De gesprekken tussen de sectorgenoten mochten begin 2007 door de toenmalige Ahold-topman John Rishton zijn afgebroken, maar dat het op termijn tot een Belgisch-Nederlandse alliantie zou komen verbaast bijna niemand.

Zeker toen de Nederlander Frans Muller in november 2013 door Delhaize werd ingevlogen om het van oudsher familiebedrijf nieuw elan te geven. Vanaf dat moment stak speculatie over een samensmelting weer de kop op. Muller had in tegenstelling tot zijn voorgangers geen banden met de stichtende families van Delhaize en kon onbevangen beginnen aan zijn bestuursperiode bij Delhaize.

Naar verluidt kwamen de eerste serieuze avances richting Ahold van Belgische kant. Begin mei maakte de Belgische zakenkrant De Tijd gewag van aangeknoopte fusiebesprekingen. Die zouden toen nog in een pril stadium hebben verkeerd. Dat zou betekenen dat de geboorte van een Nederlands-Belgische supermarktmastodont uiteindelijk toch nog in relatief korte tijd is rondgebreid. 

Ahold Delhaize, zoals het fusiebedrijf gaat heten, zal de vierde Europese speler worden (achter bijvoorbeeld Tesco en het Franse Carrefour) en de vijfde in de Verenigde Staten. Het samengaan van Ahold en Delhaize in vier bedrijven.

1. Urgentie

Beide partijen zullen een gevoel van urgentie hebben gehad.

Zowel Ahold als Delhaize worstelen met zware concurrentie. Samen hopen ze een sterkere vuist te kunnen maken tegen Amerikaanse concurrenten als Walmart, Target en Kroger en de opmars van Europese prijsvechters als Aldi en Lidl. Dat maakt de transactie vooral tot een defensieve zet.

Zo kreeg de Zaanse grootgrutter in 2014 zowel in de Verenigde Staten (VS), goed voor zestig procent van de jaaromzet van 32,8 miljard euro, als in Nederland een autonome omzetkrimp voor de kiezen.  

Delhaize kampt in haar thuismarkt eveneens met organische krimp (minus 3,3 procent) door het gevecht met prijsvechters Lidl, Aldi en Colruyt. Ook de winkelopeningen van de nieuwe partner Albert Heijn hinderden Delhaize.  In de VS deed Delhaize het met haar winkelketens Hannaford en Food Lion met een autonome omzetstijging van 4,4 procent beduidend beter dan Ahold dat een min van 0,1 procent noteerde.

Aan de andere kant heeft Delhaize een mislukte overname op de Balkan grotendeels verteerd en kwakkelende winkels in de VS van de hand gedaan. De oplapoperatie is daarmee een eind op streek, al gaf Muller in het meest recente jaarverslag  wel aan dat Delhaize nog verbeteringen moet doorvoeren in haar it-systemen.

2. Aandelen als betaalmiddel  

Ahold betaalt niet in contanten, maar zet aandelen in als betaalmiddel. Delhaize-beleggers krijgen 4,75 aandelen Ahold voor ieder aandeel Delhaize. Op basis van de slotkoers van Ahold de dag voor de aankondiging (23 juni) waardeert die ruilverhouding het bod in principe op 90,04 euro per Delhaize-aandeel. Dat is een premie van zo’n 25 procent op de beurskoers van het Belgische supermarktconcern voordat de gesprekken waren uitgelekt. 

Dick Boer en zijn financiële man Jeff Carr zullen ongeveer 488 miljoen nieuwe aandelen uitgeven. Maar voordat het zover is, keren zij nog één miljard euro in contanten uit aan Ahold-beleggers via een kapitaalsuitkering, een variant op een aandeleninkoop. Dat komt neer op een betaling van 1,20 per aandeel. 

Wel hadden Delhaize-beleggers al een premie van 17 procent op zak vanwege de koersspurt op 11 juni die het gevolg was van het uitlekken van de onderhandelingen. Na de vermindering van het aantal uitstaande aandelen die door de aandeleninkoop zal plaatsvinden, zullen Ahold-beleggers zo’n 61 procent van de combinatie in handen hebben. Delhaize-aandeelhouders 39 procent.

Vooral die laatste groep lijkt niet content met de overnameprijs, die bovendien in aandelen wordt voldaan. Delhaize stond rond het middaguur al ruim vijf procent lager. Richting sluiten van de markt daalde ook Ahold tot onder de openingskoers nadat aanvankelijk een plus op de koersenborden stond.

De nieuwe eigendomsverhoudingen zijn gelet op de verdeling van omzet, bedrijfsresultaat (ebitda) en nettowinst niet onlogisch. Ahold brengt met 32,8 miljard euro ruim zestig procent van de omzet van de nieuwe combinatie in. Het resultaat voor rente, belastingen en afschrijvingen (ebitda) van Ahold was in 2014 ruim drie keer zo hoog als van de Belgen.

3. Weinig overlap

Duidelijk is dat het samengaan van de grootste supermarktuitbaters van de lage landen geen synergieverhaal is. Ahold en Delhaize vullen elkaar vooral aan en hebben beperkte overlap.

Samen bestrijken ze op Florida na zowat de gehele Oostkust van de VS. Ahold zit in zeven staten waaronder Connecticut, Rhode Island  Virginia,  Delaware en Washington DC.  Delhaize is met aanwezigheid in vijftien staten beter vertegenwoordigd. De Belgen baten winkels uit in staten als  New Hampshire en South en North Carolina waar Ahold niet zit. In zes staten, waaronder Massachusetts, New Jersey en New York, zitten de Nederlanders en Belgen allebei.

Ahold krijgt de begeerde betere positie op de Belgische markt en Delhaize hoopt te profiteren van de online-activiteiten van Ahold waar de Nederlanders met internetwinkels Bol.com, albert.nl en Peapod in de VS mijlenver voor liggen op Delhaize.

Boer en Muller mikken op een besparing van 500 miljoen euro per jaar vanaf drie jaar na de overname. De huidige waarde (contant gemaakt) van die potentiële besparingen loopt in de miljarden euro’s, zo’n drie euro per aandeel Ahold (na de uitgifte van de nieuwe aandelen).

Tijdens de analistenbijeenkomst zei het duo dat die kostenbesparingen vooral komen uit gezamenlijke inkoop, distributie en lagere overheadkosten. Om die kruisbestuiving eruit te persen hebben Muller en Boer 350 miljoen euro opzij gelegd als eenmalige kostenpost.

Ahold Delhaize  gaat  21 formules voeren, met 6608 winkels en 377 duizend werknemers. De VS, Nederland en België vormen de kern van het nieuwe bedrijf. Of de combinatie Ahold Delhaize bijvoorbeeld haar ketens in Servië, Roemenië, Griekenland en Indonesië binnenboord houdt, zal op termijn moeten blijken. Op eventuele desinvesteringen wilden Boer en Muller tijdens de analistenpresentatie niet ingaan. ‘Het is nog te vroeg om hier iets over te zeggen’, aldus Boer. Gedetailleerde cijfers geeft Delhaize niet, maar van die vier landen uit haar boedel zou alleen Servië zwarte cijfers schrijven.

4. Ahold overheerst

De huwelijkspartners verkopen hun samengaan in een persbericht met ronkende termen als ‘complementair’, ‘een superieur assortiment voor klanten’ en een ‘betere werkplek voor werknemers’.

Maar Ahold-topman Dick Boer en Frans Muller kiezen hun woorden vooral zorgvuldig richting het Belgische smaldeel van de combinatie. Daarvoor zal de gesmede alliantie en de voorwaarden het meest gevoelig liggen. Ze betitelen de samensmelting richting werknemers en beleggers vooral als een ‘fusie van gelijken’.

Maar uit alles blijkt dat Ahold Delhaize koopt. De Nederlanders zijn duidelijk de bovenliggende partij. Dat komt meestal het beste tot uitdrukking in de verdeling van de bestuursposten. Een zachte factor, maar daarom juist zo belangrijk. Menig fusie- of overnamepoging is vroegtijdig gestrand  op  ‘de poppetjes’.

Ahold-topman Dick Boer wordt de eerste bestuursvoorzitter van de combinatie. Muller zal de integratie voor zijn rekening gaan nemen en mag ook de titel plaatsvervangend ceo gaan gebruiken. In de wandelgangen gaat al rond dat de 54-jarige Muller hem uiteindelijk zal opvolgen. Jeff Carr, nu financieel directeur van Ahold, zal dezelfde functie houden bij het nieuwe bedrijf. Ahold Delhaize zal haar governancestructuur langs Nederlandse lijn vormgeven, met een scheiding tussen bestuur en commissarissen in twee aparte organen. President-commissaris zal Mats Jansson worden, die nu die soortgelijke functie bij Delhaize bekleedt.  

Echte werk

Nu de krabbels onder de overnamedocumenten zijn gezet, begint het echte werk pas. Beide kampen kunnen langzaamaan aan de slag met de samensmelting van de beide organisaties.

Dat zal een klus worden, waarbij ze onvermijdelijk op hobbels gaan stuiten. Vanuit strategisch perspectief oogt de overname in ieder geval niet onlogisch. Als de cultuurverschillen dan ook nog eens overbrugd kunnen worden en zich geen bloedgroepenstrijd gaat manifesteren, moet Ahold Delhaize kunnen gaan leveren.