PostNL tempert de winstverwachting voor dit jaar doordat het concurrenten moet toelaten op haar netwerk. Het aandeel krijgt een pandoering. Een koers die ook maar in de buurt van het laatste afgeketste Belgische bod van 5,75 euro per aandeel komt, lijkt verder weg dan ooit.
Het draaiboek van een beursfonds na ongewenste interesse voor een overname is beleggers inmiddels wel bekend.
Twijfel heel snel openlijk aan de bedoelingen van de jager, wakker Hollandse sentimenten aan – bij voorkeur met hulp van de politiek – en beloof beleggers gouden bergen in de verre toekomst in een scenario waarin de onderneming zelfstandig blijft.
Maar iedere dag komt die toekomst een beetje dichterbij. De halfjaarcijfers zijn een mooi moment om te beoordelen waar de belaagde ondernemingen staan. Het door Kraft-Heinz benaderde Unilever liet zien dat het een bestaan op eigen benen ook aankan, maar de cijfers van AkzoNobel van twee weken geleden stelden zwaar teleur .
Ook PostNL, dat eind 2016 een overnamevoorstel van Bpost resoluut afwees, maakt een valse start.
Het post- en pakkettenbedrijf waarschuwt dat de cashwinst voor dit jaar aan de onderkant van de eind februari nog afgegeven bandbreedte van 220 à 260 miljoen euro zal uitkomen.
Ceo Herna Verhagen wijdt de neerwaartse aanpassing aan “de snellere impact van ACM-maatregelen, teleurstellende prestaties van Internationaal en een lagere marge bij grensoverschrijdende post”.
Beleggers reageren verontrust: het aandeel verloor maandag ruim 5 procent van zijn waarde (slotkoers: 3,86 euro).
Pijn
Kartelwaakhond Autoriteit Consument & Markt (ACM) verplicht het postbedrijf haar netwerk open te stellen voor derde partijen, met name als het gaat om (bulk)post die binnen 24 uur bezorgd dient te worden. Ook moet de toezichthouder de tarieven die PostNL de komende drie jaar in rekening wil brengen goedkeuren en wordt de oud-monopolist gedwongen transparanter te zijn over prijzen.
De maatregelen doen sneller en meer pijn dan verwacht. “We zien dat postvervoerders geholpen door de maatregelen meer post verzamelen”, aldus ceo Verhagen tijdens de analistenbijeenkomst.
Aangezien concurrenten als Sandd en Van Straaten nu tegen lage prijzen toegang krijgen tot, vaak onrendabele, delen van het PostNL-netwerk drukt dit gemiddelde prijzen en inkomsten van het concern. PostNL waarschuwde al dat inmiddels de helft van de postbezorging op het platteland verlieslatend is.
Het ACM-besluit, vanaf 1 augustus van kracht, heeft sneller invloed op de resultaten dan aanvankelijk gedacht. En ook de impact is groter. Waar eerder werd uitgegaan van een schadepost van 30 tot 50 miljoen euro per jaar, wordt nu aangegeven dat dit bedrag eerder bij de 50 miljoen euro komt te liggen (volledige impact zichtbaar vanaf 2019).
Afbijten
PostNL is weinig gecharmeerd van de maatregelen van de ACM. “Het besluit is gebaseerd op regelgeving die niet aansluit op de werkelijkheid van de krimpende postmarkt. Uiteindelijk verwachten wij dat dit besluit de duurzaamheid van het Nederlandse postnetwerk zal beschadigen en resulteert in concurrentie ten koste van de arbeidsvoorwaarden.”
De topvrouw heeft een duidelijke boodschap voor het nieuw te vormen kabinet.
“Als de politiek arbeidsomstandigheden en een goede postdienst voor 16 miljoen Nederlanders echt belangrijk vindt is dit niet de beste manier om verder te gaan.”
Ceo Verhagen en cfo Jan Bos voelen zich gesterkt door een recente studie van het Ministerie van Economische Zaken. Het rapport stelt dat de postmarkt “fundamenteel is veranderd”. Sinds 2005 is het briefverkeer gehalveerd en de komende 8 jaar zal de markt nog eens 30 procent van het postvolume kwijt raken. Maar de markt zal “nog steeds relevant blijven”.
PostNL laat weten dat het ACM-besluit haaks staat op de conclusie uit Kamp’s rapport dat concurrentie door regelgeving op de langere termijn alleen leidt tot uitholling van de postbezorgers en een verschaling van het postnetwerk.
Internationaal slecht
De toezichthouder is niet de enige reden voor het winstalarm. Ook de internationale tak – Duitsland, Italië en Groot Brittannië – blijft beroerd draaiden. De activiteiten realiseerden een omzet van 247 miljoen euro in het tweede kwartaal. Analisten rekenden op 275 miljoen (analistenconsensus Bloomberg).
Helemaal onderaan de streep bleef een marginale 1 miljoen euro (aangepaste) winst over.
Na een strategische review besloot PostNL de Duitse (in 2016) en Italiaanse activiteiten (eind 2015) binnen de groep te houden en niet te verkopen. Nu blijkt in het tweede kwartaal de groei in beide landen weer tegen te vallen. De Britse activiteiten zagen de verkopen teruglopen door strengere regels voor het vervoer van “gevaarlijke goederen”.
Voor de hele internationale tak wordt de omzetgroei voor dit jaar fors bijgesteld van een “mid-teens” naar “hoog enkelcijferig” percentage.
“We denken nog steeds dat het actief blijven in die landen uiteindelijk meer waarde zal creëren voor aandeelhouders in vergelijking met de alternatieven”, gaf Verhagen als antwoord op een vraag van een analist waarin de suggestie werd gewekt of een verkoop niet beter is.
Groei niet gelijk aan waardecreatie
PostNL spreekt van een “sterk resultaat” bij de pakkettendivisie. Toegegeven, de stijging van het aantal bezorgde pakketjes is met 17 procent ronduit indrukwekkend te noemen.
Internetwinkelen groeit als kool en PostNL speelt met ruimere bezorgtijden – bijvoorbeeld in de avonduren en op zondag – en steeds snellere levering in op de wensen van de klant.
Een punt van zorg is dat de groei van het aantal bezorgde pakketjes (“volume”) structureel hoger ligt dat de toename van de omzet (volume maal prijs). Het verschil valt te verklaren door druk op de tarieven en het feit dat steeds meer klanten voor goedkopere bezorgopties kiezen. PostNL heeft in de business-to-consumer markt een dominante positie, maar de explosieve marktgroei lokt veel concurrentie uit. Vorig jaar maakte de grootste concurrent van PostNL, het Duitse DHL, bekend fors te investeren in nieuwe bestelbussen, sorteerinstallaties en IT-systemen om het marktaandeel dat nu ongeveer 25 procent is verder op te krikken. En ook bezorgers willen meeprofiteren van de groei en klagen steen en been over de vergoedingen die zij krijgen van PostNL.
Hogere verkopen vertalen zich echter alleen in waardecreatie voor aandeelhouders als dat leidt tot een toename van de winst die dusdanig hoog is dat de investeringen die hiervoor nodig waren terug kunnen worden verdiend.
Het feit dat PostNL de omzetgroeiverwachting fors opschroeft – van tussen de 3 en 7 procent naar meer dan 10 procent – maar de oude margedoelstelling onveranderd laat baart in dit opzicht enige zorgen (10 tot 12 procent).
2020-doelstelling intact
PostNL laat weten dat de doelstelling voor 2020 van een winst van tussen de 310 en 380 miljoen euro wel overeind blijft.
Het maakt daarbij wel de expliciete kanttekening dat de uiteindelijke beslissing van toezichthouder ACM niet moet tegenvallen en de resultaten bij de internationale activiteiten naar verwachting zullen verbeteren.