De MSCI Emerging Markets-index werd gelanceerd in 1988 en meet de prestaties van de sectoren van grote en middelgrote ondernemingen (op basis van marktkapitalisatie) binnen de aandelenmarkten in opkomende markten. Op dit moment zitten er 24 landen in de selectie; 35 jaar geleden waren dat er nog maar tien. Voorbeelden van de huidige landen zijn: China, India, Taiwan en Zuid-Korea.  

Van de oorspronkelijke groep zijn er landen opgewaardeerd naar ontwikkelde markten, zoals Portugal en Israël, of er zijn aandelenmarkten uitgevallen die niet meer investable waren zoals Venezuela en Rusland. Een land als Pakistan heeft een draaideurrelatie met de index. Sinds 2021 is het weer gedegradeerd naar een zogenoemde frontier market. Dat is een stapje lager wat betreft de economische ontwikkeling en toegankelijkheid van de markt voor beleggers. De precieze criteria staan hier uitgelegd.

Bedrijven worden opgenomen in de index op basis van de beurswaarde van de uitstaande aandelen die beschikbaar zijn voor aankoop door internationale beleggers (free float marktkapitalisatie). Sinds de laatste herziening bevat deze 1437 posities. Volgens MSCI bestrijkt de Emerging Markets daarmee 85 procent van de free float-marktkapitalisatie van ieder land dat in de categorie opkomend valt.  

MSCI Emerging Markets: relatief zwaar in financials 

Samenstelling van de MSCI Emerging Markets-index, per 31 oktober 2023. Bron: Bloomberg 

De afgelopen jaren is China een steeds grotere component geworden binnen de index, ten koste van vooral Brazilië. De grootste Chinese bedrijven zijn genoteerd aan de beurs van Hongkong en een aantal heeft een notering op de Nasdaq en de New York Stock Exchange. 

Bron: MSCI 

In mei 2023 schreven wij over de slechte jaren voor opkomende markten op de beurs sinds 2010 en over de vraag of dit in de toekomst nog kan draaien. Het is niet te voorspellen wat de toekomst gaat brengen, maar wel is duidelijk waar de achterblijvende prestaties aan te danken zijn. De winstgroei van de wereldindex met ontwikkelde landen (MSCI World) is veel hoger geweest, en dat geldt met name voor de Verenigde Staten (MSCI USA). 


Bron: Bloomberg. Winst per aandeel, 31 maart 2010 = 100. 

Nog steeds zijn de aandelen uit opkomende markten relatief laag gewaardeerd en het is niet uitgesloten dat die lage waardering blijvend is. Het rendement moet dan komen uit winstgroei en dividend. Op dat laatste gebied hebben de emerging markets wel mogelijke voordelen. Het dividendrendement ligt hoger, en er is in ieder geval de belofte van een groeiende bevolking en economie in de lokale markten. Belangrijk is dan wel dat de bedrijven niet te veel aandelen uitgeven (wat vaak gebeurt om groei te financieren). Als wel teveel aandelen worden uitgegeven, dan kan de winst wel toenemen, maar de winst per aandeel niet: die zou verwateren over meer aandelen.  

Ook kunnen opkomende markten ondervertegenwoordigd zijn in portefeuilles, omdat het niet zo eenvoudig is om in de individuele bedrijven uit deze landen te beleggen. Niet alle brokers bieden toegang tot de beurzen waarop deze genoteerd zijn, en als dat wel het geval is kunnen de transactiekosten hoog zijn. Bovendien bevat de MSCI World, een populaire index voor fondsen, geen opkomende markten – in tegenstelling tot wat de naam misschien doet vermoeden. 

Veel beleggers zijn het beste uit met een emerging markets-etf  waarbij periodieke (dividend)uitkeringen automatisch worden herbelegd. Dat scheelt transactiekosten. Deze accumulerende varianten pikken we er daarom uit. De etf’s volgen specifiek een net return-index, waarin uitgekeerde nettodividenden (na belasting) zijn inbegrepen in het rendement.  

De etf’s 
In de tabel hieronder de belangrijkste kenmerken van vijf in Nederland verkrijgbare etf’s, met een notering in euro: 

Naam etf	Lopende kosten	ISIN	Replicatie	Securities lending	Website	Introductiedatum
Amundi Index MSCI Emerging Markets UCITS ETF DR (C)	0,30%	LU1437017350 (Euronext Paris)	Volledige replicatie	Ja	Link	23 mei 2017
Amundi MSCI Emerging Markets UCITS ETF EUR (C)	0,20%	LU1681045370 (Xetra)	Synthetisch	N.v.t.	Link	21 maart 2011
iShares MSCI EM UCITS ETF USD (Acc)	0,23%	IE00B4L5YC18 (Xetra)	Sampling	Ja	Link	25 september 2009
SPDR MSCI Emerging Markets UCITS ETF	0,22%	IE00B469F816 (Xetra)	Sampling	Ja	Link	13 mei 2011
Xtrackers MSCI Emerging Markets UCITS ETF 1C	0,25%	IE00BTJRMP35 (Xetra)	Sampling	Ja	Link	26 juni 2017

Etf’s op MSCI Emerging Markets Net Return Index. De etf’s zijn accumulerend (herbeleggend). Groen laat zien welke etf’s er positief uitspringen op een bepaald kenmerk, oranje juist negatief. 

Voor iedere etf is bij de ISIN de beursnotering vermeld waar het volume het hoogst is. Doorgaans geldt: hoe hoger het volume, hoe beter de verhandelbaarheid en hoe lager de impliciete transactiekosten (zie ook punt 5 hieronder). Alternatieve handelsplatforms als Tradegate laten we hier buiten beschouwing. 

Wie in de MSCI Emerging Markets belegt, heeft te maken met valutaschommelingen. De etf’s noteren in euro, maar onderliggend zijn ze blootgesteld aan aandelen die, naast in de euro, in vele andere valuta noteren. Bijvoorbeeld de Braziliaanse real, de Indiase roepie en de Taiwanese dollar. Er is dus een valutarisico. In de praktijk komt dit altijd door een verschil in de valuta van een onderliggende beleggingen en de rekenvaluta van de belegger – in dit geval de euro (lees meer in dit artikel). 

1. De kosten
Het zuiverste getal wat betreft de kosten van deze belegging is terug te vinden in het Essentiële-informatiedocument (EID, ook vaak aangeduid met het Engelse KID), bij de Lopende kosten die elk jaar in rekening worden gebracht onder de kop Wat zijn de kosten? Deze bestaan uit de beheerskosten en transactiekosten.

De synthetische etf van Amundi heeft de laagste lopende kosten, hoewel de beheerskosten daar juist wat hoger liggen dan bij de andere fondsen. De verklaring is dat er geen transactiekosten worden gerekend, aangezien de onderliggende aandelen niet fysiek worden aangehouden.  

De rest zit behoorlijk dicht bij elkaar. Van de fysiek replicerende etf’s heeft SPDR de laagste lopende kosten, met 22 basispunten (1 basispunt is 0,01%). 

2. Uitlenen van effecten
De fondsaanbieder kan door middel van securities lending de beleggingen tijdelijk uitlenen aan derde partijen. Hiervoor ontvangt het fonds een vergoeding die ten goede kan komen aan de beleggende deelnemers. Het uitlenen van stukken brengt echter wel risico’s met zich mee. Het voornaamste risico is dat de inlener zijn verplichting om de geleende effecten terug te geven, niet kan nakomen. Er zijn waarborgen om dat te voorkomen. Zo moet een onderpand worden verstrekt, met een waarde die hoger is dan de geleende stukken.

Een etf die niet aan securities lending doet is, als alle andere factoren gelijk zijn, te verkiezen boven eentje die dat wel doet. De MSCI Emerging Markets-etf’s die de onderliggende aandelen daadwerkelijk in bezit hebben, kunnen allemaal de effecten uitlenen. Op dat gebied is er dus geen verschil tussen de fondsen.

3. Replicatie
Ook de wijze van replicatie – de manier waarop de etf de prestaties van de index nabootst – kan verschillen. Het is te zien in de tabel met het aantal posities per fonds:

Naam etf	Aantal posities
Amundi Index MSCI Emerging Markets UCITS ETF DR (C)	1.417
Amundi MSCI Emerging Markets UCITS ETF EUR (C)	-
iShares MSCI EM UCITS ETF USD (Acc)	918
SPDR MSCI Emerging Markets UCITS ETF	1.348
Xtrackers MSCI Emerging Markets UCITS ETF 1C	1.475

Eén etf, de fysieke van Amundi, doet aan directe replicatie, door direct te beleggen in de effecten in de index in een verhouding die bijzonder nauw aansluit bij hun verhouding in de index. Dit is de meest veilige manier. Zelfs dat fonds heeft echter niet een gelijk aantal posities. 

Omdat de MSCI Emerging Markets uit meer dan 1400 aandelen bestaat, waarvan er veel niet erg liquide zullen zijn, is het voor de fondsbeheerders kostbaar om deze allemaal aan te houden.  

Amundi heeft twee varianten, waarvan één met een synthetische structuur: de etf-aanbieder bezit zelf niet de effecten uit die index, maar gebruikt een total return swap om het rendement na te bootsen. Bij zo’n swap gaat het fonds een contract aan met een tegenpartij (vaak een bank) om het rendement van de index na te bootsen. 

4. Prestaties
Maar welke etf weet de index het beste te volgen, of zelfs te verslaan? Hiervoor kijken we naar de periode vanaf de oprichtingsdatum van het jongste fonds, in dit geval de Xtrackers MSCI Emerging Markets UCITS ETF. Deze is ruim zes jaar geleden opgericht, met een eerste waarderingsdatum op 26 juni 2017. 

Vanaf de genoemde datum is de koers van de SPDR-etf het meest gestegen, gevolgd door die van iShares. De Amundi-etf’s doen het duidelijk het minst. Aangezien het om accumulerende etf’s gaat, is de koersontwikkeling automatisch ook het rendement voor de belegger – afgezien van transactiekosten. Die zullen per etf wel grofweg gelijk zijn, wanneer eenzelfde bedrag wordt ingelegd. 

Aanbieder	Ontwikkeling van 100 euro
SPDR	€ 112,89
iShares (BlackRock)	€ 112,39
Xtrackers	€ 112,27
Amundi (synthetisch)	€ 111,82
Amundi Index (fysiek)	€ 111,70
Index
MSCI Emerging Markets Net (in €)	€ 114,19

Bron: Bloomberg. Periode 26 juni 2017 tot en met 10 november 2023, op basis van slotkoersen.  

De periode van ruim zes jaar aan prestaties maakt duidelijk dat kosten belangrijk zijn; de goedkoopste fysieke etf heeft het hoogste rendement. Daarna worden de prestaties slechter naarmate de fondsen duurder zijn.  

De etf die werkt met een swap blijft ook achter bij de fondsen van de concurrenten. De synthetische structuur weet geen voordeel te bieden, ondanks het ontbreken van transactiekosten binnen het product. 

5. Bied-laatspreads
Wie etf’s koopt, betaalt impliciet ook de spread (het verschil tussen de koers waartegen je kunt kopen en verkopen). De spreads van deze producten zijn beperkt en wijken onderling niet heel erg af. Ze bedragen 3 tot 10 basispunten (0,03 tot 0,10 procent van de inleg). In volatiele tijden met weinig liquiditeit kan de spread wel iets oplopen. 

	iShares MSCI EM UCITS ETF	Xtrackers MSCI Emerging Markets UCITS ETF	Amundi MSCI Emerging Markets UCITS ETF (synthetisch)	SPDR MSCI Emerging Markets UCITS ETF	Amundi Index MSCI Emerging Markets UCITS ETF (fysiek)
Spread	0,03%	0,04%	0,06%	0,061%	0,08%

Spreads. Steekproef 8 november 2023. Van kleinste naar grootste. Bron: Bloomberg. 

De iShares-, Xtrackers- en Amundi-fondsen hebben beheerde vermogens boven de 2 miljard euro. De etf van SPDR is een stuk kleiner met een fondsomvang van ongeveer 350 miljoen, en heeft ook een relatief hoge spread. Voor een buy and hold-belegger zal dit echter niet zoveel impact hebben op het resultaat en zijn de andere aspecten belangrijker.  

Eindoordeel 
Van de besproken etf’s lijkt de SPDR MSCI Emerging Markets UCITS ETF over het geheel gezien de beste keuze. Deze leverde de beste prestaties en de laagste lopende kosten. Daarnaast zijn de Xtrackers MSCI Emerging Markets UCITS ETF en de iShares MSCI EM UCITS ETF solide keuzes met iets mindere prestaties, maar wel lagere spreads. 

De genoemde etf’s zijn verkrijgbaar bij partijen als DeGiro en Saxo Bank. Heeft uw bank of broker deze niet in het assortiment, dan is het wellicht mogelijk om een aanvraag te doen.  

De VEB is niet gelieerd aan deze fondsen en ontvangt ook geen fees van genoemde partijen.