2024 was voor Alfen een jaar van ongekende hectiek. Een omzetdaling van 25 procent bij een belangrijk onderdeel (de batterijdivisie), een zwaar aangetaste brutowinst en een breuk van het bankconvenant leidden tot een flinke koersval en tot financiële spanning. Mede onder druk van zijn huisbank moest het Almeerse bedrijf met een aangepaste strategie komen.  

Dat nieuwe plan presenteerde Alfen-ceo Marco Roeleveld medio februari, gelijktijdig met de cijfers over 2024. Daaruit bleek dat Alfen een flink jasje heeft uitgedaan. De komende jaren denkt het de omzet hooguit met 5 tot 10 procent te kunnen laten groeien. Bij de beursgang in maart 2018 mikte de energiespecialist nog op een jaarlijkse omzetgroei van 40 procent. 

Schadeposten 
Maar groei zat er afgelopen jaar helemaal niet in. In plaats daarvan daalde de omzet met ruim 3 procent.  Alfen ging gebukt onder een verlaging van subsidies voor elektrisch rijden, aanzienlijke prijsdalingen van batterijen en een vochtprobleem in de transformatorstations. De omzetdaling kwam na een groei van bijna 15 procent in 2023. 

Alfen haalde meer dan de helft (54 procent) van zijn omzet in Nederland. Uit het jaarverslag blijkt bovendien dat slechts twee klanten verantwoordelijk waren voor een kwart (118 miljoen euro) van de groepsomzet. Dat is een van de kwetsbare kanten van het bedrijf.

Een ander belangrijk cijfer in de jaarresultaten: de brutomarge. Die toont het verschil tussen de omzet en de veruit grootste kostenpost voor Alfen (grond- en hulpstoffen). De brutomarge daalde van 30 procent naar circa 24 procent. Hier hakten vooral twee posten er flink in. Zo halveerde de brutowinst bij het onderdeel dat transformatorhuisjes maakt (smart grid) naar ruim 15 procent. Boosdoener was een vochtprobleem in stroomcabines die Alfen had geleverd aan netbeheerder Liander. 

De productie van deze installaties kwam stil te liggen en het bedrijf was tot ver in de zomer bezig met onderhoud en reparatie van de gemankeerde transformatorhuisjes. Om de kosten van die herstelwerkzaamheden te dekken, zette Alfen 12,5 miljoen euro opzij. Ook het onderdeel dat laadpalen maakt (EV charging), werd geraakt. Een terugval in de groei van elektrische auto’s zadelde Alfen op met verouderde voorraden waarvoor Roeleveld een voorziening trof van 6,5 miljoen euro.  

Voor wat betreft de omzet hoeven beleggers voor het lopende jaar niet op veel verbetering te rekenen. Ceo Roeleveld rekent op inkomsten tussen de 445 en 505 miljoen euro. Afgelopen jaar stokte de teller bij 487 miljoen euro, aan de onderkant van Alfens eigen raming. De (aangepaste) operationele winstmarge (ebitda) moet “hoog in de enkele cijfers” belanden. Dat zal dus zo’n acht of negen procent zijn. Deze ebitda-marge kelderde het afgelopen jaar van 11,3 procent in 2023 naar 5,8 procent.

Problemen 
Lange tijd ging het crescendo met het bedrijf uit Almere. Door de populariteit van elektrische auto’s vonden vooral de laadpalen gretig aftrek. Maar ook met de verkoop en installatie van transformatorhuisjes voor stroomnetten en energieopslagsystemen, de twee andere bedrijfssegmenten van Alfen, liep het voorspoedig. 

Tot het allemaal heel stevig misliep in de zomer van 2024. De reeks tegenvallers begon met de eerdere beschreven vochtproblemen in transformatorhuisjes en kort daarop moest Roeleveld een omzet- en winstwaarschuwing afgeven. 

Ook de twee andere divisies kampten gelijktijdig met problemen. De verkoop van laadpalen zakte in en een prijzenslag op de markt voor batterijparken zorgde voor uitstelgedrag bij klanten. Contracten die Alfen al binnen dacht te hebben, werden toch niet getekend. 

Het gevolg was een stevige knip in de prognoses voor heel 2024. De omzet zou circa 20 procent lager uitvallen en ergens in de bandbreedte van 485 tot 520 miljoen euro uitkomen. De raming voor de winstgevendheid - de aangepaste ebitda-marge – ging zelfs doormidden, van minimaal 11,3 procent naar rond de 5 procent. De aangepaste operationele winst (ebitda) zou ruim 60 procent lager uitvallen dan Alfen eind mei, een maand voor de pijnlijke bijstellingen, nog aannam.

Herstelplan 
De winstwaarschuwing -en de daarop volgende koersval - dwongen Roeleveld en de in mei begonnen interim-cfo tot onmiddellijke actie. Alfen was namelijk door zijn bankconvenant geschoten. 

De harde reset die ceo Roeleveld medio februari bij de jaarcijfers met beleggers deelde, bleek onvermijdelijk. Het leidde tot een onlangs aangekondigde ontslagronde, een plattere organisatie en scherpere keuzes over de landen waar Alfen actief wil zijn (Nederland, België, Duitsland, Frankrijk en de Nordics) en een afgeslankt productaanbod. 

Hoe ingrijpend die reorganisatie is, blijkt ook wel uit het jaarverslag 2024. PricewaterhouseCoopers heeft de aangepaste strategie en het ‘right sizen’ van de organisatie als een van de kernpunten benoemd van de jaarrekeningcontrole. Dat betekent dat de aannames en schattingen over de getroffen voorzieningen en afwaarderingen van voorraden een aanzienlijk effect hadden op de cijfers.   

Knock-out: twee klappen en het licht gaat uit

Alfen is een klassiek geval van een double whammy,en die komt extra hard aan bij groeibedrijven. Niet alleen daalt de beurskoers omdat de winstverwachting fors naar beneden is bijgesteld, beleggers zijn ook niet langer bereid om een hogere waarderingsmultiple te betalen. Dit betekent dat de beurskoers disproportioneel harder daalt dan de winstprognose. Een logisch gevolg van de lagere ambities én een toegenomen risicoprofiel. Nog geen twee jaar geleden (mei 2023) presenteerde Alfen op een beleggersdag in Londen een ambitieus groeipad. Het mikte voor 2027 op een bedrijfsresultaat (ebitda) van 200 miljoen euro bij een omzet van ten minste één miljard euro. Destijds waardeerden beleggers deze prognose op bijna 1,4 miljard euro. Dat was op dat moment de ondernemingswaarde, de beurswaarde plus de netto-schuld. De situatie nu: de ondernemingswaarde van Alfen is inmiddels gedaald tot 292 miljoen euro, een afslag van bijna 80 procent. Die herwaardering kan deels - maar niet volledig - verklaard worden door de fors bijgestelde winstverwachting. Op basis van de nieuwe prognoses zal Alfen in 2027 in zijn eigen optimistische scenario een ebitda van ruim 79 miljoen euro boeken. Dat komt overeen met een daling van 60 procent ten opzichte van de vorige verwachting. Maar waarom is de koers dan harder gedaald dan de winstprognose? Hier komt de afslag in waardering in beeld. In 2023 waren beleggers bereid zeven keer de ebitda te betalen. Nu ligt de multiple nog slechts op 3,7. Dat geeft de koers nog een extra neerwaartse klap. De lagere multiple is een reflectie van het feit dat Alfen ook na 2027 minder snel zal groeien en beleggers het vertrouwen in het management en de financiële doelen kwijt zijn.  Dubbele klap in beeld Onderstaande grafiek toont hoe de waardering van Alfen in twee stappen is gedaald. De eerste staaf laat de oorspronkelijke ondernemingswaarde van Alfen zien op basis van de verwachting in 2023. De tweede staaf toont wat de waarde was geweest als de multiple gelijk was gebleven op 6,9 keer de ebitda voor 2027. De derde staaf houdt rekening met zowel de winstdaling als de multiple-afslag. Alfen incasseerde twee dreunen waardoor één miljard euro aan waarde verdampte Bron: Bloomberg, bewerking VEB