Dat bevestigde bestuursvoorzitter Sanderink tijdens de eerder deze week gehouden aandeelhoudersvergadering van Oranjewoud. Die vond plaats op de hoofdzetel van dochterbedrijf Strukton in Maarssen.

Ballast Nedam en Strukton werken samen aan twee complexe en problematisch verlopende infraprojecten. De verliezen daarop waren de afgelopen twee jaar dermate groot dat vooral Ballast Nedam bijna het faillissement werd ingeduwd.

Dat Sanderink over de middelen beschikt om bij te springen, was een groot voordeel. Maar de financiële bijstand verleende hij niet alleen uit barmhartigheid. Als Ballast Nedam daadwerkelijk ten onder was gegaan, had Oranjewoud een serieus probleem gehad.

Al jaren in de luwte

En zo moest een bekende bouwer als Ballast Nedam gered worden door een bedrijf dat maar weinig bekendheid geniet onder beleggers. Die anonimiteit heeft Oranjewoud vooral aan zichzelf te danken. Slechts een miniem deel van het bedrijf is op de beurs verhandelbaar. Oprichter en topman Sanderink controleert 95,7 procent van alle aandelen, het restant is vrij verhandelbaar op de beurs.

Als de aandelen beter verhandelbaar waren zou het bedrijf al lang zijn door gestoten naar de voorste gelederen op de beurs. Het oudsher Goudse advies- en ingenieursbedrijf heeft inmiddels een omzet van 2,1 miljard euro, evenveel als prominent aex-fonds Aalberts Industries en twee keer zoveel als Ballast Nedam.

Aan het bestaan in de luwte kwam een einde toen Sanderink in 2010 bouwbedrijf Strukton kocht van de Nederlandse Spoorwegen. Daardoor kon Oranjewoud ruim één miljard euro aan opbrengsten bijschrijven.

Sanderink stortte zich met die annexatie van Strukton ook op het ontwerp en bouw van bruggen, sluizen, tunnels en spoorbouw. In zijn ogen was Oranjewoud met één discipline (milieuadvies) ‘niet in balans en kwetsbaar’, zo liet hij beleggers destijds weten.

Catastrofaal

Bijna vijf jaar later ligt Strukton Oranjewoud zwaar op de maag. In de overgenomen orderportefeuille zaten namelijk twee grote infraprojecten die het concern financieel haast uitputten.

Het gaat om de wegverbreding van de A15 en N15 tussen de Maasvlakte en het knooppunt Vaanplein (MaVa) bij Rotterdam en de ondertunneling van de A2 bij Maastricht. MaVa was met een totale projectwaarde van 1,5 miljard euro het grootste publiek-private project dat Rijkswaterstaat ooit in de markt zette. 37 kilometer wegdek moest worden vernieuwd, twee wegtunnels gebouwd en 36 viaducten aangelegd. Ook een nieuwe Botlek-brug, de grootste hefbrug van Europa, maakt deel uit van de opdracht.  

Beide werken blijken een financiële catastrofe. Flinke kostenoverschrijdingen, vertragingen en meerwerk teisteren de projecten vanwege de vele tussentijdse aanpassingen die op aandringen van Rijkswaterstaat, omliggende gemeenten, ProRail en het Rotterdamse havenbedrijf moesten worden doorgevoerd.

 “Vervuiler moet betalen”

Opdrachtgever Rijkswaterstaat, volgens Sanderink hoofdverantwoordelijke voor het kostendebacle, wil nog niet voor die meerkosten opdraaien. “Het is of je tegen een muur praat, met Rijkswaterstaat is geen zaken te doen”, zei hij tegen beleggers.

Ballast Nedam en Strukton moeten de meerkosten daarom voorfinancieren en die verliezen belanden dus rechtstreeks in hun cijfers. Die strop bracht beide bedrijven aan het wankelen.

En dat steekt Sanderink, die van zijn hart geen moordkuil maakt. “De vervuiler moet betalen”. In een recente e-mail richting Sanderink heeft Rijkswaterstaat de zaak proberen te sluiten tegen betaling van veertig miljoen euro. “Een veel te laag bedrag dat niet acceptabel is voor het consortium dat het project uitvoert”, aldus Sanderink.

Hij schat het totale bedrag aan meerwerk en claims voor de bouwers op 140 miljoen euro en wil een bedrag op tafel wat recht doet aan alle extra kosten. “En geen fooi”, zo zei financieel directeur Pieter Pijper tijdens de aandeelhoudersvergadering.

Megaverlies

“Het totale verlies op het A15-project hebben we op 308 miljoen euro becijferd”, aldus Sanderink. In de beide megaoperaties treffen Ballast Nedam en Strukton elkaar. Samen met twee buitenlandse partijen (Strabag en John Laing) zitten ze in het bouwconsortium van het A15-project. Het A2-project deden ze tot voor kort met z’n tweeën.

 Wie daarom tegenwoordig Ballast Nedam en Oranjewoud zegt, zegt vrijwel direct de probleemklussen A15 en A2. Iedere consortiumpartner draagt zijn deel van het verlies. Strukton had aan het eind van 2014 een economisch belang van bijna 27 procent en dus een verliespost van ruim 75 miljoen euro.

Dat economisch belang in MaVa is eind april 2015 overigens opgeschroefd naar 45 procent als onderdeel van de reddingsoperatie van Ballast Nedam. Strukton verdubbelde bovendien haar belang in het civiele deel van A2-project en heeft dat nu volledig in handen.    

Betalen

Sanderink vertelde beleggers tijdens de aandeelhoudersbijeenkomst dat hij geen grote nieuwe verliezen verwacht. Daarom durfde hij het aan om een groter belang in de projecten te nemen.

Als Rijkswaterstaat met compensatie over de brug komt, vloeit daarvan een groter gedeelte de kas van Strukton in. Volgens hem was het voordeel voor Ballast Nedam dat ze weer een “gewone bouwer kan zijn”, verlost van twee complexe projecten.   

Behalve het uitbreiden van het Strukton-belang in de beide probleemprojecten moest Sanderink op aandringen van de banken ook flink betalen. Ballast Nedam moest volgens die financiers overeind gehouden worden, maar had geen kapitaalkrachtige partij achter zich die de gaten in de balans snel kon dichten.

Oranjewoud had die wel in de persoon van Gerard Sanderink. Die moest niet alleen geld in zijn eigen bedrijf  injecteren, maar ook Ballast Nedam van de ondergang redden. Strukton kreeg in maart al 25 miljoen euro extra van de grootaandeelhouder toegestopt, met name voor de verliezen op de A15, nadat het al het gehele jaar niet aan de bankafspraken had voldaan. Ook stelde hij zich garant voor 30 miljoen euro als de nieuwe bankconvenanten niet gehaald worden.

Noodverband

Met de door huisbanken Rabobank, NIBC en ABN Amro afgedwongen noodverbanden hopen Oranjewoud en Ballast Nedam nu uit de gevarenzone te zijn.

Via zijn persoonlijke holding Sanderink Investments gaf hij de wankelende Nieuwegeinse bouwer een overbruggingskrediet van tien miljoen euro. Ook garandeerde Sanderink tien miljoen euro van de twintig miljoen euro grote aandelenuitgifte die Ballast Nedam-topman Erik van der Noordaa in het derde kwartaal wil lanceren. Dat zal de tweede claimemissie binnen anderhalf jaar zijn.

In ruil voor het vergroten van het economisch belang in beide projecten krijgt Strukton 28 miljoen euro als zogeheten verliescompensatie van Ballast Nedam als bijdrage in de geleden verliezen. Zes miljoen euro vanwege de A15 en 22 miljoen euro houdt verband met de A2.

Die bedragen mag Oranjewoud overigens alleen bijschrijven als de claimemissie slaagt. “De door ons ingeschatte kasstroom van Ballast Nedam laat betaling op termijn toe”, aldus Sanderink.

 (foto: Jeroen van Lieshout)