reden werd gemeld dat de maatregel een “verdere belangenparallel creëert met aandeelhouders en huurders”.

Die 15 procent vertaalt zich in een korting op het vaste jaarsalaris van 3,75 procent (15 procent maal een kwart jaar). Het betekent dat Wereldhave-ceo Matthijs Storm dit jaar in plaats van 552 duizend euro salaris 531 duizend euro zal ontvangen.

Elk offer heeft de voorkeur boven geen offer. Maar afgezet tegen het verlies van beleggers – het aandeel Wereldhave verloor circa 60 procent sinds begin dit jaar – bloeden aandeelhouders aanzienlijk meer dan bestuurders.

Ook bij Aalberts, Signify en Vastned beperkte het loonoffer zich tot 5 procent of minder op jaarbasis. 

Bij andere bedrijven is de duur van het offer verbonden aan de coronacrisis of wordt expliciet gesproken over een ‘tijdelijke maatregel’ (Kendrion) waarbij onduidelijk is wat de exacte periode is waarvoor de salariskorting zal gelden. Denk hier aan BAM, Unibail en Air France-KLM. 

Geen bonus
Een andere handreiking van beursfondsen naar stakeholders bestaat uit het schrappen van bonussen.

Zo liet de hoogste baas van Shell, Ben Van Beurden, bij de eerste kwartaalcijfers weten dat “dit jaar geen groepsbonus wordt uitgekeerd”. Een maatregel die volgens hem niet “lichtzinnig is genomen”.

Het betekent dat Van Beurden kan fluiten naar de jaarbonus die maximaal anderhalf keer zijn basissalaris van 1,6 miljoen euro bedraagt. De grote vraag bij dit type offer is of er überhaupt sprake kon zijn van een bonus vanwege de matige prestaties door de pandoering op energiemarkten. De langetermijnbonus in aandelen, die een veelvoud kan bedragen van de jaarbonus, blijft vooralsnog gewoon overeind.

En omdat bij deze bonus de prestaties van Shell worden vergeleken met die van sectorgenoten kan nog steeds sprake zijn van uitbetaling van aandelen als de oliereus (iets) minder slecht presteert dan BP, Total, Exxon en Chevron.

Ook Arcadis, Randstad en Fugro hebben wel afstand gedaan van de jaarbonus maar niet van de langetermijnbonus. Deze zogenaamde long term incentive (LTI) maakt een steeds groter deel van de beloning voor bestuurders uit.

En door niet aan de LTI te tornen zou wel eens kunnen dat dit onderdeel van de beloning de winstpakker over een aantal jaar zal worden. Bestuurders krijgen nu als onderdeel van de LTI namelijk tegen relatief lage koersen voorwaardelijk aandelen toegekend die over drie jaar vrijvallen. Mochten koersen na de crisis snel opveren zal dit dus tot fors hogere aandelenbonussen leiden.

Fietsenbouwer Accell, ingenieursbureau Arcadis en brouwer Heineken nemen voor dit jaar wel expliciet afstand van alle varianten van variabele beloning.

Grootste offer
Het grootste offer wordt gemaakt door de bestuurders van Air France-KLM, Heineken en Fugro die zowel een deel van hun vast salaris inleveren als van variabele vergoedingen.

Afgezet tegen de beurskoersontwikkeling oogt vooral het offer van de nieuwe Heineken-ceo Dolf van den Brink groot (koersverloop dit jaar tot nu toe: circa minus 11 procent).

Maar in het algemeen kan gesteld worden dat de verlagingen nauwelijks in verhouding staan tot de pijn die beleggers op de beurs voelen.

Grafiek: De aandeelhouder voelt meer pijn dan topbestuurder


Helemaal geen offer
Het offer van bestuurders wordt niet breed gedragen met een score van zeventien op meer dan honderd beursfondsen op het Damrak.

Vooral bij de bedrijven die midscheeps geraakt worden door de crisis met massa-ontslagen en het schrappen van dividend tot gevolg, bevreemdt dat een offer uit de bestuurskamer tot nu toe veelal uitbleef.

Zo behoren de banken ABN Amro (minus 50 procent) en ING Groep (minus 40 procent) tot de grootste verliezers binnen de AEX-index. Het begint er bovendien steeds meer op te lijken dat – weliswaar onder dwang van toezichthouders – bankbeleggers voor langere tijd verstoken zullen blijven van dividend.

Toch ziet ABN Amro geen reden voor kortingen op de bestuurdersbeloning. 

“Zoals je weet is het salaris van de ceo van ABN Amro het laagste in de AEX en betaalt ABN Amro geen bonussen aan het topmanagement vanwege het bonusverbod bij staatsgesteunde instellingen”, aldus een woordvoerder tegen het Financieele Dagblad begin april.

Andere ondernemingen waar aandeelhouders tegen flinke verliezen aankijken maar bestuurders – in ieder geval tot nu toe – niet bereid zijn in te leveren zijn ArcelorMittal (minus 35 procent), OCI (minus 44 procent) en Sligro (minus 45 procent).

Verhoging van de beloning afgevoerd

-Uit onderzoek van de VEB blijkt dat bestuurders van 17 beursgenoteerde ondernemingen een tijdelijke verlaging van hun vaste salaris hebben aangekondigd. Een enkele onderneming ging nog wat verder: daar is ook al beslist om over 2020 geen variabele beloning toe te kennen. -Het is van een totaal andere orde dan een verlaging van de beloning slikken, maar er was ook een handje vol ondernemingen dat een geplande verhoging van de beloning voor bestuurders voorlopig uitstelde. -Dit gebeurde bij Prosus, Boskalis en DPA. Hier werden de voorstellen die betrekking hadden op het verhogen van de belonen van de agenda van de aandeelhoudersvergadering afgevoerd. - Bij Ordina werd een voorgestelde salarisverhoging voor de ceo en cfo van respectievelijk 11 en 16 procent wel doorgezet. Dit jaar zien bestuurders af van uitbetaling van deze verhoging.

Dit is de derde in een serie artikelen waarin de VEB terugblikt op de aandeelhoudersvergaderingen van 2020.

Hier vindt u het eerste en tweede artikel.