De trend die Philips in vorige kwartalen leek te hebben ingezet, is verstoord door een ingezakte Chinese markt. In het eerste kwartaal (een minder duur uitgepakte schikking met Amerikaanse apneupatiënten) en het tweede kwartaal (eindelijk weer ordergroei) wist Roy Jakobs beleggers nog positief te verrassen. 

Maar de derdekwartaalcijfers die Philips maandag 28 oktober met beleggers deelde, steken schril af bij die eerdere resultaten.  

Volgens Jakobs zakte de vraag van Chinese ziekenhuizen en van consumenten in China de afgelopen maanden verder in. Hij noemde dit een “significante verslechtering”. De terugval in de vraag is dermate ernstig dat Philips het mes zet in zijn omzetverwachting voor het lopende boekjaar. De organische omzetgroei zal niet op 3 tot 5 procent uitkomen, maar slechts op 0,5 tot 1,5 procent.  

In het derde kwartaal daalden de inkomsten met 2 procent tot 4,4 miljard euro. Als alleen naar de vergelijkbare omzet wordt gekeken, kwam er een nulgroei uit.  

Domper  
Beleggers toonden zich ontgoocheld over de cijfers en zetten het aandeel Philips halverwege de handelsdag ruim 17 procent lager. In de laatste kwart eeuw daalde het aandeel niet zo hard (intraday).    

Jakobs probeerde de zorgen over China wel wat te sussen. Hij benadrukte dat die markt “fundamenteel een attractieve groeimarkt” is voor Philips. Maar hij erkende dat de “onzekerheid is toegenomen en zal aanhouden”. Hij hield analisten tijdens een telefonische bijeenkomst voor dat hij “niet precies zou kunnen zeggen wanneer China terugveert, maar als het zover is, is er voldoende behoefte aan de Philips-producten”. Volgens Jakobs zijn er simpelweg veel patiënten die zorg nodig hebben en zullen ziekenhuizen daarvoor  de noodzakelijke apparatuur in huis moeten halen. “Dat zal op de wat langere termijn in onze cijfers tot uitdrukking komen”, aldus Jakobs. Tot die tijd is het zaak dat Philips meer groei buiten China haalt.  

Minder bestellingen  
De toonzetting over China is onmiskenbaar negatiever dan drie maanden geleden. Ook toen was China al een dissonant in de cijfers, maar lang niet zo heftig als nu uit de derdekwartaalcijfers blijkt. Volgens Jakobs was de oorzaak destijds vooral een streng anti-corruptieprogramma van de Chinese overheid. Lokale ziekenhuizen kregen te maken met langere goedkeuringsprocessen als gevolg van een strenger compliance-regime. Die overheidsmaatregelen zorgden in 2023, aldus Jakobs, voor een krimp van de markt met 20 procent. Bevreesd dat China structureel een probleemkind zou blijven, was hij in de zomer nog niet. Hij rekende erop dat China de komende kwartalen weer “geleidelijk” zou gaan bijdragen aan de groei van het aantal orders.  

Die inschatting was toch een tikje te positief. Want naast de professionele zorgverleners is ook de gewone consument voorzichtiger geworden met geld uitgeven. Dat blijkt ook uit de cijfers van Philips groepsbreed. Nadat Jakobs in het tweede kwartaal voor het eerst weer eens een hogere orderinname kon melden, viel de orderwaarde in de maanden juli tot en met september juist weer terug, met 2 procent (zie grafiek).  

Orderboek Philips in de min: na een opleving in het tweede kwartaal zijn de bestellingen toch weer gedaald 

Bron: (Kwartaal)rapportages Philips. Grafiek toont de vergelijkbare ordergroei in procenten ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder. In het eerste kwartaal van 2023 (Q1 2023) was sprake van nulgroei.  

De derdekwartaalcijfers waren voor Jakobs zijn achtste cijferpresentatie sinds hij op 1 oktober 2022 de leiding kreeg over Philips. Van die acht kwartalen moest hij beleggers over zes rapportageperiodes een krimpende orderomvang melden.  

Ondanks het negatieve cijfer over het derde kwartaal wees Jakobs er tijdens de analistenbijeenkomst op dat Philips tot nog toe in Noord-Amerika - de belangrijkste markt waar ruim 40 procent van de omzet vandaan komt - “een zeer sterke ordergroei” laat zien. Vooral ziekenhuizen en andere zorgaanbieders in Noord-Amerika bestelden fors meer Philips-producten, met name echografiesystemen, CT-scanners (röntgenstraling) en MRI-scanners (magneetvelden en radiogolven). Bij de jaarcijfers eind januari verwacht hij met die ruggensteun een “sterke prestatie” neer te zetten. In China vielen de bestellingen voor dergelijke apparatuur juist stevig terug.  

Spannender   
Een eindsprint dit jaar is hard nodig. En zelfs als dat lukt is het, met de stroeve gang van zaken in het derde kwartaal en de langer dan verwachte malaise in China, de vraag of Philips eind volgend jaar (2025) de doelstellingen kan halen die het zichzelf heeft opgelegd.  

Met nog ruim een jaar te gaan, wordt het hoe dan ook spannend. Het concern wil over de periode 2023 tot 2025 een organische omzetgroei van rond de vijf procent halen. Gezien de haperende omzet in Q3 en het feit dat het Philips er maar niet in slaagt het orderboek te laten groeien, zal dat nog een hele kluif worden.  

Royalties helpen 
Opvallend is dat de operationele marge in het derde kwartaal wel verbeterde tot 11,8 procent, tegenover 10,2 procent in dezelfde periode een jaar eerder. De margestijging schrijft Philips toe aan een hogere brutomarge, kostenbesparingen en aan meer inkomsten uit royalties.  

Het zijn vooral de buitengewoon hoge inkomsten uit merkenrechten - een stijging van 63 miljoen euro vorig jaar tot 105 miljoen euro in het net afgesloten derde kwartaal van 2024 - die de winstmarge een zetje omhoog geven.  

Bedrijven betalen royalties aan Philips om het merk te mogen voeren. Philips produceert zelf al jaren geen flatscreen-televisies of airfyers meer, maar heeft andere partijen wel het recht gegeven de merknaam Philips op deze producten te plakken.  

Zonder die extra inkomsten uit royalties was de operationele winstmargeverbetering van 10,2 procent tot 10,9 procent een stuk minder imposant geweest (zie grafiek). Kort en wel komt ongeveer de helft van margeverbetering van 1,6 procentpunt uit de flink hogere royalties. De andere helft zat in een betere brutomarge en kostenbesparingen. 

Flink deel van de margeverbetering bij Philips komt door hogere royalty-inkomsten
  
Bron: (Kwartaal)rapportages Philips. 

Voor heel 2024 rekent Philips op een operationele marge van 11,5 procent. Dat is aan de bovenkant van de eerder afgegeven bandbreedte van tussen de 11 en 11,5 procent. Financieel directeur Charlotte Hanneman, die eerder deze maand bij Philips is begonnen, liet een analist desgevraagd weten dat in het laatste kwartaal de royalty-stroom een stuk beperkter zal blijven.