Verkoopvolumes die nauwelijks van hun plaats komen, een lagere omzet en een ronduit zwakke kasstroom. Na een matige eerste jaarhelft komt AkzoNobel opnieuw met een cijferupdate die allerminst tot de verbeelding spreekt. 

Dat het nog niet echt wil vlotten, is impliciet ook de conclusie van bestuursvoorzitter Grégoire Poux-Guillaume en cfo Maarten de Vries. Het bestuursduo verlaagt wederom de winstambitie voor het lopende jaar.

Begin dit jaar had het verfbedrijf zichzelf nog ten doel gesteld een operationele winst (aangepaste ebitda, voor rente, belastingen, afschrijvingen en bijzondere posten) te halen van 1,5 miljard tot 1,65 miljard euro. Bij de halfjaarcijfers eind juli waarschuwde AkzoNobel vervolgens dat het waarschijnlijk aan de onderkant van die bandbreedte zou uitkomen.

En nu, bij de derdekwartaalcijfers, blijkt de onderkant nog maar het hoogst haalbare. Poux-Guillaume, nu twee jaar de hoogste baas, zegt bij de cijferpresentatie nog maar op “ongeveer 1,5 miljard euro” te rekenen.

Beleggers zijn niet gecharmeerd van de cijfers. Het aandeel AkzoNobel daalde woensdag uiteindelijk met 3,5 procent. Waarom is de turnaround zo lastig? 

1: Tegenvallende verkopen
Omzetgroei is een belangrijke pijler onder de intrinsieke waarde van een bedrijf. Als het bovenste lijntje van de resultatenrekening hapert, moet een bedrijf in feite tegen de klippen op werken om onderaan de streep toch een plusje te kunnen laten zien.  

De omzet van AkzoNobel daalt al enkele kwartalen op rij. De in sommige kwartalen dubbelcijferige prijsverhogingen uit de coronajaren 2021 en 2022 behoren tot het verleden. Verven voor hobbyklussers (Flexa, Dulux, Sikkens) en coatings voor schepen, auto’s en verpakkingen waren toen door die hogere verkoopprijzen weliswaar iets minder populair, maar per saldo was er toch een zetje in de rug voor de omzet.

In het net afgesloten derde kwartaal was de prijs/mix-component precies nul procent. Toch kreeg AkzoNobel de verkoopvolumes niet wezenlijk omhoog. Groepsbreed stegen deze slechts met een procentje. Dat was te danken aan de coatings, want bij de decoratieve verven stond er een weinig inspirerende ‘nul’ in het volumeoverzicht.

 Coatings: kwartalen op rij met slechts minieme volumestijging

Bron: cijferrapportages AkzoNobel, bewerking VEB. Grafiek toont de prijs- en volumeontwikkeling per kwartaal voor de divisie Performance Coatings in procenten, vergeleken met hetzelfde kwartaal een jaar eerder.

De coatingtak is verantwoordelijk voor circa 60 procent van de groepsomzet. In het derde kwartaal ging het om 1,6 miljard euro, op een totaal van 2,7 miljard euro. De coatings voor schepen en jachten (Marine & Protective) deden het nog relatief goed, net als de lakken voor deuren, ramen en plafonds (het segment Powder). Maar de meeste eindmarkten kwakkelen.

In China, waar AkzoNobel de nummer twee op de markt is en ongeveer 15 procent van zijn omzet behaalt, verkocht het bedrijf veel minder verf. De lokale vastgoedmarkt hapert, net als het consumentenvertrouwen. Bovendien verlaagden concurrenten hun prijzen om het verlies aan verkoopvolume te compenseren. Verder voelt AkzoNobel de malheur in de auto-industrie, waar minder vraag is naar lakken.

Poux-Guillaume weigerde te spreken van een teleurstellend kwartaal, zo bleek tijdens de analistenbijeenkomst. Hij kwalificeerde de afgelopen drie maanden als “voorspelbaar en degelijk”. Wel erkende de Fransman liever wat meer “dynamiek” te zien.

“Maar onze eindmarkten lenen zich op dit moment simpelweg niet voor meer dynamiek”, zei hij. Poux-Guillaume benadrukte dat AkzoNobel er ondanks de tamme marktomstandigheden toch nog in is geslaagd iets van volumegroei te halen. Een echte opleving zit er in het vierde kwartaal echter niet in: de topman rekent op “vlakke” volumes.

2: Kostenbesparingen opgeschroefd
Als de omzet niet vooruit te branden is en de kosten te hoog zijn, staat de winstgevendheid onvermijdelijk onder druk. Efficiënter worden is dan het devies. Poux-Guillaume lanceerde daarom eind vorige maand een nieuwe besparingsronde. Die zal tweeduizend mensen, ruim vijf procent van het personeelsbestand, hun baan gaan kosten.

De ontslagen vallen vooral op de financiële afdeling. De Fransman wil het verkooppersoneel en andere commerciële functies ontzien. Dit om te voorkomen dat het bedrijf zich in de spieren snijdt, want die zijn nodig om te groeien. “Ik houd van Maarten (cfo, red.) en respecteer onze financiële mensen zeer, maar er is geen bedrijf waar dan ook ter wereld dat het moeilijk had om te groeien omdat het in plaats van drie controllers twee van deze staffunctionarissen had”, aldus Poux-Guillaume.

De reorganisatie moet vanaf 2025 tot een jaarlijkse besparing van 120 tot 150 miljoen euro leiden. Als we dat bedrag afzetten tegen de winstdoelstelling voor dit jaar - 1,5 miljard euro - blijkt wel dat het om een wezenlijke ingreep gaat, die het resultaat op termijn een flinke oppepper kan geven.  

Kostenbesparingen zijn onvermijdelijk om het hardnekkige probleem van een te lage winstgevendheid het hoofd te bieden. Maar AkzoNobel heeft behalve een margeprobleem ook een te lage productiviteit. De omzet die het bedrijf uit het geïnvesteerde kapitaal (fabrieken, machines en voorraden) haalt is te laag. Die beide factoren - de marge (verhouding winst/omzet) en productiviteit (verhouding omzet/geïnvesteerd kapitaal) - bepalen uiteindelijk het rendement op het geïnvesteerde kapitaal.

Precies een jaar geleden kwam Poux-Guillaume met een blauwdruk die ervoor moet zorgen dat AkzoNobel in 2027 met minder fabrieken en een strakker productieproces (modernisering en automatisering) veel efficiënter wordt. Volgens de topman zijn efficiency-voordelen van 250 miljoen euro te behalen. Nu is de bezettingsgraad van sommige fabrieken slechts 55 procent en is er te weinig standaardisatie bij de inkoop.

3: Schuldafbouw vertraagd
Ondertussen vloeit er maar weinig geld de kas in. De vrije kasstroom over de eerste negen maanden van het jaar bedroeg 83 miljoen euro. In dezelfde periode vorig jaar was dat nog 380 miljoen euro. 

Het oplopende werkkapitaal speelt de verfmultinational parten. Er zit vooral veel geld vast in voorraden. Uitgedrukt als percentage van de omzet ligt het netto-werkkapitaal - het saldo van voorraden en verstuurde rekeningen minus de facturen die AkzoNobel zelf nog aan zijn toeleveranciers moet voldoen - aan het einde van het derde kwartaal op 17,7 procent. In dezelfde periode vorig jaar was dit nog 17 procent. 

AkzoNobel spreekt over “tijdelijk hogere voorraden”. Die zouden vooral het gevolg zijn van “wisselende vraag in enkele eindmarkten”. De verfmultinational worstelt al enkele jaren met een te hoog werkkapitaal.

Cfo De Vries erkent dat het bedrijf nog niet staat waar het wil staan, maar liet ook doorschemeren graag wat buffervoorraden aan te houden. Te veel efficiency maakt het bedrijf kwetsbaar voor haperende toeleveringsketens.  

Tegen het einde van het jaar moet het werkkapitaalpercentage terugvallen tot 15 procent. Drie maanden geleden was het doel nog 14 procent. Op de middellange termijn moet het verhoudingsgetal verder dalen naar 13 procent. Ook wijst Akzo erop dat het programma om de efficiëntie in fabrieken te verbeteren “tijdelijk hogere investeringen” tot gevolg heeft.

Een hoger werkkapitaal en tijdelijk hogere investeringen zetten druk op de vrije kasstroom. Als dan ook nog rekening wordt gehouden met het dit jaar (over boekjaar 2023) uitgekeerde dividend - een kleine 300 miljoen euro – dan blijkt dat er minder geld binnenkomt dan uit het bedrijf vloeit. De nettoschuld liep daardoor op van 3,8 miljard euro eind vorig jaar tot 4,1 miljard eind september. De schuldratio - de nettoschuld gedeeld door de ebitda - steeg over die periode van 2,7 naar 3.

Hogere schuld: na daling in 2023 stijgt schuldratio weer

Bron: Cijferrapportages AkzoNobel. Bedragen in miljoenen euro’s.

Ook die ontwikkeling mag gerust een tegenvaller worden genoemd. AkzoNobel wilde aan het begin van het jaar nog snel zijn schuld verlagen. Nu het jaar bijna om is, blijkt daar weinig van terechtgekomen. Het verhoudingsgetal zal dit jaar niet onder de 2,7 uitkomen. Het bijgeschaafde winstdoel (ongeveer 1,5 miljard euro) verraadt bovendien dat AkzoNobel verwacht dat het er maar beperkt in zal slagen het absolute schuldniveau omlaag te brengen.