De belegger kan op de beurs losse aandelen of obligaties kopen, maar men kan ook volgens een index beleggen. Dat kan door in de juiste verhouding alle aandelen te kopen die in de index zitten, of – en dat is veel eenvoudiger – een product kopen dat precies volgens de index belegt.
Producten die een index kopiëren worden indexfonds, tracker of etf genoemd. Dat laatste staat voor exchange traded fund, omdat dit type product net als een aandeel de hele dag op de beurs verhandeld kan worden. In ‘gewone’ indexfondsen en beleggingsfondsen die actief beheerd worden kan vaak maar één keer per dag worden gehandeld, bij de uitgevende instelling.
Een actief beheerd beleggingsfonds heeft meestal als doel beter te beleggen dan een bepaalde index, maar de praktijk wijst uit dat dit vaak niet lukt. Dat heeft te maken met het feit dat de aandelenmarkt moeilijk te doorgronden is, maar vooral vanwege de hoge kosten die gepaard gaan met actief beheer.
Etf’s die niets anders doen dan een index volgen hebben de laatste jaren daarom een enorme vlucht genomen. Zij bieden een gespreide belegging tegen lage kosten. En waar de prestaties van een actief beheerd fonds onzeker zijn, weet een belegger wat hij krijgt met een etf. Het rendement van de index minus de in principe relatief lage kosten. Voor de doe-het-zelf belegger die zich niet wil verdiepen in de details van bedrijven of de kredietwaardigheid van landen zijn etf’s uitstekende beleggingsvehikels.
Het is wel van belang een of meerdere etf’s te selecteren die samen een goed gespreide belegging vormen. Een etf op de MSCI Wereldindex biedt de best mogelijke spreiding als het om aandelen gaat. Een etf op de AEX of op een brede Europese index vormt ook een goed gespreide belegging, maar heeft toch wat meer risico. Er zijn echter ook etf’s die de beurs van bepaalde verre landen volgen, of zich tot een specifieke sector beperken. Deze etf’s kunnen een aanvulling vormen op een portefeuille, maar mogen nooit de kern zijn, omdat daarmee een te groot specifiek risico wordt gelopen.
Nederlandse uitvinding |
|
Het beleggingsfonds is een Nederlandse uitvinding. In 1774, enige jaren na een ernstige koersval op de markt, introduceerde de Amsterdamse effectenmakelaar Abraham van Ketwich zijn fonds ‘Eendragt maakt magt’, dat in verschillende obligaties belegde, vooral buitenlandse. Het fonds is het eerste in zijn soort ter wereld. In de twintigste eeuw was Nederland met het in 1929 opgerichte Rotterdamsch Beleggings Consortium (Robeco) opnieuw lange tijd voorloper op het gebied van gemeenschappelijk beleggen. Tegenwoordig biedt iedere bank een scala aan fondsen en zijn er wereldwijd veel meer beleggingsfondsen en etf’s dan individuele aandelen. Het grootste verschil met traditionele beleggingsfondsen is dat etf’s met behulp van geautomatiseerde handelssystemen een index precies volgen. Het fonds hoeft geen beter resultaat te behalen dan de index of zijn kosten terug te verdienen. Aanpassingen van de index volgen en stortingen en onttrekkingen precies zo beleggen is genoeg. Er zijn in de praktijk twee methoden ontwikkeld om dit te doen: fysieke replicatie en synthetische replicatie. Een etf die fysieke replicatie gebruikt koopt (vrijwel) alle aandelen of obligaties die deel uitmaken van de index. Dit is de meest transparante methode, maar heeft als nadeel dat de kosten en afwijking van de index (tracking error) vaak hoger zijn dan die van etf’s met synthetische replicatie. In de praktijk wordt er bij fysieke replicatie van een index als de MSCI World-index (1600 aandelen) vaak voor gekozen slechts een steekproef van de index aan te houden en kleine en minder liquide aandelen niet op te nemen. Een etf die aan synthetische replicatie doet sluit swapovereenkomsten af met een of meerdere tegenpartijen die het rendement van de index te leveren. In de swap verzekert de tegenpartij het indexrendement in ruil voor het rendement van het onderpand, dat is het geld van de beleggers in de etf. Er is dan voor de belegger geen tracking error, maar er ontstaat wel een tegenpartijrisico. Voor de etf-tool van de VEB is een selectie gemaakt van populaire, goed verhandelbare en relatief goedkope etf’s op (voornamelijk) brede, bekende indices. |