Een verrassing is het niet, maar de jaarcijfers van Unilever tonen eens te meer dat de vijf onderdelen van het consumentengoederenbedrijf op verschillende snelheden draaien. Huidverzorging en deodoranten zijn de sterkhouders, terwijl wasmiddelen en ijsjes ondermaats presteren. Topman Hein Schumacher wilde er nog niets van weten, maar een rigoureuze ingreep waarbij de achterblijvers worden afgesplitst, lijkt dichterbij te komen.
Schumacher was resoluut in één van zijn eerste commentaren op de jaarcijfers van Unilever. Een opbreekscenario staat niet op de agenda. Maar wie in de financiële resultaten van het bedrijf duikt, komt tot de conclusie dat het bedrijf meer dan ooit twee gezichten heeft.
Die maken het lastig om de investment case goed over het voetlicht te krijgen. Een analist merkte cynisch op dat er een ‘disconnect’ zat tussen de lovende woorden van Schumacher over de gang van zaken van de afgelopen jaren en Unilevers concurrentiepositie en daadwerkelijke prestaties. De betreffende marktvorser stoorde zich aan obligate managementkreten als “onmisbare merken”, “superieure producten” en “geweldige R&D” die Schumacher in zijn presentatie bij de jaarcijfers bezigde.
De topman benadrukte in de telefonische bijeenkomst met analisten dat hij “overduidelijk niet blij is met Unilevers concurrentiepositie”. Hij somde nog een keer alle verbeterprogramma’s op die hij wil doorvoeren, meldde dat hij onrendabele overnames uit het recente verleden (Dollar Shave Club) weer buiten de deur zet en dat er veel meer nadruk komt te liggen op de grootste dertig merken van het bedrijf. Maar hij zei ook dat er onderdelen binnen Unilever zijn die heel lekker draaien. En hoewel de cijfers op groepsniveau dit verhullen, valt daar wel wat voor te zeggen.
Knap gezicht
De schoonheidsdivisie (Beauty & Wellbeing) is zo’n sterkhouder. De resultaten die dit onderdeel behaalde, vielen in de smaak bij beleggers en zullen mede de koersreactie op de beurs donderdag - een plus van 3,5 procent - hebben veroorzaakt. Deze divisie heeft merken als Vaseline, de shampoos van Sunsilk en de huidverzorgingsproducten van Paula’s Choice en Dermalogica in portefeuille.
Unilever verkocht in het vierde kwartaal flink meer van deze crèmes, lotions en shampoos (6,3 procent) en deed dat bovendien tegen hogere prijzen (1,5 procent). Dit onderdeel, dat met 12,5 miljard euro goed is voor een vijfde van de groepsomzet, beschikt duidelijk over prijsmacht. Vooral in de Verenigde Staten gaan de zaken goed en groeien sommige merken, met name in het hogere segment, met dubbele cijfers. Ook de Personal Care-tak (Dove, Axe en Rexona) draaide met een omzetgroei van bijna 9 procent op jaarbasis - mooi verdeeld over prijsverhogingen en volumes - heel behoorlijk. Dat geldt ook voor de winstgevendheid. De marge van deze grootste divisie (13,8 miljard euro omzet) ligt op ruim 20 procent.
Beauty & Wellbeing: ook na prijsverhogingen blijven de huidcrèmes van Unilever over de toonbank vliegen
Bron: (Kwartaal)rapportages Unilever, bewerking VEB. Grafiek toont de omzet-, prijs- en volumeontwikkeling per kwartaal in procenten, vergeleken met hetzelfde kwartaal een jaar eerder.
Afstraffing
Maar ieder bedrijf heeft zo zijn eigen bleeder en Unilever is geen uitzondering. Het manco van de onderdelen die wasmiddelen en schoonmaakproducten (Home Care) en ijsjes (Ice Cream) verkopen, is dat deze minder renderen, een fellere concurrentiestrijd uitvechten en niet of nauwelijks volumegroei laten zien.
Dat is bijvoorbeeld goed te zien bij het onderdeel Ice Cream. De verkoopvolumes van Magnum, Ben & Jerry’s en Ola dalen al vijf opeenvolgende kwartalen. In de laatste drie maanden van vorig jaar bleef de schade nog redelijk beperkt, met een afzet die circa één procent lager uitkwam. Maar in het derde kwartaal bedroeg de teruggang nog tien procent, een niet eerder meegemaakte afstraffing voor het concern. Over het hele jaar bekeken lagen de verkoopvolumes van de ijsdivisie ruim zes procent onder het niveau van 2022. Ook dat was een meerjarig dieptepunt voor het concern.
Bij de ijsdivisie dalen volumes al vijf kwartalen op een rij
Bron: (Kwartaal)rapportages Unilever, bewerking VEB. Grafiek toont de omzet-, prijs- en volumeontwikkeling per kwartaal in procenten, vergeleken met hetzelfde kwartaal een jaar eerder.
Volgens Schumacher zijn consumenten afgeschrikt door de hogere prijzen van de Unilever-merken. Zij stopten vooral goedkoper ijs (downtrading) van huismerken in hun winkelmandjes. Unilever verhoogde de prijzen vorig jaar met bijna negen procent ten opzichte van 2022. Financieel directeur Fernando Fernandez hintte erop dat beleggers niet raar moeten opkijken als Unilever volgend jaar de prijs voor ijsjes weer wat verlaagt om concurrerend te blijven.
Schumacher weet de “zeer teleurstellende prestatie” ook vooral aan een slechte uitvoering binnen de organisatie. “Onze kostenstructuur is onacceptabel. Dat veranderen we nu en dat gaat heel, heel snel.” Verder wees hij erop dat Unilever vandaag de dag met heel andere bedrijven strijdt om de gunst van de consument. Tien jaar geleden waren dat nog de grote multinationals, maar de afgelopen jaren zijn juist nieuwe ‘pure play’ ijsproducenten (bijvoorbeeld Halo Top) aan een stormachtige opmars bezig.
Schumacher wil dat de ijsdivisie, die met 7,9 miljard euro omzet het kleinst van de vijf is, meer als een op zichzelf staand onderdeel gaat opereren. Dit onderdeel vraagt volgens hem om relatief hogere kapitaalsinvesteringen (in vriezers), terwijl de marges van circa 11 procent ver onder het groepsgemiddelde liggen (16,7 procent).
Een ander onderdeel waar het maar niet lekker wil lopen is Nutrition. Met Knorr (vijf miljard euro omzet) en Hellmann’s-mayonaise heeft het twee ijzersterke merken in huis die in ieder supermarktschap een prominente plek hebben. Dit tweetal is goed voor 60 procent van de divisieomzet. In twee jaar tijd trok Unilever de verkoopprijzen met twintig procent op. Als reactie daarop daalden de volumes met ruim vier procent.
Flinke omzetgroei
Unilever groeide over de hele linie vorig jaar onderliggend (exclusief overnames en valuta-effecten) met zeven procent, vooral dankzij de sterke prestaties bij de deodoranten en zalfjes. Daarmee klopte het zijn eerder afgegeven prognose die uitging van maximaal vijf procent.
De organische groei was vrijwel volledig te danken aan prijsverhogingen. Unilever voerde de prijzen van zijn deodoranten, wasmiddelen, voeding en ijsjes op met gemiddeld 6,8 procent. Dat was beduidend minder dan een jaar eerder, toen de verkoopprijzen bedrijfsbreed met ruim elf procent stegen om de destijds enorme kosteninflatie van grondstoffen, verpakkingen, distributie en lonen bij te houden.
Marge nog niet terug
De omzetgroei ging ook gepaard met een verbetering van de winstmarges. In de call met analisten had Schumacher veel aandacht voor het herstel van de brutomarge met 200 basispunten ten opzichte van vorig jaar, naar ruim 42 procent.
“We hebben het negatieve effect van materiële inflatie ruimschoots weten te compenseren door een verbetering van de productiviteit, prijsverhogingen en een gunstigere mix van verkochte producten”, aldus Schumacher.
Na vele kwartalen van margedruk door hogere inputkosten en afnemende vraag is de trend weer omhoog. Maar de brutomarge ligt nog altijd duidelijk onder het niveau van voor de pandemie (2019: 44 procent). “We zijn te ver doorgezakt als het gaat om de brutomarge”, erkende Schumacher. Volgens hem had Unilever onvoldoende grip op de kosten. En vooral bij de ijsjes- en wasmiddelendivisie is de winstgevendheid te laag. Een terugkeer naar het pre-coronaniveau is de ruggengraat van al onze verbeterplannen, zo voegde cfo Fernandez toe.
Marges weer in de lift, maar nog niet terug op pre-coronaniveau
Bron: (Kwartaal)rapportages Unilever, bewerking VEB.
De verbetering van de brutomarge is slechts gedeeltelijk terug te vinden in de winstmarge. Die operationele winst als percentage van de omzet steeg licht naar 16,7 procent. Ook dat percentage is ver verwijderd van de marge uit 2019 van meer dan 19 procent. De matige vooruitgang valt te verklaren door hogere marketinguitgaven die noodzakelijk zijn om de concurrentiepositie te versterken. “We hebben vorig jaar meer dan de helft van de stijging van de brutomarge geherinvesteerd in marketing en merkondersteuning”, aldus Schumacher. Ook de overheadkosten stegen.
Een belangrijk strategisch speerpunt van de nieuwe ceo is het focussen op Unilevers 30 sterkste merken, die goed zijn voor ongeveer 75 procent van de groepsomzet. Het gaat onder meer om Dove, Magnum en Knorr. Deze merken hebben de afgelopen jaren niet de R&D- en marketingbudgetten gekregen die ze verdienen en dat wordt rechtgezet.
Het lijkt pure noodzaak dat Schumacher nu investeert in achterstallig onderhoud, maar dit gaat wel ten koste van de operationele marge. Voor dit jaar mikt Unilever op een groei van de verkopen van tussen de 3 en 5 procent, in lijn met de eigen doelstellingen voor de middellange termijn. Maar die extra omzet zal beperkt terug te zien zijn in de winst. “We rekenen op een bescheiden verbetering van de operationele winst voor heel 2024”, aldus de outlook.
In de jaren daarna moet de omzetgroei zich daadwerkelijk vertalen in winstgroei en hogere rendementen op het geïnvesteerde kapitaal. En daarvoor lijkt vooral cruciaal dat de ijsjes- en voedingstak substantieel beter gaan presteren. Als dat onder het bewind van Schumacher gaandeweg niet langzaam verandert, zal de roep om een opsplitsingsscenario luider gaan klinken.