Het precieze moment is voer voor debat onder economen, maar dat het staat te gebeuren is zo goed als zeker: China zal ergens in het komende decennium de grootste economie van de wereld worden.

Het maakt het land te groot om helemaal te negeren voor beleggers, zo is het verkooppraatje van veel fondsen die Chinese beleggingen aanbieden. Maar klopt dat wel?  

Een analyse van het rendement en risico van de verschillende soorten China-etf’s die op het schap van de meeste brokers liggen.  

1. Wat zijn de rendementen van Chinese aandelen? 
China is naar alle maatstaven een economisch groeiwonder. In 1990 was het bruto binnenlands product (BBP) per hoofd slechts driehonderd Amerikaanse dollar. Vandaag bedraagt het inkomen van de gemiddelde Chinees ruim twaalfduizend dollar, een groei van 11 procent per jaar. 

Dat economische groei zich niet gelijk laat vertalen in stijgende beurzen, is in China ook duidelijk zichtbaar. De laatste tien jaar is de MSCI China Index bijna niet van zijn plek gekomen. In de lokale valuta konden beleggers in deze index één procent per jaar bijschrijven. Vanwege de sterkere renminbi leverde deze belegging in euro’s nog circa drie procent per jaar op. 

Economische groei is veelal het gevolg van hoge investeringen in fabrieken, machines en personeel. Die groei wordt bij bedrijven mede gefinancierd door aandelen uit te geven. Bij veel snelgroeiende economieën is het zo dat de (winst)groei als gevolg van de investeringen onvoldoende is om het nadelige effect van verwatering van de kapitaalsbasis te compenseren. Lees: een laag rendement op geïnvesteerd kapitaal (ROIC) en dat vertaalt zich weer in een laag rendement van de aandelen op de beurs.  

De lage ROIC van veel Chinese bedrijven is het gevolg van overheidsingrijpen, maar komt ook doordat ze niet over sterke concurrentievoordelen beschikken – denk aan merken (Coca-Cola) of technologische knowhow (ons eigen ASML). 

Enorm volatiel 
Tegenover het lage rendement in China stond geen laag risico, in ieder geval als gekeken wordt naar koersschommelingen. Vooral in de periode van 2016 tot begin 2021 was de Chinese beurs met een rendement van 160 procent nog zeer in trek. Daarna zette een scherpe daling in. Vanaf de top is de MSCI China Index meer dan gehalveerd. 

Daartegenover staat het rendement van de grootste Amerikaanse index. Wie vanaf 2014 tien jaar lang was blijven zitten in de S&P 500 – en zijn dividenden keurig had herbelegd - had zijn geld zien verdriedubbelen. 

Het rendement van de MSCI China vs. de S&P 500 tijdens de afgelopen 10 jaar 

Bron: Bloomberg. Cumulatief rendement in dollars – inclusief herbelegde dividenden – uitgedrukt in procenten 

2. Welke etf’s zijn er te koop? 
Net als bij trackers op bijvoorbeeld Europese of Amerikaanse aandelen, kunnen beleggers in China-etf’s de weg kwijtraken in een woud aan keuzemogelijkheden.  

Van fondsen met de focus op ‘China Tech’ tot ‘China ESG’ en ‘China Cloud Computing’: de keuze is reuze. Bij deze analyse richten we ons op etf’s die een breed gespreide index met de grootste Chinese aandelen proberen te volgen. Daarnaast zijn de onderstaande fondsen ook geselecteerd op basis van verhandelbaarheid voor Nederlandse beleggers, fondsomvang (hoog) en kosten (laag).  

Voor beleggers die zich puur richten op lage kosten, komt de etf van aanbieder Franklin Templeton het beste uit de test. Dat beleggingsproduct heeft een kostenratio van 0,2 procent op jaarbasis, terwijl bijvoorbeeld Xtrackers een vergoeding van 0,71 procent in rekening brengt. Die hoge kostenratio maakt het raadselachtig hoe het kan dat dit fonds een omvang heeft van een half miljard euro.   

Een overzicht van de beschikbare breed gespreide China-etf’s 

Bron: websites uitgevende instellingen. Peildatum 09-01-2024 

Op het oog zijn de fondsen van iShares, HSBC en Xtrackers met 750 verschillende aandelen goed gespreid. Ze volgen alle drie dezelfde onderliggende index, de MSCI China. Het fonds van Franklin is gebaseerd op een net wat andere index en bestaat uit ruim 900 aandelen.  

Toch komen de grootste posities sterk overeen. In alle vier de geselecteerde etf’s maakt techgigant Tencent met een weging van 13 procent de dienst uit. Daarna volgen de webwinkels van Alibaba (8 procent) en PDD Holdings (4 procent), ook een grote investeerder in internetbedrijven zoals Pinduoduo. De financiële instelling China Construction Bank en platform Meituan waar je bijvoorbeeld hotels kan boeken of een maaltijd bestelt, maken met een weging van respectievelijk 3 en 2 procent de top vijf compleet. 

Net als bij de S&P 500 – waar de Magnificent Seven de dienst uitmaken – wordt ook in China het rendement van de beurs bepaald door een select groepje aandelen. Die spreiding valt dus eigenlijk tegen. De vijf grootste bedrijven hebben een weging van circa één derde bij alle vier de etf’s. En de grootste 17 aandelen vertegenwoordigen ongeveer de helft van het beheerde vermogen. 

De hoge concentratie aan internetreuzen is een risico, vooral omdat een grillige overheid uit het niets maatregelen kan opleggen die funest zijn voor de bedrijfswinsten (zie vraag 4).  

3. Wat is het verschil tussen een “China” en “China A” ETF? 
In de MSCI China Index worden de aandelen van alle Chinese beurzen op een hoop gegooid. Maar de aandelen kunnen – kort gezegd – worden onderverdeeld in twee categorieën: de aandelen uit Hongkong en de aandelen in het Chinese ‘binnenland’.  

In Hongkong worden de zogenaamde H-aandelen verhandeld; dit gaat voornamelijk om de eerdergenoemde technologiereuzen als Tencent en Alibaba.  

Daarnaast zijn er zogenoemde A-aandelen, die doorgaans in renminbi verhandeld worden op de beurs van Shanghai of Shenzhen. Deze bedrijven zijn voornamelijk lokaal actief en daardoor minder bekend bij het grote publiek. Zo maken drankenproducent Kweichow Moutai en batterijfabrikant Contemporary Amperex Technology de dienst uit in de etf’s die Chinese A-aandelen volgen.  

Andere voorbeelden van grotere A-klasse-aandelen zijn de financiële instellingen China Merchants Bank en Ping An Insurance, en nutsbedrijf China Yangtze Power. 

Steeds opener 
De A-aandelen hebben een bijzondere voorgeschiedenis. Tot 2003 was het helemaal verboden voor internationale beleggers om deze aandelen te bezitten. In de jaren daarna werd de deur op een kiertje gezet, maar indexbouwers durfden het nog niet aan ze op te nemen in (gangbare) indices.  

Maar na beloftes van China een meer open economie na te streven, veranderde indexbouwer MSCI in 2018 zijn beleid. Hierdoor werden Chinese A-aandelen in bijvoorbeeld emerging markets-indices opgenomen. 

Etf’s die beleggen in A-aandelen zijn dus een manier om blootstelling te krijgen aan bedrijven die actief zijn op het Chinese vasteland. Via twee etf’s van Amundi en iShares is het mogelijk om te beleggen in Chinese A-klasse-aandelen. Hierbij heeft het fonds van iShares met 0,44 procent tegenover 0,49 procent bij Amundi iets lagere lopende kosten. 

Daarnaast vertegenwoordigt het fonds van iShares met bijna 2 miljard euro ook een stevige waarde (Amundi: circa 175 miljoen euro).  

In vergelijking met de eerdergenoemde fondsen zijn de etf’s die A-aandelen volgen beter gespreid. De A-klasse-etf’s hebben meer dan 500 individuele aandelen in de portefeuille, waarbij enkel de eerdergenoemde drankenproducent Kweichow Moutai meer dan 2 procent van de portefeuille uitmaakt. De eerste 87 aandelen hebben samen een weging van 50 procent. Bij A-klasse-etf’s zijn beleggers dus minder afhankelijk van de prestaties van een handjevol grote namen. 

Geselecteerde etf’s met een focus op Chinese A-aandelen 

Bron: websites uitgevende instellingen 

In tegenstelling tot de MSCI China Index – waarin zowel de A- als H-aandelen zijn ondergebracht – hebben de etf’s met enkel A-klasse-aandelen wel een positief rendement behaald over de afgelopen vijf jaar.  

Technologiereuzen als Tencent en Alibaba mogen dan wel wereldwijd bekend zijn, renderen deden ze niet. In ieder geval niet vanaf 2019. Alibaba daalde over de laatste vijf jaar zelfs met meer dan 50 procent. De Hang Seng Index uit Hongkong leverde beleggers de laatste vijf jaar dan ook een negatief totaalrendement van minus 20 procent op. 

Eerlijk is eerlijk: ook de A-klasse aandelen hebben zich de afgelopen twee jaar niet aan de malaise kunnen onttrekken. Toch hebben beleggers in deze aandelen sinds begin 2019 nog wel gemiddeld zo’n 5 procent per jaar kunnen bijschrijven. 

De beurs van Hongkong is achtergebleven ten opzichte van de aandelen van het vasteland 

Bron: Bloomberg. Cumulatief rendement in euro’s – inclusief dividenden – uitgedrukt in procenten 

4. Hoe groot mag de blootstelling van de portefeuille aan China zijn?  
Dat de economie groot is en steeds verder groeit, lijkt onvoldoende reden om al je vermogen in een China-etf te steken. Al is het maar omdat het verleden heeft aangetoond dat economische groei en rendement voor aandeelhouders twee verschillende dingen zijn. 

Maar koersdalingen bieden – zoals altijd – kansen. Chinese aandelen lijken na een daling van 50 procent in twee jaar tijd aantrekkelijk gewaardeerd. De gemiddelde koers-winstverhouding (k/w) van de MSCI China Index is in die periode gedaald van 20 naar 11. Ter vergelijking: beleggers betalen voor de technologie-index NASDAQ 100 – met bedrijven als Nvidia en Apple - momenteel bijna 30 keer de winst. Zelfs bij de breder gespreide S&P 500 ligt de gemiddelde k/w op dit moment boven de 20. Rond het niveau van de Chinese beurs van een paar jaar geleden dus. 

De k/w van Chinese aandelen ligt ver onder k/w van de Amerikaanse beurs 

Bron: Bloomberg. Koers-winstverhoudingen van indices 

Tikkende tijdbom Taiwan 
De grote vraag is of een lage waardering voldoende is om in China te stappen. Vooral de bemoeienis van de grillige Chinese overheid – nog steeds strak geleid door de Communistische Partij – is een groot risico, met name voor de grote machtige technologiebedrijven (lees: H-aandelen). Zo daalde zwaargewicht Tencent onlangs nog met 15 procent op één dag toen Beijing maatregelen aankondigde om online-games aan banden te leggen. 

Wie geopolitiek wat meer uitzoomt, ontkomt niet aan een beoordeling van het Taiwan-risico. De Chinese president Xi Jinping zei eind december – op de 130e geboortedag van voormalig leider Mao Zedong – over Taiwan: “Eenwording met het moederland is onvermijdelijk.”  

Hoewel de kans door experts klein wordt geacht, is een invasie door China nooit uitgesloten. In dat scenario is niet ondenkbaar dat beleggers uit landen die Taiwan steunen zullen worden onteigend, zoals internationale beleggers in Russische effecten hun stukken ook konden afwaarderen na de inval in Oekraïne.  

En dan hebben we het nog niet gehad over de zwakke governance bij veel bedrijven op individueel niveau. Minderheidsaandeelhouders zijn slecht beschermd, commissarissen die toezicht moeten houden zijn vaak niet onafhankelijk en boekhoudregels lijken kneedbaarder dan in het Westen.  

Verder is China in de greep van een vastgoedcrisis. Projectontwikkelaar Evergrande Group is daarvan het meest prominente slachtoffer. Het bedrijf ging ten onder aan een gigantische schuldenberg van 300 miljard dollar. De Chinese overheid moest ingrijpen met steunmaatregelen en prijsbeperkingen om een verdere escalatie te voorkomen.  

Het uiteenspatten van de vastgoedzeepbel zou waarschijnlijk voornamelijk de kleinere lokale bedrijven (A-aandelen) raken.