Fotografie: ©Qualcomm

De telefoonmarkt was de afgelopen vijftien jaar dé plaats waar binnen de techwereld het meeste geld te verdienen viel. De markt voor smartphones is razendsnel gegroeid. Er kwamen jaar op jaar steeds meer nieuwe gebruikers bij en bovendien ging de innovatie zo snel dat gebruikers iedere paar jaar wel weer een nieuw model aanschaften. 

Een van de bedrijven die daar op een vrij onzichtbare manier van profiteert, is Qualcomm. Het concern verdient op twee manieren aan de smartphone: allereerst levert het veelgebruikte chips voor smartphones van uiteenlopende merken; daarnaast heeft Qualcomm een enorm portfolio aan octrooien op communicatietechnologieën, waar telefoonmakers voor moeten betalen.

Qualcomm, een afkorting voor Quality Communications, werkte aanvankelijk vooral voor de Amerikaanse defensie-industrie, maar al snel had het bedrijf meer succes met een satellietsysteem waarmee bedrijven de posities van hun vloot aan voertuigen live konden volgen en met de chauffeurs konden communiceren. Dit systeem, Omnitracs, was het begin van een lange reeks technologische innovaties waarmee het bedrijf tijdens de opkomst van mobiele telefonie en internet een niet te passeren speler werd.

Qualcomm stond bijvoorbeeld aan de basis van het systeem dat gsm-verkeer mogelijk maakte, door een methode te ontwikkelen waarmee op één radiosignaal tegelijkertijd meerdere conversaties verstuurd kunnen worden. Dit CDMA-systeem werd de standaard, en luidde een periode in waarin Qualcomm meer en meer patenten verzamelde op het gebied van telefonie, draadloze verbindingen en encryptie. Volgens GreyB, een adviesbureau op het gebied van octrooien, zijn er 221.000 Qualcomm-patenten in gebruik.

Licenties
Smartphonemakers kunnen niet of nauwelijks om de door Qualcomm geregistreerde technologieën heen. Zonder een licentie van het in San Diego, Californië gevestigde bedrijf zou het bijvoorbeeld onmogelijk zijn om een telefoon met internet te verbinden. Daarom zijn ze gedwongen om Qualcomm grif geld te betalen: zo moeten bedrijven als Samsung of Apple 3,25 procent van de verkoopprijs van iedere mobiele telefoon met 5G-technologie aan Qualcomm betalen. Ook voor slimme sensoren en andere met internet verbonden apparaten moeten fabrikanten afrekenen: 5 procent voor iedere internetmodule die in het product zit. Autofabrikanten betalen 5 dollar per voertuig dat met de buitenwereld verbonden is. In totaal waren de licentie-inkomsten in het boekjaar 2024 goed voor een omzet van 6,2 miljard dollar, 15 procent van de totale inkomsten. 

Van de licentieomzet komt 85 procent uit smartphone-licenties, maar wat betreft de totale omzet haalt Qualcomm een veel groter deel uit het ontwerpen van chips die gebruikt worden in smartphones, tablets en andere met internet verbonden apparaten. Het maakt dat het bedrijf nog weleens gezien wordt als techbedrijf met een patentenuitbater eraan vastgeplakt. In het verleden pleitten activistische aandeelhouders, zoals Jana Partners, ervoor het bedrijf op te splitsen. Dat gebeurde echter nooit.

Snapdragon
Qualcomm levert de chips die het verkoopt veelal onder de naam Snapdragon. Het gaat daarbij om een chip die eigenlijk alle onderdelen van een computer in één heeft: naast de halfgeleider zelf, heeft deze ook werkgeheugen en bijvoorbeeld de capaciteit om draadloze signalen op te vangen voor wifi of mobiel internet. Om wat minder anoniem te zijn probeert Qualcomm de naam Snapdragon breder bekend te maken: de voetballers van Premier League-club Manchester United spelen bijvoorbeeld met die naam op de borst.

Het Snapdragon-systeem zit onder meer in de telefoons van het Koreaanse Samsung en de Chinese merken Xiaomi en Honor. Qualcomm is er vooral goed in om de rekenprestaties op de chips te combineren met een relatief laag energiegebruik. Dat is belangrijk voor smartphonegebruikers die verwachten zonder opladen de dag door te kunnen komen.

Apple, dat graag zo veel mogelijk componenten van zijn telefoons zelf ontwikkelt, doet al jaren verwoede pogingen om van de Qualcomm-chips af te komen. Daartoe deed het investeringen ter waarde van miljarden dollars en nam het in 2019 een Intel-onderdeel over dat internetchips maakt.

Toch lukte het Apple niet zomaar om de chips van Qualcomm, waarmee het eerder een bittere patentenstrijd voerde, uit te faseren. Dat was voor Qualcomm zelf eigenlijk ook wel een verrassing: de toeleverancier dacht dat zijn componenten in 2023 nog maar goed zouden zijn voor 20 procent van de Apple-telefoons. Die verwachting kwam bij lange na niet uit, want Qualcomm en de iPhone-maker sloten in 2023 nog een nieuwe overeenkomst waarbij de chips tot 2027 door Qualcomm geleverd worden.

Standaarden
Het laat zien hoe ingewikkeld het is om een modem-chip te ontwerpen die goed genoeg is om te kunnen garanderen dat alle wereldwijd verschillende standaarden erop werken. Die kunst heeft Qualcomm in de afgelopen decennia weten te verfijnen. Toch lijkt Apple er nu eindelijk in geslaagd een chip te ontwerpen die met Qualcomm kan wedijveren: de nieuwe iPhone 16e, die halverwege februari van dit jaar werd aangekondigd, heeft voor het eerst een door Apple zelf ontworpen chip voor draadloze verbindingen. Mocht deze ook op grote schaal goed functioneren, dan is de verwachting dat de chip ook in de iPhone 17 gebruikt zal worden.

Hoewel Qualcomm daar een aanzienlijke hoeveelheid omzet mee zal verliezen – de deal met Apple was de afgelopen paar jaar goed voor ongeveer 15 procent van de chipomzet – is de overstap ruimschoots van tevoren getelegrafeerd aan beleggers. Die schrokken daarom ook niet toen Apple de 16e aankondigde.

Beleggers leken al lang begrepen te hebben dat de smartphonemarkt niet meer de enorme groeimarkt van de afgelopen vijftien jaar is. Nieuwe markten om aan te boren zijn er niet meer, en telefoons lijken goeddeels uitontwikkeld: de nog altijd jaarlijks uitkomende nieuwe modellen geven gebruikers nauwelijks nog argumenten om het vorige model te vervangen.

Automotive
Voor die beleggers is er dan ook nog genoeg om optimistisch over te zijn bij Qualcomm. Een tak van het bedrijf die wel hard groeit, is bijvoorbeeld de automotive-divisie. De omzet daaruit neemt al jarenlang in hoog tempo toe. In 2020, het eerste jaar waarover Qualcomm zijn voertuigen-omzet als losse divisie opnam in de jaarcijfers, haalde het bedrijf 644 miljoen dollar aan inkomsten binnen uit de verkoop van chips voor auto’s. In het boekjaar 2024 ging het om 2,9 miljard.

Voor auto’s introduceerde de chipontwikkelaar wat het de Snapdragon Digital Chassis noemt. Die naam laat zien waar Qualcomms ambitie ligt: het leveren van het ‘onderstel’ voor alle computergerelateerde onderdelen die een auto tegenwoordig heeft. Daarbij gaat het om de vele sensoren in en rond de auto, het infotainmentsysteem, de rijassistenten, de batterijen en zelfrijdende toepassingen. Al die onderdelen vereisen grote hoeveelheden rekenkracht om ze met elkaar, en de buitenwereld te verbinden. Die verbindingen moeten extreem robuust en veilig zijn om ongelukken en hacks te voorkomen.

Qualcomm verwacht daarbij geen groeivertraging tegen te komen. Begin februari van dit jaar liet cfo Akash Palkhiwala weten dat hij dit boekjaar een omzetgroei van 50 procent verwacht in de autotak. Eind 2024 sprak het bedrijf al de verwachting uit dat de auto-activiteiten de komende vier jaar een samengestelde jaarlijkse groei (CAGR) zullen noteren van 22 procent, naar een omzet van 8 miljard in 2029. Dat lijkt niet overambitieus: het bedrijf heeft al voor 45 miljard dollar aan langetermijnprojecten met autobouwers in de pijplijn.

Het groeitempo is extra opvallend gezien de moeilijke fase waar de auto-industrie zich in bevindt: fabrikanten hebben de introductie van nieuwe modellen vertraagd of geschrapt, vooral waar het gaat om elektrische voertuigen. Het Nederlandse NXP, dat ook chips levert aan de auto-industrie, haalde de moeizame automarkt aan toen het begin februari aankondigde zo’n 5 procent van zijn banen te schrappen. Ook concurrent STMicroelectronics wees naar de automarkt toen het personeel ontsloeg.

Laptops
Naast de automotive-chips wil Qualcomm met nog een andere tak de tanende verkopen op de smartphonemarkt opvangen: chips voor laptops. Het bedrijf nam in 2021 de processor-ontwerper Nuvia over. Die overname, goed voor 1,4 miljard dollar, deed het bedrijf om een grotere aanwezigheid op te bouwen in de markt voor Windows-laptops, waar het voorheen nauwelijks op actief was.

Die stap lijkt het concern op het goede moment te hebben gemaakt: de komst van de AI-hype maakt dat laptopmakers weer meer aandacht hebben voor de capaciteiten van de chips die zij gebruiken. Het kunnen leveren van goede prestaties op het gebied van kunstmatige intelligentie is inmiddels een belangrijk 

verkoopargument. Dat speelt Qualcomm in de kaart. Sinds halverwege 2024 levert het bedrijf een speciale serie chips voor AI-toepassingen op laptops, onder de naam Snapdragon X. Onder meer Acer, Asus, Dell en Lenovo gebruiken die chips. Marktonderzoeker Circana becijferde dat in het duurdere segment 10 procent van de consumentenlaptops die Windows draaien, gebruikmaakt van Snapdragon. Daarmee is het in korte tijd een geduchte concurrent geworden van Intel en AMD. Een voordeel dat Qualcomm lijkt te hebben, is dat de chips die het levert minder stroom gebruiken dan die van de andere leveranciers.

Op een beleggersdag eind 2024 sprak Qualcomm-ceo Cristiano Amon de verwachting uit dat de laptopmarkt in 2029 goed zal zijn voor 4 miljard dollar aan omzet. Samen met de autodivisie denkt het bedrijf dat het tegen 2030 meer dan de helft van zijn chipomzet uit andere producten zal kunnen halen dan telefoons. Momenteel is dat nog slechts 20 procent.

Cyclisch
Hoewel de verschuiving naar de auto- en pc-markt voor wat meer diversificatie zou zorgen, blijft het een gegeven dat Qualcomm ook in de nabije toekomst te maken zal hebben met de sterk cyclische natuur van de chipmarkt. Als consumenten minder nieuwe auto’s en telefoons kopen omdat de economie tegenzit, dan heeft Qualcomm daar altijd last van. Dat merkte het bedrijf in de jaren net na de coronapandemie: gebruikers hadden tijdens de corona-lockdowns massaal nieuwe telefoons en laptops gekocht, en de voorraden bij klanten waren volop aangevuld. 

De achterblijvende macro-economische situatie in China hielp in die jaren ook niet. Voor Qualcomm is de Chinese markt veruit de belangrijkste, aangezien het er in 2024 46 procent van de omzet vandaan haalde. Dat brengt in tijden van dreigende handelsoorlogen risico’s met zich mee, zo merkte het bedrijf eerder al: om Huawei een hak te zetten, besloot de regering-Biden vorig jaar bijvoorbeeld dat Intel en Qualcomm geen telefoon- en laptopchips meer mogen leveren aan het Chinese bedrijf. De kans is groot dat dit soort sancties onder de huidige Amerikaanse president Donald Trump zullen worden uitgebreid.

Het is een van de redenen dat beleggers Qualcomm niet als een enorme groeibriljant zien. Het aandeel deelde relatief onderkoeld mee in de grote koersstijgingen bij sommige andere chipbedrijven. Qualcomm wordt verhandeld op een koers-winstverhouding van ongeveer zeventien, onder het gemiddelde voor bedrijven in de S&P 500, hoewel het aandeel er sinds het begin van de AI-hype in 2023 zo’n 50 procent bij kreeg. De koers van Broadcom, de concurrent die in een net wat andere niche van de chipmarkt actief is, steeg in die periode met 250 procent.

Overnames
Ondertussen is het bedrijf wel een enthousiaste dividendbetaler. Qualcomm betaalde vorig jaar 3,7 miljard dollar aan dividenden en kocht voor 4,1 miljard aan eigen aandelen terug. Gezien het in november aangekondigde inkoopprogramma van eigen aandelen ter waarde van 15 miljard dollar, zal dit beleid de komende tijd ook niet veranderen. Tenzij de overnamegolf in de chipmarkt, waar al tijden over wordt gesproken, er daadwerkelijk gaat komen. 

Volgens geruchten maakte Qualcomm vorig jaar plannen om een bod uit te brengen op Intel, de geplaagde chipmaker die mede aan de basis stond van Silicon Valley. In februari brachten verschillende Amerikaanse zakennieuwsmedia het bericht dat ook Broadcom en TSMC een overname van Intel overwegen, waarbij TSMC de chipfabrieken in handen zou krijgen en Broadcom een aantal chipontwerpdivisies. Door dat bod schatte de markt de kans op een overname door Qualcomm weer wat lager in.