Schwab begon in de jaren 60 als nieuwsbrief voor beleggers, waarna het in het begin van de jaren 70 zelf brokerdiensten ging aanbieden, vooral omdat oprichter Charles Schwab vond dat de bestaande partijen niet in het belang van hun klanten opereerden. De broker kwam als een van de eersten met een dienst om vierentwintig uur per dag telefonische orders aan te nemen en kende veel lagere vergoedingen dan de concurrentie. Advertentiecampagnes met teksten als Talk to Chuck – verwijzend naar de bijnaam van oprichter Charles – signaleerden hoe laagdrempelig de broker was in vergelijking met zijn branchegenoten. Klanten stroomden toe en Charles Schwab werd er steenrijk mee: zijn opgebouwde vermogen bedraagt volgens de rijkenlijst van Bloomberg nu ruim 13 miljard dollar.

De afgelopen jaren is de markt behoorlijk veranderd, en Schwab heeft daardoor te maken gekregen met een nieuwe generatie brokers. Het lijkt erop dat het concern nog geen overtuigend antwoord op die nieuwe brokers heeft weten te formuleren: het aandeel verloor in 2023 17 procent van zijn waarde. Sindsdien gaat het weer iets beter met de broker, maar het aandeel heeft het niveau waarop het eind 2022 stond, nog niet hervonden. Dat terwijl concurrent Interactive Brokers sinds het begin van 2023 maar liefst 150 procent meer waard is geworden. 

Gezien de achterblijvende koers, lijkt het erop dat Schwab het belangrijkste slachtoffer is van een veranderende markt voor brokers. Decennialang leverde het verlenen van diensten aan particuliere beleggers de brokers stabiele en hoge inkomsten op, via twee belangrijke manieren: aan de ene kant de commissies die gebruikers per ingelegde order betalen, en aan de andere kant de rente-inkomsten op het geld dat klanten werkloos op hun beleggingsrekeningen laten staan. 

Aan de commissiekant daalden de inkomsten de afgelopen jaren door de toegenomen concurrentie. Vooral omdat de nieuwe generatie brokers – net als Schwab ooit deed – stelt dat de gevestigde orde te hoge tarieven rekent en met zijn dienstverlening achterblijft.  

Robinhood 
De bekendste nieuwkomer die de grote partijen bedreigt is Robinhood. Dat handelsplatform, gestart in 2013, richt zich vooral op jonge, beginnende beleggers. Het naar de held uit de Britse folklore vernoemde platform gedraagt zich in zijn marketing wat agressiever: het zet zich rebels af tegen de gevestigde partijen door te stellen dat het “beleggen democratiseert”. Nieuwe gebruikers worden gelokt met virtuele kraskaarten waarmee ze een aandeel Microsoft of Apple kunnen winnen. Robinhood kreeg veel aandacht tijdens de coronapandemie, toen veel jongeren interesse kregen in beleggen. Terwijl iedereen thuiszat en minder kon consumeren, liepen de beurskoersen in de breedte zo hard op, dat het bijna moeilijk was om géén klinkende rendementen te boeken. Beleggen werd een volkssport en het platform werd bekend als dé thuisbasis van de hype rond memestocks als AMC en GameStop. 

Ook belooft Robinhood een overzichtelijkere app dan de concurrentie te bieden, met een wat minder steile leercurve dan de vaak toch wat log en onoverzichtelijk aandoende apps van bijvoorbeeld Interactive Brokers. Robinhood stopt in die app ook gamificatie-elementen, een door applicatiemakers veelgebruikte manier om apps verslavender te maken door gebruikers met psychologische trucs te belonen voor het blijven gebruiken van de app. 

Robinhood doet dat bijvoorbeeld door het telefoonscherm van gebruikers met confetti te vullen als zij een succesvolle trade doen. Ook stuurt het bedrijf zijn gebruikers veel notificaties en uitnodigingen om snel een kijkje te nemen en meer te handelen. Dat is immers lucratief voor het bedrijf: meer handel betekent ook meer inkomsten. Na een lange juridische strijd met lokale Amerikaanse overheden werd Robinhood ertoe gedwongen de scherpste randjes van die praktijken ietwat bij te schaven. 

Los van de gamificatie en zijn marketingtactieken heeft Robinhood bijgedragen aan belangrijke kostenbesparingen voor beleggers, door de nadruk te leggen op de transactiekosten die andere brokers rekenden. De beweging naar lagere commissies, die ook Interactive Brokers in navolging van Robinhood al had ingezet, versnelde daardoor. Op de dag dat Schwab het schrappen van zijn transactiekosten aankondigde, was het hek van de dam en deed ook concurrent TD Ameritrade dat. Het concern verloor daarop 26 procent van zijn waarde, en werd later dan ook overgenomen – door Schwab. Samen met de aankoop van E*Trade door Morgan Stanley zijn het duidelijke tekenen van een consolidatieslag in de sector. Voor de meeste handel in aandelen en exchange-traded funds (etf’s) hebben de handelskosten bij vrijwel alle grote brokers in de Verenigde Staten nu het nulpunt bereikt.  

PFOF 
Voor brokers als Schwab betekende de verschuiving dat de inkomsten uit een andere bron moesten komen. Een van die oplossingen is het zogenoemde payment for order flow (PFOF): de praktijk waarbij handelshuizen de brokers een commissie betalen om de handel via hun systemen te laten lopen. Voor hen zijn de vele kleine orders die particuliere beleggers inleggen aantrekkelijk, omdat de kleine handelsomvang betekent dat de orders de markt waarschijnlijk niet zelfstandig in beweging zullen zetten. Zo zijn particulieren een relatief risicoloze partij om als marketmaker tegenover te staan. Voor alle duidelijkheid: PFOF is in Nederland verboden. Toezichthouder AFM ziet PFOF als onwenselijk, omdat het kan resulteren in slechtere uitvoeringsprijzen voor beleggers.  

Die betalingen zijn duidelijk veel belangrijker geworden. In 2016 lagen de inkomsten uit handelscommissies bij Schwab nog acht keer zo hoog als die uit orderstroombetalingen. In 2020 nam Schwab zijn concurrent Ameritrade over van de Canadese bank TD, wat het vergelijken van de omzetten vóór en na de handelsexplosie van de coronapandemie lastig maakt. Wel is duidelijk dat de verhoudingen binnen de inkomsten uit handel compleet zijn veranderd: in de recentste boekjaren komt grofweg de helft van de handelsomzet uit de commissies die handelshuizen als Citadel of Susquehanna betalen. 

Rente 
Terwijl de handelsvolumes na enkele zeer lucratieve coronajaren weer daalden, kreeg het handelsbedrijf vorig jaar te maken met de rap stijgende rente. Dat betekende dat klanten er zich bewuster van werden dat het geld dat ze bij Schwab op een beleggingsrekening hadden staan bijvoorbeeld in een geldmarktfonds meer zou kunnen opleveren. De deposito’s bij Schwabs bank bedroegen in 2022 nog ruim 450 miljard dollar. Dat is volgens de meest recente cijfers nu nog maar 246 miljard dollar.  

Die enorme daling leverde Schwab een paar blauwe plekken op. Het bedrijf had zijn klantgelden in langlopende obligaties en hypotheken gestoken, erop gokkend dat de rente in 2022 niet al te hard zou stijgen. Die verwachting kwam niet uit. Toen de rente harder steeg dan verwacht, kreeg het concern met hetzelfde probleem te maken als waarmee veel Amerikaanse regionale banken worstelden: ruim 13 miljard dollar aan papieren verliezen op de balans, iets waar klanten en beleggers zenuwachtig van werden. Het bedrijf haastte zich te stellen dat het qua bedrijfsvoering niet vergelijkbaar is met een bank als SVB en dat, zelfs als iedereen zijn geld bij de broker-annex-bank zou weghalen, het concern niet in de problemen zou komen. Die problemen ontstonden inderdaad niet, maar om te voorkomen dat het de obligaties die het op de balans had staan moest verkopen om klanten hun tegoeden terug te geven, moest het relatief dure kortetermijnleningen sluiten.  

Duidelijk werd daarmee dat Schwab in zijn winstgevendheid zeer gevoelig is voor deze renteveranderingen. Voor de helft van zijn totale omzet is de broker afhankelijk van het investeren van de cash die gebruikers bij Schwab aanhouden. Die rente-inkomsten bedroegen in 2022 10,7 miljard dollar, maar zakten tot 9,4 miljard in het afgelopen boekjaar. Ook nu zet de daling nog voort: in de eerste drie kwartalen van het huidige boekjaar lagen de rente-inkomsten 9,4 procent onder die van de eerste negen maanden van 2023.  

Afschalen 
Inmiddels heeft Schwab aangekondigd dat het zijn bankactiviteiten veel kleiner wil maken. De balans ter grootte van 500 miljard dollar moet daarbij flink inkrimpen. De gelden van klanten – en de bijbehorende risico’s – moeten dan naar andere partijen gaan, die Schwab een vergoeding betalen voor het gebruik van die klantdeposito’s. Schwab benadrukt dat het dit beleid zeer geleidelijk wil invoeren, en dat het eerder over een periode van jaren dan kwartalen gaat voordat het de bank goeddeels heeft afgeschaald. Met een eerste deal gaat er nu al een kleine 90 miljard dollar aan deposito’s naar de Canadese bank TD, dat in ruil daarvoor zo’n 150 miljoen dollar per kwartaal overmaakt aan Schwab. 

Schwab heeft ondertussen ook te maken met veranderingen in de bestuurskamer. Ceo Walt Bettinger, die Charles Schwab in 2008 opvolgde, ging in oktober van dit jaar met pensioen. De kans is klein dat zijn opvolger zaken heel anders gaat aanvliegen. De nieuwe ceo, Rick Wurster, had sinds 2021 al de rol van president in het bestuur. Met Mike Verdeschi, heeft het concern ook een nieuwe cfo.  

Het is aan hen om een overtuigend Schwab-antwoord te bedenken op Robinhood. In absolute aantallen blijft dat een kleinduimpje vergeleken met de enorme reus die Schwab is. In zijn meest recente kwartaalverslag rapporteerde Robinhood dat het een vermogen van 152 miljard dollar beheert en bewaart voor klanten. Dat is dan wel een groei van 76 procent ten opzichte van een jaar eerder, maar zelfs als dat groeitempo nog een aantal jaren aanhoudt, is het voorlopig nog niet in de buurt van Schwab: dat heeft klanttegoeden van in totaal 9.920 miljard dollar op zijn platform, een plus van 27 procent in vergelijking met twaalf maanden eerder.  

Rekeninghouders 
Het verschil in het aantal beleggingsrekeningen is overigens een stuk minder groot. Volgens het meest recente kwartaalverslag heeft Robinhood 24,3 miljoen rekeningen waarop geld is gestort. Daarvan loggen elf miljoen rekeninghouders vaker dan eens per maand in. Schwab meldt enkel het aantal gebruikers dat in de afgelopen zes maanden heeft ingelogd: 36 miljoen. 

Het enorme verschil tussen de 9.920 miljard van Schwab en de 152 miljard van Robinhood laat een belangrijk nadeel zien van de strategie van die laatste partij: door zich op jongere mensen te richten, heeft het te maken met een populatie die simpelweg een veel kleiner vermogen heeft dan de Schwab-veteranen. Robinhood verwacht zelf dat dit probleem zichzelf oplost, zowel door de rappe groei die het blijft boeken, als door het feit dat gebruikers geleidelijk ouder (en kapitaalkrachtiger) worden. 

Daarbij is het wel belangrijk dat zij, eenmaal ouder, geen reden zien om alsnog over te stappen op een meer ‘volwassen’ broker. Dat is ook een reden dat Robinhood sinds vorig jaar bezig is zijn dienstverlening aan te passen: het biedt tegenwoordig ook toepassingen voor pensioenbeleggen, een uiterst belangrijke markt in een land waar veel spaarders niet bij een pensioenfonds zitten. Zij hebben met hun Individual Retirement Account (IRA) een eigen beleggingsrekening, waarop zij zelf verantwoordelijk zijn voor alle beleggingsbeslissingen. 

Om klanten over te halen om hun oudedagvoorziening bij Robinhood onder te brengen, gebruikt het nog altijd dezelfde vooral op jongeren gerichte marketingstrategie: het maakt internetgrapjes, zet zich af tegen gevestigde marktpartijen en geeft aansprekende kortingen. Zo biedt het gebruikers die geld op hun pensioenrekening zetten een bonus van 1 procent van het overgemaakte geld, ook aan klanten die in één keer een al bestaande rekening van bijvoorbeeld Schwab of Fidelity overzetten. 

Naamgever Charles R. Schwab is ondertussen bezig met een nieuwe activiteit: de startup Kalshi, waar hij samen met durfinvesteerder Sequoia in investeerde. Dat platform biedt gebruikers de mogelijkheid te handelen op gebeurtenissen, zoals het rentebesluit van de Federal Reserve of de maximale temperatuur in New York. Met zijn investering is de naamgever van de broker er eerder bij dan het bedrijf waarin hij zo’n 5,5 procent van de aandelen bezit. Ook Interactive Brokers biedt deze vorm van voorspellings-markten in de Verenigde Staten aan. 

Nadat de derivatentoezichthouder CFTC kort voor de presidentsverkiezingen van 5 november een rechtszaak verloor van Kalshi, mag het platform ook voorspellings-markten bieden in de uitkomst van verkiezingen. Volgens het bedrijf zijn voorspellingen door gebruikers die daadwerkelijk geld inleggen, accurater dan bijvoorbeeld de voorspellingen van opiniepeilers. Daarmee kregen zij in ieder geval bij de afgelopen presidentsverkiezingen gelijk: uit de handel op Kalshi bleek dat gebruikers van het platform de kans op een overwinning van Donald Trump aan de vooravond van de verkiezingen op 60 procent schatten.