Steeds een beetje meer aandeelhouder worden in een beursfonds. Niet door zelf (met eigen geld) aandelen bij te kopen, maar doordat het beursfonds zelf inkoopt. Dat is het grote idee van beleggen in bedrijven die flink eigen stukken inslaan. Voor zittende aandeelhouders kan dat interessant zijn, omdat daardoor hun relatieve belang in het bedrijf wordt vergroot. 

Ook op de Amsterdamse beurs zijn er enkele bedrijven die relatief veel eigen aandelen inkopen.  

Zo kochten de grootste kannibalen onder de AEX-bedrijven, Prosus, Shell en Aegon, vanaf eind 2019 tot september 2024 respectievelijk een derde, 20 procent en 17 procent van hun uitstaande aandelen in. De omvangrijke aandeleninkoopprogramma’s van deze bedrijven worden gezien als handreiking naar de beleggers. Omdat er, nadat de stukken zijn ingekocht, minder aandelen uitstaan, stijgt ook de winst per aandeel.  

En dat is vaak goed nieuws. Als de aandelen die ingekocht worden fair geprijsd zijn – of nog beter, de koers onder de fundamentele waarde van het bedrijf ligt – dan is sprake van een rendabele investering. Daar profiteert het deel van het aandeelhoudersbestand van dat zich niet (eigenlijk te goedkoop) laat uitkopen door het beursfonds.  

De top 5 grootinkopers in Amsterdam

Bron: Bloomberg. Prosus op basis van data afkomstig van het bedrijf. Afname aantal uitstaande aandelen vanaf ultimo 2019 tot 9 september 2024 als percentage van totale aantal uitstaande aandelen aan het begin van die periode. 

Top drie  
Het spelletje Pac-Man lijkt bovendien nog niet afgelopen bij de grootste drie Damrak-kannibalen. 

Neem Prosus. De investeringsmaatschappij verkoopt sinds juni 2022 voortdurend plukjes aandelen in de Chinese internetgigant Tencent, veruit haar grootste investering. Vervolgens koopt het met de opbrengst daarvan eigen aandelen in. Het aandeleninkoopprogramma van Prosus kent zelfs geen begrenzing in bedrag en tijd. De Amsterdamse investeringsmaatschappij schrijft de komende jaren dan ook “maximaal te blijven inkopen, voor zover de beursregels dit toelaten” om de korting van circa 38 procent ten opzichte van de nettovermogenswaarde te verkleinen.  

Ook Shell zal naar verwachting van analisten de komende jaren weer voor miljarden aan eigen aandelen inkopen. In augustus dit jaar kondigde het Britse olie- en gasbedrijf aan over de komende drie maanden 3,5 miljard dollar extra eigen aandelen in te kopen. Volgens analisten zal het inkoopbedrag in het lopende jaar uiteindelijk landen op 14 miljard dollar.  

Analisten verwachten dat Shell de komende jaren voor zo'n 10 miljard dollar per jaar kan blijven inkopen. Dat zou, indien de beurswaarde ongeveer gelijk blijft aan vandaag, betekenen dat er in 2028 ruim een kwart minder aandelen uitstaan. Risico is natuurlijk wel dat de olie- en gasprijzen een knauw krijgen waardoor – zoals vaak gebeurde in het verleden – al snel een streep wordt gezet door inkoopprogramma’s.  

Aegon 
Verzekeraar Aegon kocht vooral recent veel eigen aandelen in. Na de verkoop van de Nederlandse activiteiten aan ASR in oktober 2022 beschikte de verzekeraar plots over een flinke zak geld waarmee het gretig eigen aandelen inkocht. Het bedrijf met hoofdkantoor op Bermuda verkocht Aegon Nederland voor 4,9 miljard euro, waarbij 2,5 miljard euro werd afgerekend in contanten en de rest werd voldaan in ASR-aandelen (Aegon heeft nu een belang van 29,9 procent in de Utrechtse sectorgenoot). Een groot deel van de cash vloeide terug naar Aegon-aandeelhouders via aandeleninkopen (1,5 miljard euro) en (hogere) dividenden.  

Nadat het aandeleninkoopprogramma van 1,5 miljard euro in mei dit jaar bijna was afgerond, kondigde de verzekeraar aan nog eens voor 200 miljoen euro te gaan inkopen. Analisten voorzien dat Aegon de komende jaren structureel voor zo'n 300 miljoen euro aan eigen aandelen per jaar zal inkopen. Dat zou betekenen dat het Haagse concern nog eens (bijna) 17 procent van de eigen aandelen zou inkopen in de komende vijf jaar.  

Sommige beleggers zullen zelfs op meer hopen. Aegon zal het belang in ASR niet voor eeuwig aanhouden (huidige waarde: 2,8 miljard euro). Eventuele verkoopopbrengsten uit de afbouw van het belang zullen waarschijnlijk ingezet worden voor de inkoop van aandelen.  

Lagere koersen? 
De inkoop van deze eigen aandelen is niet zonder meer positief.  

Of inkopen aandeelhouderswaarde creëren, is afhankelijk van de prijs (of eigenlijk de waardering) die het bedrijf voor een stukje van zichzelf betaalt. De crux is dat die prijs lager ligt dan de zogenoemde intrinsieke waarde. Dit is de waarde van alle verwachte toekomstige kasstromen teruggerekend naar vandaag. Als meer wordt betaald voor een aandeel dan wat het fundamenteel waard is, dan wordt met een inkoop waarde vernietigd. Dat is eigenlijk weinig anders dan bij andere mislukte investeringen, zoals in een inefficiënte fabriek of een te dure overname.   

Wanneer superbelegger Warren Buffett aandelen in een onderneming met een omvangrijk aandeleninkoopprogramma koopt, hoopt hij dan ook op twee dingen. Die laten zich samenvatten als: de winst moet omhoog en de aandelenkoers (tijdelijk) omlaag. Want lagere aandelenkoersen zijn voor rendabele bedrijven die gretig inkopen een zegen.