Het is al jaren hetzelfde bij BAM: een paar projecten verzieken het totale resultaat. Een reeks aan ceo’s met ervaring in de bouw heeft dat niet kunnen veranderen. Nu is het aan een buitenstaander. De nieuwe ceo Ruud Joosten zal snel en hard moeten ingrijpen.
‘Een mooi project is een project waar je geld mee verdient.’ Bij zijn afscheid als president-commissaris bij bouwer BAM propt Harry Noy jaren van teleurstellende resultaten in één aforisme.
Het is het verhaal van de grootste bouwer van Nederland die geen Corona-crisis nodig had om in de problemen te komen. Probleemdossiers in een paar van de tien bedrijfsonderdelen van BAM ondergraven de prestaties van de hele onderneming. De zeesluis in IJmuiden, projectverliezen in Duitsland en het Midden-Oosten of de metro van Keulen, het zijn slechts enkele dramaprojecten in een reeks die BAM afgelopen jaren naar buiten moest brengen.
Steeds stelde BAM de diagnose en beloofde lering te trekken uit de tegenvallers. Zo werd gestopt met grondspeculaties, was ‘marge boven volume’ al lang het credo en werd recent afscheid genomen van een deel van de internationale ambities.
Nieuwe man
Ruud Joosten, de ceo die deze week door aandeelhouders werd benoemd, heeft van de raad van commissarissen de vrije hand om het tij bij BAM te keren. Met Joosten, afkomstig van AkzoNobel, hoopt de bouwer iemand in huis te hebben die weet hoe je een organisatie moet veranderen, waarbij meer aandacht is voor winstgevendheid en dat in de schijnwerpers van het beursgenoteerde bestaan.
Dat Joosten geen ervaring heeft in een projectorganisatie is geen probleem volgens president-commissaris Noy. De afgelopen jaren had BAM steeds een ceo uit eigen kweek met uitgebreide ervaring op het gebied van projectmanagement en dat heeft de stroom aan verliezen niet kunnen voorkomen.
Het kan volgens Noy zelfs een voordeel zijn dat de nieuwe ceo niet uit de bouw afkomstig is. Het voorkomt vooringenomenheid over de mores in de bouw. Misschien waren er afgelopen jaren wel te veel techneuten in de top van BAM.
Plan
Komende maanden zal de nieuwe ceo alle markten en diensten van BAM tegen het licht houden. Niets is daarbij onbespreekbaar. Hij zal daarbij, zo liet Noy weten, geholpen worden door de financiële rapportages die de afgelopen jaren sterk zijn verbeterd en dus meer basis bieden voor financieel onderbouwde besluiten.
Het is niet waarschijnlijk dat de nieuwe ceo veel vreugdevol nieuws voor beleggers zal hebben komende maanden. Het eigen vermogen van de bouwer is dusdanig verzwakt dat rigoureuze actie onvermijdelijk is. Afgelopen jaar was het eigen vermogen - 16,5 procent van het balanstotaal - al lager dan het streven: ‘richting 20 procent’. De coronacrisis en projecttegenvallers hebben die positie verder uitgehold tot een solvabiliteit van iets meer dan 11 procent.
In bestuurdersjargon heet het dat alle opties op tafel liggen en het is aan Joosten en zijn team om snel te kiezen. Volgend jaar moet een achtergestelde lening van 125 miljoen worden terugbetaald, wat de positie van het bedrijf verder kan verslechteren. Ook tikt de klok in de relatie met kredietverstrekkers. De banken hebben een waiver gegeven, wat betekent dat ze tegen een vergoeding de komende vier kwartalen de andere kant opkijken als BAM bepaalde schuldafspraken niet helemaal nakomt.
Om in de richting van de beoogde solvabiliteit te komen zal BAM het eigen vermogen ruwweg moeten verdubbelen. Met alleen verhoging van de nettowinst – de weg die BAM in het meest recente jaarverslag benadrukt - zal dat niet lukken. Verkoop van onderdelen (tegen een goede prijs) of een sterk verwaterde emissie van aandelen zijn nadrukkelijk opties op de tafel van Ruud Joosten.