De VEB strijdt op verschillende fronten voor de belangen van onteigende aandeel- en obligatiehouders SNS Reaal en SNS Bank. Hieronder een overzicht van de stappen die tot nu toe zijn gezet.

Welke stappen heeft de VEB gezet tegen het onteigeningsbesluit?
De VEB is betrokken bij verschillende procedures. Hieronder een overzicht van de stappen die de VEB tot nu toe heeft gezet.

(i) Het aanvechten van het onteigeningsbesluit van minister van financiën Jeroen Dijsselbloem bij de Raad van State was de eerste stap die de VEB zette namens onteigende beleggers. Op 15 februari 2013 oordeelde de Raad van State dat het onteigeningsbesluit rechtmatig was.

(ii) De Raad van State oordeelt niet over de compensatie van onteigende beleggers. Dat oordeel is voorbehouden aan de Ondernemingskamer van het gerechtshof te Amsterdam. Deze procedure wordt de schadeloosstellingsprocedure genoemd en loopt nog altijd. Zie voor de huidige stand van zaken in deze procedure vraag 11 (hieronder).

(iii) De VEB heeft bij het Europese Hof voor de Rechten van de Mens beroep ingesteld tegen de onteigening en de wijze waarop de minister gebruik heeft gemaakt van de Interventiewet. Daarmee heeft de VEB haar rechtspositie geborgd. Namens de gedupeerde beleggers heeft de VEB gezorgd dat tijdig geklaagd is bij het Europees Hof. Het Europees Hof heeft aangegeven dat gedupeerden moeten wachten op de uitspraak van de Hoge Raad en vervolgens de OK inzake de schadeloosstelling. Daarna mogen de gedupeerden een nieuw verzoek indienen bij het Hof.

(iv) De VEB heeft bezwaar en beroep ingesteld tegen het SREP besluit van De Nederlandsche Bank. Dit besluit ging vooraf aan de nationalisatie en vormde voor de minister reden om over te gaan tot nationalisatie. Op basis van dit besluit diende SNS haar balans binnen vier dagen met 1,84 miljard euro te versterken. Iets wat op voorhand een onmogelijkheid was.

De rechtbank Rotterdam oordeelde dat onteigende beleggers geen rechtstreeks belang hadden bij dit SREP-besluit. De rechtbank overwoog dat het SREP-besluit van DNB tot SNS Bank is gericht, terwijl het besluit tot onteigening van SNS Reaal door de minister van financiën (dus een ander orgaan) is genomen. Het beroep van onteigende beleggers is daarmee ongegrond verklaard.

Begin november 2014 heeft de VEB een verzoek tot onderzoek naar mogelijk wanbeleid gedaan. Waarom?
De VEB heeft een verzoek tot enquête bij de Ondernemingskamer van het gerechtshof Amsterdam ingediend.

In deze enquêteprocedure staat het beleid en de gang van zaken van SNS centraal voor de gehele periode dat SNS beursgenoteerd was (van 2006 tot 2013). Dit onderzoek moet boven tafel krijgen wat er bij SNS fout is gegaan en wie daarvoor verantwoordelijk is.

Hoe werkt zo'n enquête?
Een enquête is een onderzoek naar het beleid en de gang van zaken bij een onderneming. Deze procedure wordt gevoerd bij de Ondernemingskamer van het gerechtshof te Amsterdam.

Het doel van het enquête-onderzoek is heb geven van openheid over de gang van zaken binnen een onderneming en de vaststelling van de verantwoordelijkheid voor het beleid.

Een enquêteprocedure bestaat uit twee fasen. Allereerst dient onderzoek te worden verricht naar de gang van zaken binnen de onderneming.

In de tweede fase zal worden vastgesteld of sprake is van wanbeleid en welke bestuurders en/of commissarissen daarvoor verantwoordelijk zijn. Hoelang een enquêteprocedure duurt valt op voorhand niet te zeggen. Dat hangt onder meer af van de omvang van de onderneming en de omvang van de onderzoeksperiode. 

Wat kunnen beleggers met de uitkomst van de enquête?
De uitkomst van het onderzoek kan de basis vormen voor de kwalificatie wanbeleid en verdere acties van de VEB tegen bestuurders en commissarissen van SNS.

Denk bij dit laatste bijvoorbeeld aan vorderingen van gedupeerde beleggers wegens misleidende uitlatingen door het bestuur van SNS. Dergelijke vorderingen zijn aandeelhouders bij de nationalisatie niet ontnomen.

Waarop zou de enquêteprocedure bij SNS betrekking moeten hebben?
De enquête ziet op de periode rond de beursgang van SNS in 2006 tot na nationalisatie van SNS begin 2013. Kort na de beursgang werd vastgoedfinancierder Property Finance door SNS overgenomen.

Hiermee stortte SNS zich in een voor haar onbekende en daarmee riskante business. Deze overname heeft de ondergang van SNS ingeleid.

Na de overname heeft SNS vervolgens verzuimd de interne processen op orde te brengen. Hierdoor had en kreeg SNS de risico's van vastgoedfinanciering niet onder controle. Het beleggende publiek werd daarnaast tot de nationalisatie op onjuiste wijze geïnformeerd door SNS. In de enquête moeten deze zaken worden uitgezocht.

De minister heeft al onderzoek naar de nationalisatie laten doen. Waarom dan toch deze enquête?
Omdat onteigende effectenbezitters recht hebben op een onafhankelijk onderzoek dat ziet op het handelen van het bestuur en commissarissen.

De minister heeft de Evaluatiecommissie nationalisatie SNS Reaal eerder gevraagd onderzoek te doen naar de rol van De Nederlandsche Bank en het Ministerie van Financiën bij de nationalisatie.

Dit onderzoek waar de minister om heeft verzocht, ziet dus niet op het beleid en de gang van zaken bij SNS.

Daarnaast heeft de minister onderzoek laten uitvoeren naar de verantwoordelijkheid van de oud-bestuurders. Dit onderzoek is niet openbaar gemaakt. Voor beide onderzoeken geldt dat zij op voordracht van de minister zijn uitgevoerd en daarmee niet (geheel) onafhankelijk zijn.

Waarom dient de VEB dit verzoek tot enquête in?
Het is maatschappelijk van groot belang dat openheid wordt geschapen over het omvallen van systeembank SNS. Het omvallen van systeembank SNS heeft zowel effectenbezitters als de burger miljarden gekost. Alleen dat al rechtvaardigt een enquête.

Kan iemand anders geen enquête verzoeken? De Nederlandse Staat bijvoorbeeld?
Naar de letter der wet is het aan de aandeelhouders van SNS om een verzoek tot enquête aan de Ondernemingskamer te doen. De nieuwe aandeelhouder, de Nederlandse Staat, wenst echter geen onafhankelijk onderzoek uit te laten voeren en openheid te geven.

De wet laat ruimte dat SNS zelf, de vakbonden en de advocaat-generaal bij het Openbaar Ministerie een verzoek tot het laten uitvoeren van een onderzoek doen.

De VEB heeft daarom herhaaldelijk bij al deze partijen aangedrongen op een enquête. Echter, deze partijen hebben zich (vooralsnog) niet bereid getoond de Ondernemingskamer om een onderzoek te vragen. Voor de VEB is dit onverteerbaar.

De VEB meent dat de onderste steen boven moet komen en heeft daarom zelf de Ondernemingskamer gevraagd een onderzoek naar de gang van zaken bij SNS uit te laten voeren.

Hoe staat het ervoor met de schadeloosstellingsprocedure bij de Ondernemingskamer?
De Ondernemingskamer (OK) van het gerechtshof Amsterdam oordeelt over de compensatie van onteigende beleggers.

Op 11 juli 2013 overwoog de OK op verzoek van de minister dat nog geen zekerheid kon worden gegeven over de hoogte van de schadeloosstelling aan onteigende aandeel- en obligatiehouders SNS.

De OK acht aannemelijk dat het aanbod van de minister van financiën van nul euro geen volledige vergoeding vormt voor de onteigening. Het is daarom dat de OK onafhankelijke deskundigen wil benoemen die de waarde van de onteigende effecten vaststellen.

De minister kan zich in die argumentatie niet vinden en heeft tegen deze beschikking - ondanks dringend verzoek van de VEB dat niet te doen - op 10 oktober 2013 op nagenoeg alle punten cassatie ingesteld.

De verwachting is dat het proces om de schadeloosstelling daardoor forse vertraging zal oplopen. Pas nadat door de Hoge Raad op de cassatie is beslist, kan de OK verder met het benoemen van deskundigen.

Komen beleggers in opties, turbo's of speeders bij een eventuele compensatieregeling ook in aanmerking?
Nee, waarschijnlijk kunnen beleggers in opties en hefboomproducten, zoals turbo's en speeders, geen aanspraak maken op een eventuele compensatieregeling. Het betreffen namelijk afgeleide producten, welke immers niet door SNS Reaal zelf zijn uitgegeven.

Echter, voor beleggers in afgeleide producten op SNS Reaal is de schadeloosstellingsprocedure wel van belang om in de gaten te houden. De afgeleide producten zijn nog altijd niet afgewikkeld.

Het is wachten op de Ondernemingskamer van het Gerechtshof Amsterdam die een schadeloosstelling zal vaststellen voor de onteigende effecten. Zodra een prijs is vastgesteld voor deze effecten, kunnen opties en hefboomproducten worden afgewikkeld.

Waarom kan ik de aandelen SNS Reaal niet overboeken?
Dat heeft ermee te maken dat de aandelen en achtergestelde obligaties van SNS Bank en SNS Reaal sinds 1 februari 2013 in handen zijn van de Nederlandse overheid.

Beleggers die willen overstappen naar een andere bank doen er goed aan om na te vragen of de bank een (kosteloze) registratie voor de onteigende effecten kan bijhouden, zonder dat zij daarmee hun rechten verspelen. Mocht er in de toekomst een schadeloosstelling voortvloeien die hoger is dan nul euro, kunnen beleggers zich dan wenden tot de ‘oude' effectendienstverlener.

Tevens is het raadzaam om bankbewijsstukken van de transacties in de SNS-effecten goed in de eigen administratie te bewaren.