De in 2014 begonnen malaise in de olie- en gasindustrie laat nog altijd zijn sporen na in de cijfers van Boskalis.

Voor de tweede keer in korte tijd moest topman Peter Berdowski namelijk de prognoses voor de offshore-activiteiten terugschroeven. Dat bleek vorige week bij de halfjaarcijferpresentatie van het maritieme conglomeraat. Aan het door Berdowski als ‘onderkant’ aangeduide deel  van de zeetransportmarkt zit de klad er behoorlijk in. Boskalis vervoert hier kleinere ladingen als containers, brugdelen of allerhande maritieme onderdelen over zee.

Lagere segment
De lagere olieprijs betekent dat de lucratievere klussen zijn afgerond en er nauwelijks nieuwe opdrachten in het orderboek lopen. In de kleinere orders die nog wel te vergeven zijn, ziet het bedrijf geen heil meer omdat daar geld op moet worden toegelegd.

Volgens Berdowski, sinds 2006 de hoogste baas van de maritiem dienstverlener uit Papendrecht, is die markt in de eerste maanden van 2018 ‘verder verslechterd’. Boskalis is in dit lagere segment van de transportmarkt inmiddels ‘zwaar verlieslatend’ en uitzicht op verbetering is er niet, aldus de bestuursvoorzitter.

Boskalis houdt het in dit segment daarom nu helemaal voor gezien. De prijzen staan volgens Berdowski blijvend onder druk door structurele overcapaciteit, vooral veroorzaakt door Aziatische spelers.

De bovenkant van de transportmarkt blijft wel interessant; het bedrijf kan daar de prijzen beter dicteren. Het offshore-onderdeel van Boskalis sleept met zijn vloot zware ladingen als complete boorplatformen over de oceaan en installeert deze op de plek waar de olie moet worden opgepompt. De divisie houdt zich verder onder andere bezig met het installeren van kabelverbindingen tussen windmolenparken op zee en het hoogspanningsnet op het vasteland.

Somber
Het zeetransport van kleinere ladingen is het deel waar de pijn zit en dat nu verantwoordelijk is voor de omvangrijke afwaardering. Bij de jaarcijfers over 2016 leidde een somberder inschatting van de toekomstige resultaten van dat onderdeel al tot een afschrijving van 840 miljoen euro.

Daarvan was ruim 380 miljoen euro goodwill, het restant betrof een waardevermindering op schepen. In die periode dwong de lage olieprijs Boskalis tot ontslagrondes en het uit de vaart nemen van schepen.

En vorige week bij de halfjaarcijfers kwam daar een nieuwe afwaardering op de scheepsportefeuille en goodwill bij. Deze keer voor een bedrag van 397 miljoen euro, waarvan 155 miljoen euro voor een goodwill impairment.

Het leeuwendeel van deze afboekingen is terug te voeren op de overname van Dockwise. Boskalis nam deze zeevervoerder van olieplatforms, schepen en materialen begin 2013 over voor 1,25 miljard euro (aandelen plus nettoschuld).

Hoop
Als gevolg van de afboekingen is Dockwise nu nagenoeg uit de boeken geschrapt. Het signaal is duidelijk; Boskalis verwacht de komende jaren een lagere kasstroom uit de Dockwise-bezittingen te kunnen peuren dan aanvankelijk gedacht.

In de overnamesom van Dockwise zaten destijds ook vele honderden miljoen euro’s aan goodwill die geleidelijk zijn afgeschreven. Dat was het bedrag dat is betaald bovenop de duidelijk identificeerbare harde netto-activa, bij Dockwise vooral de vloot, in de hoop dat de overname voldoende gaat renderen. De goodwill wordt feitelijk verlaagd met de contante waarde van de toekomstige kasstromen die het bedrijf denkt mis te lopen.

Het Papendrechtse concern heeft de afgelopen jaren op grote schaal goodwill afgeboekt. Van de meer dan half miljard euro aan goodwill die 2015 op de balans stond is nog maar 120 miljoen euro over.

Volgens de boekhoudregels moet de overnemer deze meerwaarde, door analisten ook wel aangeduid als ‘lucht’, op haar balans zetten. In ieder geval bij de jaarrekeningcontrole moet het bestuur vervolgens tegen het licht houden of de verdiencapaciteit van de prooi nog wel voldoende is om de goodwillpost te rechtvaardigen.

Dat Boskalis nu al bij de interimcijfers deze waardetoets doet, duidt erop dat de resultaten en vooruitzichten dusdanig verslechterd zijn dat een uitstel tot de jaarcijfers niet meer mogelijk was.

Berdowski wees zoals te doen gebruikelijk op het ‘non-cash’ karakter van de afwaarderingen. Door de ingreep vloeien er weliswaar geen contanten weg uit het bedrijf, maar de afboekingen wegen wel op het eigen vermogen. Bovendien is ten tijde van de overname deze goodwill daadwerkelijk in contanten betaald als onderdeel van de overnamesom.

Doormodderen
Een dag voordat Boskalis de boeken opende over het eerste halfjaar van 2018, had het bedrijf  aandeelhouders opgetrommeld voor een aandeelhoudersvergadering.

In die bijeenkomst werd de 51-jarige Bart Heijermans voorgesteld als nieuwe eindverantwoordelijke voor de offshoredivisie. Heijermans was tot vorig jaar bestuursvoorzitter van oliedienstverlener DeepOcean. Zijn komst betekent dat Bram Gräber, die twee jaar geleden overkwam van Air France KLM, het alweer voor gezien houdt.

Het is voor het eerst dat Boskalis voor de baas van haar offshore-divisie, in omzet de op één na grootste tak maar wel verlieslatend in de eerste helft van 2018, een plekje inruimt in de raad van bestuur. President-commissaris en oud-Shell-topman Jeroen van der Veer liet op vragen van de VEB weten dat commissarissen ‘niet langer wilden doormodderen’. Een verankering van deze functie binnen het hoogste bestuursorgaan was binnen de bedrijfsmuren al een tijdje gespreksonderwerp, maar nu moest het er echt van komen. Boskalis had  Heijermans al langer op de radar, maar deze koos destijds voor een langer verblijf bij DeepOcean.

Berdowski heeft nog altijd ‘hoge verwachtingen’ van de offshore-activiteiten, zo zei hij tijdens de bijeenkomst, zonder daarbij in te gaan op de cijfers die een dag later naar buiten zouden komen.

Zo zal Boskalis in de windenergiesector zich blijven richten op de rol van onderaannemer in plaats van hoofdaannemer. Branchegenoot Van Oord is in die markt duidelijk een maatje groter en met hen werkt Berdowski samen als onderaannemer voor klussen die Van Oord uitbesteedt. Het risico om specifiek in schepen voor de windenergiemarkt te investeren vond hij ‘te groot’, verwijzend naar onder andere het schoksgewijze patroon waarin die sector opereert, met slechts enkele grote projecten.

Ook zei Berdowski niet afhankelijk te willen zijn van een markt die nogal door subsidies en overheidsmaatregelen wordt gedreven. Volgens hem speelt bovendien een rol dat de macht van projectontwikkelaars groot is en zij risico’s graag verschuiven naar de aannemer.