De AEX-index is een indicator voor de prestaties van grote Nederlandse beursbedrijven en het sentiment onder beleggers. Vanaf 2000 is deze prijsindex slechts 37 procent gestegen. Dit betreft het cijfer dat gebruikt wordt om de dagkoers op de Nederlandse beurs te duiden en nu op iets meer dan 900 staat. Over de periode van dik 24 jaar is dat nog geen 1,3 procent op jaarbasis. 

Op de lange termijn zegt de prijsindex – het meest gebruikte cijfer – steeds minder over het rendement dat een belegger behaalt. Daarvoor zijn de brutoherbeleggingsindex (Gross Return, brutodividend herbelegd) en de nettoherbeleggingsindex (Net Return, dividend herbelegd na ingehouden dividendbelasting) beter geschikt. Niettemin staan de magere prestaties sinds de eeuwwisseling in schril contrast met de stijging in 2024 tot nu toe: 15,2 procent – nog exclusief herbelegd dividend.   

Geen enkele belegger kan de toekomst voorspellen. Het resultaat over dit jaar zegt niets over wat de AEX nog gaat doen. Wel is duidelijk dat er al een mooie rit is gemaakt door de index. Stel dat de aandelenbeurzen vanaf nu enkele maanden binnen een smalle bandbreedte bewegen, dan is de Iron Butterfly een interessante strategie.  

Doel van de optieconstructie 
De Iron Butterfly is een neutrale strategie die geld oplevert als de onderliggende waarde niet te veel van zijn plaats komt. Het is een constructie die een maximumverlies heeft, en ook een grens aan het winstpotentieel.  
 
Opzet van een Iron Butterfly Een Iron Butterfly kan goed worden geïllustreerd met indexopties, in dit geval op de AEX waarbij de huidige stand rond de 900 punten ligt. De belegger maakt hiervoor gebruik van zowel call- als putopties. Er worden vier optiecontracten verhandeld, met allemaal dezelfde looptijd. De constructie levert bij het aangaan een positieve nettopremie op, door middel van de volgende transacties. 
 
1. Koop een putoptie AEX 840: kosten € 8,65.  
2. Verkoop een putoptie AEX 900: opbrengst € 21,15.  
3. Verkoop een calloptie AEX 900: opbrengst € 35,55. 
4. Koop een calloptie AEX 960: kosten € 8,80.

Een belegger kan kiezen voor verschillende looptijden. Hier worden de opties voor december 2024 uitgelicht.  
 
Calls op de AEX 

Bron: Euronext. Per 26 augustus 2024
  
De berekeningen zijn op basis van de laatprijzen voor de gekochte opties en de biedprijzen voor de geschreven (short) opties. Het verschil tussen de prijs waarvoor een optie op een bepaald moment gekocht (laatprijs) en verkocht kan worden (biedprijs) is bij opties doorgaans een flinke (verborgen) kostenpost. Dit pakt altijd negatief uit voor de belegger. 
 
Het kan verstandig zijn om combinatieorders te gebruiken. Daarmee kunnen beleggers met één order bijvoorbeeld tegelijkertijd de call schrijven en kopen. Het voordeel is dat u daarmee niet per optieserie een aparte koop- en verkooporder hoeft aan te maken.  

Het gebruik van combinatieorders bij opties leidt vaak tot gunstigere uitvoeringen en kan transactiekosten besparen. Zo kan een belegger ook het risico verkleinen dat uitsluitend de order voor de geschreven optie wordt uitgevoerd. 

Indexopties 
Bij indexopties is de fundamentele werking gelijk aan aandelenopties. Er is alleen geen fysieke afwikkeling: er zijn immers geen AEX-effecten die kunnen worden geleverd of afgenomen.  

Er is daarom sprake van Cash Settlement. Dat wil zeggen dat, als de optie wordt uitgeoefend, er wordt afgerekend op basis van de intrinsieke waarde. Staat de AEX op 910, dan is de geschreven call 900 in-the-money en moet de belegger per optie 1.000 euro betalen. Ook hier geldt namelijk dat onderliggend blootstelling is aan 100 keer de index.

Daarnaast zijn deze opties Europese stijl. Dit betekent dat ze uitsluitend op de expiratiedatum kunnen worden uitgeoefend, niet eerder zoals de meeste aandelenopties. Natuurlijk kan een belegger ze wel tussentijds sluiten. 

Kosten en resultaat 

• Initiële opbrengst: het verschil tussen de premies die u betaalt voor de gekochte opties en de premies die u ontvangt voor de geschreven opties: 3.925 euro. Dit is exclusief eventuele transactiekosten. Tegelijk is dit de maximale winst bij expiratie, als de AEX-index precies op 900 punten staat.  

• Maximaal verlies: het maximale verlies is bij de gekozen uitoefenprijzen beperkt tot het verschil tussen de opbrengst en de 6.000 euro die kan worden verloren als de AEX de uitoefenprijs van een van de gekochte opties bereikt. Het ontvangen bedrag van 3.925 euro maakt dat het netto verlies 2.075 euro is.  

Drie scenario’s 
Wanneer de belegger de optieconstructie aangaat en er niet meer naar omkijkt, kan de optieconstructie op drie manieren aflopen: 
 
1. De AEX staat op 20 december precies op 900. Alle opties lopen waardeloos af. De belegger houdt de 3.925 euro in zijn zak. Deze uitkomst is het meest lucratief, maar niet erg waarschijnlijk. 
 
2. De AEX staat op 20 december tussen de 840 en 960. De gekochte opties lopen waardeloos af. Van de geschreven opties heeft er een intrinsieke waarde. Die wordt uitgeoefend en dat kost maximaal 6.000 euro. Alle AEX-standen boven of onder 900, zorgen ervoor dat de belegger aan het eind van de rit moet afrekenen. Er is een bandbreedte tussen grofweg 861 en 939 waarin de strategie winstgevend is. Daarbuiten maakt de belegger verlies. 

3. De index eindigt op 20 december onder 840 of boven de 960 euro. De belegger wordt aangewezen op een geschreven optie, maar kan ook een gekochte optie uitoefenen. Dit levert in alle gevallen een kasuitstroom op van per saldo 6.000 euro. Omdat er bij het aangaan 3.925 euro is ontvangen, komt het totale verlies uit op 2.075 euro.

In de grafiek hieronder is dit geïllustreerd.

Het nettoresultaat bij expiratie van de Iron Butterfly 


Bron: berekening VEB 

Als de AEX vanaf de stand op het moment van schrijven – 906,26 – zo’n 3,6 procent stijgt tot 939,25, moet een belegger al verlies incasseren. Aan de andere kant mag de AEX dalen tot 860,75 oftewel met 5 procent. Voor een belegger die de Iron Butterfly aangaat, mag de index dus maar binnen een vrij beperkte bandbreedte bewegen. Bij de AEX kan het met de huidige stand hard gaan, aangezien de index bij een beweging van slechts 0,11 procent al één punt is opgeschoven.

Margin 
Het schrijven van opties waar geen andere optie tegenover staat met een voor de belegger gunstigere uitoefenprijs, zorgt altijd voor een marginverplichting. Van het aanhouden van de onderliggende waarde als dekking is geen sprake bij indexopties. U dient vaak sowieso de geschreven opties tegen de actuele prijs terug te kunnen kopen. Raadpleeg altijd de voorwaarden rond derivaten en de tekortenprocedure bij uw bank of broker. 

Opvolging 
Een belegger kan natuurlijk andere uitoefenprijzen kiezen voor de long opties. Door deze verder weg te leggen van de actuele stand van de AEX, wordt de opbrengst bij het aangaan verhoogd. Er is dan ook een breder bereik van index-standen waarbinnen nog winst wordt gemaakt. Dan kan er bij de expiratie tegelijkertijd wel een groter verlies ontstaan.  

Hoewel het mogelijke rendement aantrekkelijk kan zijn, is het cruciaal om de constructie actief te volgen en eventueel aanpassingen te maken, afhankelijk van de marktomstandigheden. De genoemde koersen en optiepremies zijn een momentopname, bekijk dus zelf hoe deze zich in de tussentijd hebben ontwikkeld. Hoewel de kans op het behalen van de maximale winst klein is, kan deze strategie toch waardevol zijn voor beleggers die verwachten dat de AEX rond het huidige niveau blijft schommelen.