Recent verscheen op deze website een introductie op het factorbeleggen. Kort gezegd zijn factoren gebaseerd op academisch onderzoek naar kenmerken die consistent bijdragen aan rendement en risicobeheer. Hoewel er tal van kanttekeningen te plaatsen zijn bij factorbeleggen, kunnen de vijf beschreven factoren toch een interessante en onderbouwde afwisseling bieden op beleggen middels de plain vanilla- etf’s die louter de wereldindex volgen. Het zelf samenstellen van een goed gespreide portefeuille die gericht is op een specifieke beleggingsfactor kent wel enkele praktische uitdagingen:

• Welke aandelen horen al of niet bij een factor? Er zijn veel verschillende manieren om een factor te definiëren, en zonder toegang tot gespecialiseerde data of tools is het lastig om consistent te bepalen welke aandelen in aanmerking komen voor een bepaalde factor.
• Het vereist discipline en technische kennis om de portefeuille regelmatig te herbalanceren, wat bij factorbeleggen een belangrijke voorwaarde is. Het leidt bovendien tot hoge transactiekosten, zeker als u een gedegen spreiding wilt aanbrengen.

De MSCI World Factor-indices
Voor een particuliere belegger kan het dus een monnikenwerk zijn om zelf bedrijven te screenen. Indexaanbieders hebben echter ook deze beleggingsinzichten niet gemist en hebben gespecialiseerde indices ontwikkeld om binnen een bepaalde markt gericht te beleggen op basis van de factoren.

De MSCI World is een populaire moederindex die kan dienen als uitgangspunt. De index is toonaangevend voor (middel)grote bedrijven uit 23 ontwikkelde markten.

De Factor Indexes van MSCI volgen een duidelijke, vooraf gedefinieerde set regels voor het selecteren en wegen van aandelen. De samenstelling is openbaar en er zijn etf’s die gebaseerd zijn op deze portefeuilles. Daarmee kunnen beleggers met één fonds een factorstrategie volgen. De factor-etf’s kunnen worden gebruikt om de kernportefeuille aan te vullen, om zo potentieel extra rendement (of een lager risico) te behalen. Daarbij kunt u ook meerdere factoren combineren.

We bekijken eerst de basiskenmerken van de beschikbare etf’s. Deze zijn alle vijf uitgegeven door iShares. Ze zijn iets duurder dan een etf op de MSCI World Index, die voor 0,12 procent lopende kosten te koop is, maar nog steeds veel goedkoper dan actief beheerde fondsen.

In de kaders verspreid over dit artikel is in detail beschreven hoe de indices tot stand komen. Uiteindelijk gaat het om de onderliggende beleggingen. Welke bedrijven komen bovendrijven en hoe pakt dit uit in de portefeuilleverdeling? 

Alle etf’s hebben de grootste weging in de Verenigde Staten. In de Quality- en Momentum-etf heeft Amerika zelfs een gewicht van 77 procent. Bij Value is de VS veel minder dominant (40 procent), en springt Japan eruit met een hoge weging van 23 procent. Het sluit aan bij de observatie dat bedrijven buiten Amerika over het algemeen lager gewaardeerd zijn, en dat met name Japanse beursfondsen regelmatig onder de boekwaarde van het eigen vermogen noteren.

Sectoren
De weging van de sectoren wordt bij de Quality- en de Value-factor gelijkgesteld aan de MSCI World. De Mid-Cap Equal Weighted-index is bij de verdeling afhankelijk van het aantal middelgrote bedrijven per sector, aangezien alle aandelen een gelijke weging krijgen. Deze heeft daardoor een relatief hoge weging in materialen- en industriebedrijven.

De Momentum-etf volgt de sectoren die recent het best hebben gepresteerd. Dat zorgt voor veel technologie, maar in relatieve zin vooral een hoge weging voor financials. Bij Minimum Volatility zijn de uitschieters te vinden in de sectoren basisconsumptiegoederen (niet-cyclisch) en gezondheidszorg, die bekendstaan als defensief.

De portefeuille van de Value-etf heeft de laagste koers-winstverhouding (k/w), wat past bij de waarde-strategie. De index doet dus wat ervan mag worden verwacht. De ratio is een stuk lager dan bij de MSCI World zelf, die een k/w heeft van 24.

De Momentum-factor volgt door de sterke prestaties recent duidelijk de gemiddeld hoger gewaardeerde big tech-aandelen. Bedrijven met lage schuld-niveaus en stabiele en hoge winstgevendheid, kenmerken van de Quality-factor, worden ook vaak hoger gewaardeerd.

De volatiliteit – een maatstaf die de spreiding van de dagelijkse koersuitslagen meet, omgerekend naar een getal op jaarbasis – is bij de Minimum Volatility-etf duidelijk het laagst. De index heeft dus daadwerkelijk een minder beweeglijke portefeuille weten samen te stellen.

Hoe presteerden de factoren?
De prestaties van beleggingsfactoren zijn grillig in verschillende tijdsperiodes en marktomstandigheden. Over de afgelopen grofweg tien jaar deed alleen de Momentum-factor het significant beter dan de MSCI World (zie grafiek op pagina 34). Kwaliteit deed het iets beter, de rest aanmerkelijk minder.

Groeiaandelen, met name in de technologie- en communicatiesector, presteren al jaren uitzonderlijk goed door fundamentele doorbraken zoals clouddienstverlening en kunstmatige intelligentie. Dit is te zien in het hoge rendement van de Momentum-etf. De winnaars van de afgelopen maanden konden dit in deze periode veelal doortrekken naar de toekomst.

De opkomst van een winner-takes-all-markt heeft geleid tot uitzonderlijke prestaties van bedrijven met sterke schaalvoordelen en netwerkeffecten. Groot zijn helpt op meerdere vlakken, en deze aandelen scoren veelal ook goed op kwaliteitsmaatstaven: de Quality-factor behaalde een mooi rendement, al is het verschil met de MSCI World beperkt. Dezelfde grote bedrijven wegen in allebei de indices zwaar.

Aan de andere kant wisten de midcap-aandelen de grotere broers uit de MSCI World niet bij te houden. Waardebeleggen is al helemaal in onmin geraakt. Wat in de grafiek niet zo duidelijk blijkt, is dat de Value-etf het vanaf oktober 2020 dan weer niet zo slecht doet. Ook binnen deze periode, waarin waarde-aandelen achterbleven, was er dus een lichtpuntje.

De systematische factoren zijn behoorlijk cyclisch gebleken en kunnen gedurende lange periodes slechter presteren dan de markt, maar wie de juiste eruit pikt, kan de brede markt verslaan.

5 Factor-ETF's

Kwaliteit: MSCI World Sector Neutral Quality Index Focus op aandelen met sterke kwaliteitskenmerken binnen de MSCI World, waarbij ook de relatieve cijfers binnen de eigen sector worden meegewogen. De index selecteert aandelen op basis van drie kerncijfers: Hoog rendement op eigen vermogen (ROE) Lage schuldgraad (leverage): schuld / eigen vermogen Lage variabiliteit in winstgroei Sector Neutral betekent dat de index de sectorwegingen van de moederindex volgt bij elke herbalancering. Zo kunnen beleggers profiteren van de kwaliteitsfactor, zonder af te wijken van de sectorsamenstelling van de bredere markt. Waarde: MSCI World Enhanced Value Index De index selecteert aandelen op basis van drie fundamentele waardecriteria: Koers-boekwaardeverhouding (Price-to-Book Value) Koers-winstverhouding op basis van verwachte winst (Price-to-Forward Earnings) Ondernemingswaarde gedeeld door operationele kasstroom (Enterprise Value-to-Operating Cash Flows) Alle aandelen in de MSCI World krijgen een waardescore gebaseerd op de bovengenoemde criteria, waarbij ook de relatieve score binnen de eigen sector meeweegt. Zo houdt de index rekening met sectorspecifieke waarderingskenmerken. Een vast aantal aandelen met de beste waardescores wordt geselecteerd. De wegingen worden net als bij de kwaliteitsindex aangepast om sectorneutraliteit te behouden ten opzichte van de MSCI World. Omvang: MSCI World Mid-Cap Equal Weighted Index Voor de factor Size worden alle midcap-aandelen uit de MSCI World geselecteerd. Kleine bedrijven zitten niet in die index, dus de belegger krijgt niet echt blootstelling aan de smallcap-markt. De grens tussen large- en midcap kan variëren. Op het moment van schrijven is het grootste bedrijf in de MSCI World Mid-Cap 19,1 miljard euro waard. De gemiddelde marktkapitalisatie bedraagt circa 12,4 miljard euro. Ter vergelijking: bij de MSCI World is dit gemiddelde 48 miljard euro, met als grootste bedrijf Apple, dat 3.330 miljard euro waard is. In tegenstelling tot de marktkapitalisatie-gewogen MSCI World, gebruikt deze index een equal weight-benadering. Bij elke halfjaarlijkse herbalancering krijgen alle indexcomponenten een gelijk gewicht. De kleinste bedrijven krijgen daardoor ook nog relatief extra invloed. Minimum volatiliteit: MSCI World Minimum Volatility Index De index wordt samengesteld door uit de MSCI World Index aandelen te selecteren die samen het laagste absolute risico hebben, binnen een bepaalde set beperkingen. Het optimalisatiemodel selecteert aandelen uit de MSCI World op basis van: schattingen van het risicoprofiel van elk aandeel, de volatiliteit van elk aandeel en de geschatte samenhang tussen alle bedrijven in de moederindex. Er worden verschillende voorwaarden (constraints) opgelegd in het optimalisatieproces. Dit moet zorgen dat de index praktisch kan worden nagebootst door beleggers en dat landen- en sectorwegingen niet te ver afwijken van de moederindex. Bij elke halfjaarlijkse herziening mag ook maximaal 10 procent van de indexsamenstelling worden gewijzigd. Momentum: MSCI World Momentum Index De index selecteert een vast aantal aandelen uit de MSCI World met het hoogste koersmomentum over 6 maanden en 12 maanden. Daarvoor berekent de indexbouwer de koersontwikkeling in die periodes tot één maand voor de herbalanceerdatum. Hoe hoger het rendement, hoe hoger het momentum. De waarde wordt gedeeld door de volatiliteit van het aandeel over een periode van drie jaar, zodat er bij een hogere beweeglijkheid een lagere score uitkomt. Geselecteerde aandelen worden gewogen op basis van hun marktkapitalisatie en de momentum-score. Deze aanpak kan leiden tot over- of onderweging van bepaalde sectoren ten opzichte van de bredere markt, afhankelijk van welke sectoren in de recente maanden het beste presteren. Een individueel aandeel krijgt bij een herbalancering maximaal een gewicht van 5 procent.