Eerst een overzicht van de verschillende munteenheden waarmee een etf te maken kan hebben:

1: Basisvaluta
De munteenheid waarin de resultaten van het fonds worden gemeten en die wordt gebruikt voor het berekenen van de nettovermogenswaarde (NAV).
Voorbeeld: bij de iShares Core MSCI World UCITS ETF (IE00B4L5Y983) is dit de dollar (USD).

2: Valuta van de onderliggende beleggingen in de index die wordt gevolgd
Een etf die fysiek wordt beheerd, heeft onderliggende effecten die door de aanbieder worden gehouden. Deze kunnen in verschillende, afwijkende valuta's genoteerd zijn. Dit zorgt voor een mogelijk verschil tussen de prestaties van de daadwerkelijke beleggingen in hun noteringsvaluta en de etf.
Voorbeeld: in de iShares Core MSCI World UCITS ETF zitten aandelen die, naast de euro, in vele verschillende valuta noteren, zoals de Amerikaanse dollar, het Britse pond en de Zwitserse frank. Er is dus een valutarisico. In de praktijk is dit altijd terug te voeren op een verschil in de valuta van een onderliggende belegging en de rekenvaluta van de belegger.

3: De valuta van de beursnotering van de etf
Een etf kan op meerdere beurzen genoteerd zijn, in verschillende handelsvaluta. Deze kunnen dus afwijken van de basisvaluta, waarbij de waardeontwikkeling ook de wisselkoers weerspiegelt.
Voorbeeld: de iShares Core MSCI World UCITS ETF is te koop op zeven beurzen, in vier verschillende valuta's. Deze zijn voor een Nederlandse belegger wellicht niet allemaal verkrijgbaar bij iedere broker,maar het is wel mogelijk om een notering te kiezen in euro's, bijvoorbeeld op Euronext Amsterdam.
De Nederlandse belegger die met euro's te maken heeft in het dagelijks leven, kan in de praktijk meestal het beste een euro-variant kiezen, mits die beschikbaar is. Daarmee worden mogelijke valutakosten vermeden.

Hoe pakt dit uit voor de belegger?
Een Nederlandse belegger die zelf rekent in euro’s als hoofdvaluta, kan op verschillende manieren zijn blootgesteld aan een valuta-effect. Aangezien door de PRIIPS-verordeningen vrijwel geen Amerikaanse etf’s meer te koop zijn in Nederland, komen beleggers op de grote indices veelal uit bij zogeheten UCITS-varianten. Deze worden doorgaans verhandeld op meerdere Europese beurzen.

Zoals hierboven geschetst, kunnen etf’s in verschillende valuta’s noteren. Een Nederlandse belegger zal al snel uitkomen bij een euro-variant, bijvoorbeeld op Euronext of XETRA. Het is echter voor het naar de euro teruggerekende resultaat niet zo relevant wat de valuta is van de beursnotering, behalve dan voor eventuele omwisselkosten.

Een aantal situaties kunnen dit illustreren.

1. Als de handelsvaluta van de etf gelijk is aan de euro en alle onderliggende beleggingen ook in euro noteren, is er geen valutarisico.

Voorbeeld: de Euro Stoxx 50-etf van iShares die te koop is op onder andere Euronext Amsterdam.

2. Als alle onderliggende beleggingen in euro’s noteren, en de handelsvaluta van de etf is een andere munteenheid, dan is er ook geen valutarisico. Wel zijn er eventuele wisselkosten.

Voorbeeld: de Euro Stoxx 50-etf van iShares is ook te koop op de London Stock Exchange (LSE), in Britse ponden, met code CS51. De basisvaluta blijft de euro en de onderliggende effecten zijn dezelfde als bij de euro-notering van de etf. De beurskoers van de etf zal echter ook de EUR/GBP-wisselkoers reflecteren, waarbij deze door arbitrage nagenoeg exact tot uiting zal komen. Wordt de euro sterker, dan neemt de koers in GBP toe. De eindbelegger rekent echter in euro, zodat de conversie naar euro van de etf het valuta-effect in de beurskoers weer opheft.

Aan het begin, bij aankoop, en aan het eind van de rit, kan de belegger wel worden geconfronteerd met de omwisselkosten die er kunnen zijn vanuit de financieel dienstverlener.

3. Als de onderliggende effecten niet (allemaal) in euro noteren, kunnen de resultaten die een in euro noterende etf behaalt mede worden beïnvloed door wisselkoerseffecten. Veelal is er ook sprake van een basisvaluta die niet de euro is. Die speelt echter maar een kleine rol, aangezien die vooral voor de fondsrapportages belangrijk is.

Voorbeeld: de iShares Core MSCI World. Deze etf heeft de dollar als basisvaluta. Op de website en in de documentatie berekent de aanbieder de resultaten dan ook in dollars. De belegger in de betreffende etf op bijvoorbeeld XETRA (EUNL), heeft een andere rendementsontwikkeling in euro’s. Hoe zit dit?

1. Het merendeel van de effecten in de MSCI World-index is Amerikaans, met de koersontwikkeling in dollars. Het is daarom logisch voor het fonds om de dollar te hanteren als basisvaluta. De MSCI World wordt echter ook berekend in andere valuta, bijvoorbeeld de euro. Alle niet-eurobeleggingen worden door de indexbouwer dan omgerekend naar de euro, waarbij ook wisselkoerseffecten in het spel zijn.
2. De belegger heeft uiteindelijk te maken met het valuta-effect ten opzichte van de onderliggende effecten. In de MSCI World zitten aandelen die in 14 verschillende valuta’s noteren. Iedere dag is het rendement in euro’s ook afhankelijk van de onderlinge wisselkoersen. De euro-waarde van de etf weerspiegelt dit.
3. Koopt een belegger een USD-notering, dan ziet hij in eerste instantie de dollarontwikkeling van de etf. Daarin zitten al de valuta-effecten van aandelen die in een andere munt noteren dan de dollar. Bij het terugwisselen naar de euro is de ontwikkeling van de EUR/USD over de periode waarin de etf is aangehouden, bepalend voor het rendement.
4. Wanneer een uitkerende versie van de etf is gekozen, dan bepaalt de basisvaluta wel het bedrag van het uitgekeerde dividend. Is dat de dollar, zoals bij deze variant van de iShares Core MSCI World UCITS ETF, dan keert het fonds in die valuta brutodividend uit. Heeft u bij de bank of broker geen dollar-rekening, dan moet er direct worden omgewisseld naar euro’s met eventuele kosten.
   
   

Valuta afdekken?
Met een hedged variant van een etf kan de wisselkoers tussen de valuta van de notering en de basisvaluta van de etf worden afgedekt. Afgezien van kosten zou dan hetzelfde rendement worden behaald door de etf zonder hedge in de basisvaluta en door de etf die is afgedekt naar bijvoorbeeld de euro.

Etf’s met een hedge hebben doorgaans echter hogere kosten, wat het rendement uiteindelijk verlaagt ten opzichte van een vergelijkbare etf zonder hedge. Dit is te zien bij een MSCI World-etf met hedge naar de euro, op basis van rendement over een periode vanaf de introductie op 5 juni 2019 tot 30 september 2023:

• iShares Core MSCI World UCITS ETF (IE00B4L5Y983) in dollar: 46,3 procent
• iShares Core MSCI World UCITS ETF EUR Hedged (IE00BKBF6H24) in euro: 40,0 procent

Een valutahedge werkt dus niet vlekkeloos. De basisvaluta is hier de dollar, die in dit geval wel een rol speelt. Het dollarrendement van de index is namelijk wat de hedged-etf direct wil nabootsen. Het interessante is dat alle valuta-effecten van de andere aandelen die niet in dollars noteren, blijven bestaan. Zo ook die van aandelen in euro’s. Daardoor is het mogelijk om met de hedged-etf te profiteren van een sterkere euro – daarmee stijgt immers de waarde van de eurobeleggingen in dollars - terwijl een belegger met een reguliere etf juist baat zou hebben bij een zwakkere euro.

Kijken we naar de niet-afgedekte koersontwikkeling in euro’s van de etf zonder valuta-afdekking, dan is het rendement over de genoemde periode 56,7 procent. Het verschil komt uit de EUR/USD-wisselkoersontwikkeling. Hoewel dat hier  positief uitpakte, kan dat in de toekomst anders zijn. En zoals al beschreven: de hedge is zeker niet gratis.

Wisselkoers blijft een rol spelen
Bij een belegging in bijvoorbeeld een S&P 500-etf, met uitsluitend aandelen die in dollars noteren, kan een belegger wel de volledige portefeuille van de index afdekken naar de euro door middel van een hedge. Daarmee kan de impact van valutaverschillen tussen de onderliggende beleggingen en de euro echter nog steeds niet volledig worden geëlimineerd. Etf’s die zijn afgedekt naar de euro volgen een aparte hedged index, die kan afwijken van - in dit geval - de S&P 500 in dollars.

In de realiteit is een effect van fluctuerende wisselkoersen nooit geheel uit te bannen, zelfs bij eurobeleggingen.

De meeste beursgenoteerde bedrijven hebben activiteiten in meerdere landen en hebben te maken met valuta-effecten op hun gerapporteerde cijfers. De invloed is dan niet te zien in een verschil in koersontwikkeling van etf’s in verschillende valuta’s, maar onderliggend wel in de beurskoers van deze bedrijven.