Een koersverlies van circa 50 procent in een dag. Beleggers in Alfen werden vorige week woensdag in een recordtempo een stuk minder vermogend toen de aandelenkoers na een gigantische winstwaarschuwing hard onderuitging.  

Het is cru om vast te stellen, maar er was een groep beleggers die waarschijnlijk op hetzelfde moment de slingers ophing. In Nederland is Alfen het aandeel dat het meest onder vuur is genomen door shortsellers.    

Het rommelde al een tijdje bij Alfen. De aanstelling van een nieuwe cfo werd onverwacht ingetrokken, er waren vochtproblemen bij bepaalde transformatorstations en de elektrificatie van het energiesysteem lijkt tegen problemen aan te lopen, onder meer door een volgelopen stroomnetwerk. Dat zet mogelijk een rem op de vraag naar de producten die Alfen verkoopt, waaronder laadpalen.  

Het zullen ongetwijfeld de redenen zijn dat de zogeheten short interest, het percentage aandelen dat short verkocht is, op dit moment bijna 13 procent bedraagt. Hiermee is Alfen het meest geshorte aandeel op het Damrak.  

Dat een aandeel populair is bij shortsellers, geeft echter geen garantie op koersdalingen. Zelfs gevreesde beleggers als Bill Ackman en David Einhorn liepen in het verleden nog wel eens een scheur in de broek op met speculaties tegen respectievelijk Herbalife en Green Mountain Coffee Roasters.  

Toch kan het geen kwaad om de dynamiek tussen kopers en shortsellers goed in de gaten te houden. 
Beleggers moeten per slot van rekening continu hun eigen overtuigingen blijven testen. Daarom de meest geshorte aandelen in Nederland, Frankrijk en Duitsland op een rij. 
 
Nederland 
Op het Damrak zijn Alfen, Just Eat Takeaway en Basic-Fit al weken de favoriete aandelen om te shorten bij partijen als Arrowstreet Capital (short Alfen, JET en Basic-Fit), Qube Research (Alfen, JET en Basic-Fit) en Marshall Wace (Alfen). 

Alfen moest dus vorige week de omzet- en winstverwachting voor dit jaar fors neerwaarts bijstellen. De optelsom van alle ellende bij de drie bedrijfsonderdelen is een verlaging van de verwachte omzet met maar liefst 20 procent (van 590 tot 660 miljoen euro naar 485 tot 520 miljoen euro). Ook de winstgevendheid – de aangepaste ebitda-marge – is fors bijgesteld van minimaal 11,3 procent naar rond de 5 procent. 

De aangepaste operationele winst (ebitda) komt daarmee dit jaar zelfs ruim 60 procent lager uit dan Alfen een maand geleden nog aannam. Door de hoge vaste kosten komt de terugval in omzet extra hard aan in de bottomline, zo laat het bedrijf weten. Het management lijkt de grip op de eindmarkten helemaal kwijt en moet in onderhandeling met banken omdat de kredietvoorwaarden worden geschonden. De nog altijd hoge short interest laat zien dat er veel beleggers zijn die denken dat de gifbeker nog niet helemaal leeg is. 

Ook JET en Basic-Fit genieten maar weinig vertrouwen onder beleggers. De groeimotor van JET is al een tijdje uitgevallen. Bovendien lijkt topman Jitse Groen maar geen koper te kunnen vinden voor het Amerikaanse onderdeel Grubhub.  

De winstgevendheid van JET mag dan zijn verbeterd – een ebitda-verlies van 350 miljoen euro in 2021 is omgebogen naar een plus van 324 miljoen euro in 2023 – maar de ebitda-taxaties voor 2026 tot 2028 liggen twee derde lager dan analisten eind 2021 op basis van de doelstellingen van Groen nog in hun modellen hadden staan. Het lijkt er sterk op dat Jitse Groen zijn geloofwaardigheid bij veel beleggers kwijt is.  

Bij sportschoolketen Basic-Fit twijfelen beleggers vooral aan het groeipad dat door topman René Moos wordt voorgespiegeld. Omdat clubs pas twee jaar na opening optimaal renderen, drukt stevige groei zwaar op de balans van de fitnessketen. Ondertussen blijft de vraag of clubs in nieuwe landen, bijvoorbeeld in Duitsland, net zo winstgevend zullen zijn als in thuismarkt Nederland.  

In Duitsland heeft Basic-Fit te maken met veel concurrenten, zoals McFit en FitX. Ook lijkt de rek een beetje uit de groei in Frankrijk. De ledengroei in dat land blijft achter door een terughoudende Franse consument.  
 

Top 3 Nederland
Alfen	12,8%
Just Eat Takeaway	10,8%
Basic-Fit	7,6%

Bron: shortsell.nl, 5 juli 2024 

Frankrijk 
De in Nederland minder bekende bedrijven Alstom (treinenbouwer, zoals de nieuwe generatie intercitytreinen voor de NS), Atos (ICT-dienstverlener) en Vallourec (maker van stalen pijpleidingen voor bijvoorbeeld de olie-industrie) zijn de meest geshorte aandelen op de Franse beurs. 
 
Alstom kampt met een schuldenberg die mede het gevolg is van een peperdure en ongelukkige miljardenovername van de treinendivisie van het Canadese Bombardier in 2021. Al snel na de overname bleek dat de levering van treinen naar het Verenigd Koninkrijk forse vertraging opliep door een gebrek aan voorraden. Alstom sprak eerder zijn ongenoegen uit over het mismanagement bij Bombardier, dat volgens de Fransen ook verlieslatende contracten met klanten had gesloten. Het bedrijf kondigde vorig jaar aan 1.500 banen te schrappen en activiteiten te verkopen om de schuldenlast te verminderen. Als laatste stap in het schuldverminderingsplan werd vorige maand een miljard euro aan nieuw kapitaal opgehaald bij aandeelhouders.  

Ook Atos gaat door een moeilijke periode. Dankzij enorme schulden stond de Franse ICT-dienstverlener op de rand van insolventie. Vorige maand maakte Atos bekend eindelijk een akkoord te hebben bereikt met schuldeisers. Het concern verloor het afgelopen jaar ruim 90 procent van zijn beurswaarde.  

Nu moet een nieuwe kapitaalronde bij aandeelhouders de balans verder stutten. Maar die uitgifte zorgt wel voor forse winstverwatering bij bestaande beleggers. Na de forse koersdalingen neemt de short interest inmiddels weer iets af. Er is al een mooie rit omlaag gemaakt. 

Ook buizenfabrikant Vallourec kon de afgelopen jaren op weinig sympathie van shortsellers rekenen. Het concern uit Meudon kampte jarenlang met een zware schuldenproblematiek en moest verschillende kapitaalrondes en herstructureringen doorvoeren.   

Top 3 Frankrijk
Alstom	17,4%
Atos	13,1%
Vallourec	11,4%

Bron: shortsell.nl, 5 juli 2024  

Duitsland 
In Duitsland somberen beleggers vooral over maaltijdendienst HelloFresh. Begin dit jaar publiceerde het Berlijnse bedrijf een teleurstellende vooruitblik op 2024 en schrapte ook de doelstellingen voor volgend jaar. De kosten voor het samenstellen van de maaltijdboxen lopen op door de inflatie, terwijl klanten van HelloFresh steeds meer op de portemonnee moeten letten. Dan is er minder ruimte voor dure maaltijdboxen. Beleggers hebben – net als de klanten – dan ook even geen trek meer in HelloFresh. 

Momenteel is ruim 16 procent van de aandelen HelloFresh verkocht aan shortsellers (zie kader voor uitleg). We zien hier ook de namen van shortsellers als Arrowstreet Capital en Marshall Wace. 

In Duitsland krijgen beleggers ook niet de handen op elkaar voor meststofproducent K+S. Zo wordt 12 procent van de uitstaande aandelen geshort. De producten van K+S hebben geen onderscheidend vermogen. Er is veel concurrentie en klanten laten zich bij hun aankoopbeslissing vooral leiden door de prijs. Sinds de piek in 2022 – het gevolg van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne – zijn de prijzen van de producten in het assortiment van K+S weer fors gedaald. 

Een nieuwkomer onder de meest geshorte aandelen is kledingmerk Hugo Boss. Het bedrijf uit Metzingen zag de vraag in belangrijke afzetmarkten als China en het Verenigd Koninkrijk vorig kwartaal afnemen. De voorzichtigheid van Hugo Boss over het huidige kwartaal roept twijfels op over de vooruitzichten voor heel 2024.   

Top 3 Duitsland
HelloFresh	16,4%
K+S	12,2%
Hugo Boss	11,8%

Bron: shortsell.nl, 5 juli 2024 

Shortsellen in een notendop

Met de bioscoopfilm The Big Short, vernoemd naar het gelijknamige boek van Michael Lewis, kwam shortselling de huiskamer binnen bij veel Nederlanders. De film gaat over een hedgefondsmanager die wil speculeren op de neergang van de Amerikaanse huizenmarkt. Hij gaat daarom short om hiervan te profiteren.  Ondanks de populariteit van het boek en de film, blijft shortsellen omringd door een zekere mate van mystiek. Onterecht, want heel ingewikkeld is het eigenlijk niet.  Bij het shortsellen worden namelijk, in tegenstelling tot bij het kopen van aandelen — long gaan —, aandelen vooraf verkocht om deze later tegen (hopelijk) lagere prijzen terug te kopen. De verkochte aandelen worden tijdelijk, tegen betaling van een rentevergoeding, geleend van iemand die het aandeel reeds in zijn of haar bezit heeft. Het verschil tussen verkopen en terugkopen is de winst of het verlies voor de shortseller, en zo kan deze belegger dus verdienen aan dalende beurskoersen.  Deze praktijk brengt ook aanzienlijke risico's met zich mee. Anders dan bij het kopen van aandelen, waar het maximale verlies beperkt is tot de initiële belegging, is het potentiële verlies bij shortselling in theorie onbeperkt.  Belangrijke functie  Shortsellers zijn een belangrijke stem in de markt. Handelaren die speculeren op koersdalingen zorgen voor liquiditeit, lagere transactiekosten en nauwkeurigere prijsvorming, omdat ze een extra signaal afgeven over hoe bedrijven er voor staan. Tegenover iedere short staat immers een tegenpartij die de aandelen wil kopen. Zij verkopen als anderen kopen en vice versa. Zonder die ‘short partner’ zou een belegger waarschijnlijk een hogere prijs voor het aandeel hebben moeten betalen.  En dat shorters tegenwicht bieden tegen de goednieuwsshow van het bedrijfsmanagement is ook mooi meegenomen. Imtech is zo’n geval waar ze een soort klokkenluidersrol op zich namen. Maar volgens professionele beleggers stuurden shorters ook de eerste waarschuwingssignalen uit over Enron, WorldCom, AIG en Amerikaanse zakenbanken toen het overgrote deel van de investeerders blind bleef voor de ware toestand van die bedrijven.  In tijden van crises is er - misschien begrijpelijk - weinig sympathie voor beleggers die proberen zoveel mogelijk te verdienen aan het verlies van anderen. De Amerikaanse oud-topman van de New York Stock Exchange Tom Farley noemde shortselling enkele jaren geleden ‘vies’ en zelfs ‘un-American’. Shortsellen is dus weinig populair, maar wie actief is op de beurs kan niet om het belang van het verschijnsel heen.