Ruim 1500 procent rendement sinds 2000. Het Zweedse investeringsfonds Investor AB kan met recht een van de beste langetermijnbeleggingen ter wereld worden genoemd. De Zweden laten Berkshire Hathaway, het investeringsvehikel van superbelegger Warren Buffett (1100 procent rendement), zelfs de hielen zien. Wat is het geheime recept van de Scandinaviërs?
Niet alleen Buffett had het nakijken. Ook grote Europese investeringsmaatschappijen als Hal Trust, Sofina en Groep Bruxelles Lambert blijven achter bij Investor. John Elkann – topman van de van oorsprong Italiaanse investeringsmaatschappij Exor – liet zelfs eerder dit jaar tijdens de jaarvergadering weten dat hij de Zweedse investeerders als groot voorbeeld ziet.
Investor belegt in beursfondsen (circa 70 procent van de totale portefeuillewaarde), en niet-genoteerde bedrijven (circa 20 procent). Daarnaast is Investor mede-eigenaar van een private equity bedrijf (EQT) en heeft het geld gestoken in de fondsen van deze partij.
De portefeuillewaarde van Investor is flink opgelopen
Bron: (half)jaarverslagen Investor AB. Bedragen in miljarden euro’s.
Wie naar de portefeuille van Investor kijkt, ziet een op het eerste oog verrassende portefeuille. De investeringsmaatschappij heeft grote blootstelling aan bedrijven uit de ‘oude’ industrie, maar weet niettemin rendementen neer te zetten die in de buurt komen van de Amerikaanse big tech-bedrijven.
Wat is het recept voor het succes van de investeringsmaatschappij, waar de vijfde generatie van de familie Wallenberg de touwtjes stevig in handen heeft? Een rondgang langs de investeringsportefeuille van het grootste beursfonds van Zweden.
1: Golden oldies die profiteren van meewind
Het is bijna een cliché, maar bij elke bijeenkomst voor beleggers heeft Investor één kernboodschap: “wij investeren voor de lange termijn”. Wie in de portefeuille met beursgenoteerde beleggingen grasduint, ziet dat hier niet gelogen wordt.
Een lange horizon lijkt de prestaties op de korte termijn niet in de weg te staan. Zo steeg de waarde van de aandelenportefeuille sinds ultimo 2022 met maar liefst 44 procent. En het zijn juist de investeringen die al decennia teruggaan die de kar trekken.
Investors grootste belegging is Atlas Copco. De Wallenbergs hebben al sinds de oprichting van Investor in 1916 een belang in deze Zweedse maker van vacuümpompen en compressoren. De waarde van dit belang is inmiddels opgelopen tot bijna 15 miljard euro, oftewel 17 procent van de totale portefeuille. De apparaten van Atlas Copco worden onder andere gebruikt bij de productie van semiconductors. In de cleanrooms van chipproducenten draaien continu vacuümpompen die voor ultra-schone productieomstandigheden moeten zorgen. Dat is cruciaal, want zelfs een klein stofdeeltje kan catastrofale gevolgen hebben voor de werking, betrouwbaarheid en levensduur van de geproduceerde chips. Atlas Copco profiteert van de meewind in de hele chipsector: het aandeel steeg in het afgelopen anderhalf jaar met ruim 60 procent.
Ook is er een lange historische band met de op één na grootste belegging, het industriële concern ABB (een belang van 14 miljard euro). Investor belegt sinds 1925 in het Zweeds-Zwitserse fusiebedrijf dat bijvoorbeeld robotarmen produceert die gebruikt worden in de distributiecentra van Amazon of Bol.com. Ook maakt het concern elektrische apparatuur die uiteindelijk in servers en datacenters is te vinden. Die laatste markt kreeg recent een enorme impuls vanwege de forse investeringen in kunstmatige intelligentie. ABB was mede hierdoor sterk in trek en de waarde van Investors belang steeg sinds eind 2022 met 86 procent.
Andere grote posities uit de portefeuille van Investor zijn farmaciebedrijf AstraZeneca (8 miljard euro), de bank SEB (6 miljard euro) en defensieconcern Saab (4 miljard euro). Ook hier blijkt Investor geen daytrader. De belangen in AstraZeneca en Saab gaan terug tot respectievelijk 1924 en 1937. De connecties met SEB gaan zelfs nog verder terug. SEB werd in de 19e eeuw opgericht door André Oscar Wallenberg. Vervolgens is uit die bank de investeringsmaatschappij Investor ontstaan.
Zoals vele andere Europese banken profiteerde SEB de laatste tijd van het gunstige renteklimaat (hoge rentes bij centrale banken). De aandelen van de in Stockholm gevestigde bank werden het afgelopen anderhalf jaar ruim 30 procent meer waard. Daarnaast had Saab, als maker van defensiematerieel zoals gevechtsvliegtuigen, de laatste jaren de wind mee. Dit resulteerde in een waardestijging van meer dan 145 procent.
De zes grootste belangen van Investor presteerden de laatste jaren sterk
Bron: (half)jaarverslagen Investor AB. Oranje staafdiagram: stijging boekwaarde tussen ultimo 2022 en juni 2024 in procenten. Blauwe vlak: boekwaarde eind juni 2024 in miljarden euro’s.
2: De Wallenbergs ondersteunen innovatie actief
Wie naar de samenstelling van de portefeuille van Investor kijkt, kan denken dat het succes een kwestie is van stilzitten. Dat lijkt iets genuanceerder te liggen. In ieder geval volgens vice-bestuursvoorzitter Marcus Wallenberg. Recent liet hij tijdens een interview weten dat het succes valt te verklaren door het vermogen van Investor om zich aan te passen aan veranderende tijden. Als vertegenwoordiger van de vijfde generatie van het Wallenberg-geslacht dat aan het roer staat bij Investor, belegt hij het liefst in bedrijven die “competitief zijn en kunnen innoveren”.
Dat zijn geen loze kreten. De familie Wallenberg probeert zelf actief bij te dragen aan de innovatiekracht van Zweden. De Knut en Alice Wallenberg Stichting speelt daarbij een belangrijke rol. De stichting heeft een belang van 20 procent in Investor, maar heeft 43 procent van de stemmen in handen.
Door de duale aandelenstructuur wordt het one-share-one-vote-principe met voeten getreden. Het bestuur wijst erop dat het hierdoor wel makkelijker het vizier op de lange termijn gericht kan houden.
De Wallenberg Stichting is opgericht om het principe van landsgagneligt (vrij vertaald: ter verbetering van het land) uit te dragen. Deze organisatie stelt jaarlijks honderden miljoenen euro’s voor wetenschappelijk onderzoek beschikbaar. Vooral technologische en medische onderzoeksbureaus en faculteiten van universiteiten ontvangen veel steun.
Dat is allemaal niet geheel belangeloos, want juist in deze sectoren is Investor actief. Voor de bedrijven in de portfolio van Investor is het veiligstellen van goed geschoold (technisch) personeel cruciaal.
Deze constructie - waarbij de beleggingen voor het geld zorgen en de dividenden door de stichting weer aan het werk worden gezet - wordt door de familie het Wallenberg ecosysteem genoemd.
Wereldspeler in een niche
Naast de beursgenoteerde deelnemingen bezit het investeringsfonds ook niet-beursgenoteerde beleggingen, voornamelijk in medische bedrijven. In veel gevallen heeft Investor net geen 100 procent van de aandelen van deze ondernemingen. Deze investeringen vormen ongeveer 20 procent van de totale waarde van de bezittingen van Investor.
Het gaat hier om bedrijven die weliswaar kleiner zijn dan de beursgenoteerde evenknieën, maar die wel dominant zijn in een bepaalde niche. Een voorbeeld hiervan is Mölnycke, dat onder andere chirurgische instrumenten aan ziekenhuizen verkoopt. Het bedrijf staat voor ongeveer 8 miljard euro in de boeken bij Investor. Daarmee is Mölnycke, uit de gelijknamige stad net buiten Gotenburg, de grootste niet-beursgenoteerde belegging van Investor. Verder heeft Investor een positie in Laborie (maker van apparatuur voor nier- en blaasziektes), Sarnova (producent voor de toerusting van eerstehulpdiensten) en Permobil (fabrikant van rolstoelen).
Al met al lijken deze bedrijven een geslaagde belegging. In het afgelopen anderhalf jaar steeg de boekwaarde van de vier grootste niet-beursgenoteerde beleggingen met meer dan 50 procent.
De grootste beleggingen buiten de beurs zijn (ook) succesvol
Bron: (half)jaarverslagen Investor AB. Oranje staafdiagram: stijging boekwaarde tussen ultimo 2022 en juni 2024 in procenten. Blauwe vlak: boekwaarde belangen in miljarden euro’s.
3: Uitstap naar private equity
Als laatste troef doet Investor nog investeringen in een onverwachte hoek. De derde pilaar van de Zweden is EQT, één van ’s werelds grootste durfinvesteerders.
Het private equity-fonds werd in 2016 afgesplitst van Investor en kreeg in 2019 een eigen notering aan de beurs van Stockholm. In Nederland is deze partij misschien nog het meest bekend vanwege de belangen in het Belgische Azelis (concurrent van IMCD), in de marktplaats voor tweedehands kleding Vinted en in Delta Fiber. Dat laatste bedrijf legt glasvezel in Nederland en verkoopt tv, telefonie en mobiele diensten aan bedrijven en particulieren.
Investeerders uit de wereld van private equity hebben de naam zich rücksichtslos te richten op rendement, waarbij belangen van werknemers, toeleveranciers en andere stakeholders soms minder zwaar wegen. In dat licht is de (indirecte) betrokkenheid van de Wallenberg-familie, die het landsbelang hoog in het vaandel heeft staan, bij EQT enigszins opvallend te noemen.
Lucratief is het in ieder geval wel. Inmiddels is circa 10 procent van de totale portefeuille van Investor – oftewel 7,8 miljard euro - gerelateerd aan EQT. Ongeveer 3 miljard euro daarvan bestaat uit een directe investering in de fondsen van EQT die bedrijven opkopen, uitbreiden en oppoetsen en daarna met winst proberen te verkopen. De rest bestaat uit aandelen in de managementmaatschappij van EQT, die provisies int op het beheerde private equity-vermogen.
Ondanks een daling vanaf de piek eind 2021 is de waarde van EQT op de balans van Investor sinds 2017 meer dan vervijfvoudigd.
Investeringen in EQT zijn klein maar stijgen wel in waarde
Bron: (half)jaarverslagen Investor AB. Bedragen in miljarden euro’s.
| Is Investor wel of niet tegen een korting te kopen? |
|