Veel beleggers zullen ongemerkt weleens tegen Flow Traders hebben gehandeld. Het handelshuis is van oorsprong een market maker in ETP’s (Exchange Traded Products, zoals ETF’s). Door continu te faciliteren dat andere partijen kunnen kopen en verkopen, verschaft het handelshuis liquiditeit aan de markt. De ETP-markt blijft doorgroeien, maar wordt ook steeds efficiënter en dat zet druk op de winstmarges van Flow Traders.  

Op de momenten dat op de beurs de vlam in de pan slaat, heeft Flow Traders bewezen dat het flink geld kan verdienen. Maar niemand weet hoe lang het duurt tot er weer een nieuwe crisis voor de deur staat.

In het jaarverslag van 2017 schreef Flow Traders daarom al: “om periodes van lage volatiliteit het hoofd te bieden, diversifiëren we op het gebied van verhandelde producten en markten”.

Deze diversificatiestrategie zou de flitshandelaar minder afhankelijk moeten maken van ETP’s. Zo werd de afgelopen jaren al fors geïnvesteerd in nieuwe markten als obligaties, valuta en crypto’s. Daarnaast werd er een fonds opgezet dat “actief investeert in de infrastructuur van financiële markten en digitale beleggingen”.

Een analyse van Flow Traders’ diversificatiestrategie:

1: Waarom maakt Flow Traders op het moment weinig winst?
Beleggers zijn duidelijk in hun oordeel over Flow Traders: het aandeel noteert rond de 16 euro en dat is een historisch dieptepunt sinds de beursgang in 2015.

Die lage winsten kunnen niet los gezien worden van slappe handel en de lage volatiliteit op financiële markten. Maar wie wat dieper in de cijfers duikt, ziet dat juist die diversificatiestrategie een forse rem zet op de winstgevendheid van het handelshuis. Het jaar 2017 is een goed uitgangspunt om de impact van de nieuwe strategie op de winstgevendheid te beoordelen. De diversificatiestrategie van Flow Traders stond toen nog in de kinderschoenen. En net als de afgelopen periode waren de aandelenmarkten toen relatief kalm, afgaand op de VIX-index die een indicatie geeft van de (verwachte) beweeglijkheid van markten (zie kader).

Zo kwam de VIX in het tweede kwartaal van zowel 2017 als 2023 niet boven de 20 punten uit. Dat leverde in beide kwartalen een omzet (netto handelsinkomsten) op van bijna 50 miljoen euro. Maar onderaan de streep, als rekening wordt gehouden met alle kosten, is het verschil groot.

De nettowinst lag in tweede kwartaal van 2023 op slechts 4 ton euro (zie het laatste oranje bolletje in de grafiek), en dat is maar liefst 31 keer lager dan het tweede kwartaal van 2017. Toen bedroeg de nettowinst nog 12,5 miljoen euro.

CBOE VIX en nettowinst Flow Traders gingen hand in hand

Bron: Bloomberg. Linkeras VIX-stand in punten. Rechteras nettowinst in miljoenen euro’s.

Het verdampen van de winst is volledig te wijten aan de opgelopen kosten. Naast de traditionele aandelenmarkten is Flow Traders op meer terreinen actief geworden – denk aan crypto’s, grondstoffen, valutaparen en obligaties. De flitshandelaar heeft nu dus een veel grotere vijver om in te vissen, maar dat levert  – afgaand op de groepscijfers – nog geen extra omzet op.

Kosten lopen op
Maar het leidt wel tot substantieel hogere kosten. De technische infrastructuur moest worden uitgebreid om toegang te krijgen tot de vele nieuwe handelsplatforms. Maar denk ook aan de ontwikkeling van softwaresystemen die de risico’s op alle posities die worden ingenomen moeten bewaken. Daarnaast werden nieuwe handelaren aangenomen. In juni 2017 had Flow Traders in totaal 369 fte (voltijdsmedewerkers) op de loonlijst staan. Zes jaar later staat dat aantal op 654 fte. Vooral het aantal handelaren en IT’ers is gestegen. De vaste personeelskosten stegen van 32 miljoen euro in 2017 tot 73 miljoen in 2022 (volledig boekjaar).

Daar bovenop ontvangen werknemers van Flow Traders nog een variabele beloning. Deze vergoeding is sterk gekoppeld aan het handelsresultaat. In tegenvallende jaren (zoals dit jaar), vallen deze kosten lager uit.

Voor het derde kwartaal wordt wederom een matig resultaat ingecalculeerd. De consensus van analisten ligt op een verwachte nettowinst van 7,2 miljoen euro, bij een omzet van 64,2 miljoen. Mochten de analisten gelijk krijgen, dan betekent dat het op vier na slechtste kwartaal sinds de beursgang in 2015. Op 28 oktober worden de daadwerkelijke cijfers gepresenteerd.

Vaste kosten stijgen in de jacht naar nieuwe inkomstenstromen

Bron: jaarverslagen Flow Traders. Bedragen in miljoenen euro’s.

2: Hoe pakken de investeringen in nieuwe markten tot nu toe uit?
De hoge kosten hoeven geen ramp te zijn, zolang dit investeringen betreft die leiden tot hogere winsten in de toekomst. Het wedden op meerdere paarden zou zich in rustiger tijden op ETP-markten moeten uitbetalen. In de praktijk komt hier echter (nog) niks van terecht. Flow Traders rapporteert helaas niet in hoeverre elk segment bijdraagt aan de omzet. Alleen de bruto-handelsvolumes zijn beschikbaar. Deze cijfers vertellen niet hoeveel winst er wordt gemaakt, maar wel hoeveel er wordt gehandeld. Hierdoor zijn alsnog bepaalde trends zichtbaar. Zeker in combinatie met de afnemende totale handelsinkomsten die Flow Traders wel geeft.

Uit de cijfers van Flow Traders blijkt in ieder geval dat de handel in het segment Grondstoffen, Valuta en Crypto’s sinds 2022 sterk is afgenomen. Deze daling valt samen met de algehele malaise in cryptoland. Vanaf de top gemeten verloor bitcoin vorig jaar meer dan 70 procent. Bij kleinere munten waren de verliezen nog veel groter. Veel beleggers zullen door deze grote verliezen hun interesse in crypto’s zijn verloren, in ieder geval voorlopig. De handel is flink opgedroogd. Iedereen die iets van crypto’s weet, zal inmiddels bijvoorbeeld weten dat een dogecoin echt helemaal niets waard is.

Ondertussen heeft Flow Traders juist flink geïnvesteerd om de cryptomarkten te veroveren. Het handelshuis zegt actief te zijn in 300 individuele munten die via 30 platforms worden verhandeld. Daarnaast wordt de markt in crypto-ETP’s (denk aan beleggingsproducten die de prijsontwikkeling van bijvoorbeeld de bitcoin volgen) onderhouden. De kosten voor de cryptohandelaren en de IT-infrastructuur lopen gewoon door, tegelijkertijd zijn de handelsvolumes gekelderd.

Ook lijkt Flow Traders in de obligatiehandel geen potten te kunnen breken. Terwijl daar van alles aan de hand is. Rentes zijn in een razend tempo opgelopen, wat tot stevige koersdalingen van obligaties heeft geleid. De MOVE-index - zeg maar de VIX voor obligaties – laat dan ook duidelijk zien dat er flink wat beweeglijkheid was op de obligatiemarkten.

Maar afgaand op de groepsresultaten wist Flow Traders daar niet van te profiteren. Aan de weinig toegenomen handelsvolumes valt af te lezen dat Flow Traders geen plek weet te veroveren tussen de grote spelers die al langer actief zijn op obligatiemarkten.

Handelsvolumes per segment

Bron: kwartaalcijfers Flow Traders. Bedragen in miljarden euro’s.

Wat is de status van het venture fund van Flow Traders?
In het kader van de diversificatiestrategie is Flow Traders vorig jaar ook een investeringsfonds gestart, Flow Traders Capital. Het fonds richt zich op durfkapitaalinvesteringen en heeft een mandaat van in totaal 50 miljoen euro. Halverwege 2023 heeft het fonds voor 30 miljoen euro geïnvesteerd in een twintigtal bedrijven. Het fonds belegt voornamelijk in handelsplatforms en andere IT-bedrijven die zich richten op de crypto-sector.  

Het is een bonte lijst met namen als Osprey Fund (crypto-vermogensbeheerder) en Cross Over Investments (handelsplatform). Het is duidelijk dat deze investeringen in de categorie zeer speculatief vallen, maar voor buitenstaanders is het potentieel onmogelijk in te schatten. In het algemeen kan wel gesteld worden dat de winter in cryptoland voor een herwaardering van bedrijven in deze sector heeft gezorgd (lees: lagere waardering). Zolang cryptomarkten niet herstellen, zullen de resultaten van deze investeringen tegenvallen. Net als de eigen handelsinkomsten uit de cryptomarkten trouwens.

Tot nu toe heeft de diversificatiestrategie van Flow Traders beleggers weinig opgeleverd.

Flow Traders en de VIX

De CBOE VIX is een graadmeter die de nervositeit op de aandelenbeurs weergeeft. De VIX meet de impliciete volatiliteit die in optieprijzen op de S&P 500 zit versleuteld. De stand zegt dus iets over de verwachte beweeglijkheid van de markt (niet per se over de daadwerkelijke beweeglijkheid). De historie leert dat Flow Traders goed gedijt bij een hogere VIX-stand. Bij paniek op de beurzen lopen de spreads op en daar profiteert het handelshuis van. Het eerste kwartaal van 2020, toen de beurs rake klappen kreeg door corona, is uiteraard een enorme uitschieter. De VIX steeg toen tot 82 en Flow Traders behaalde een nettowinst van maar liefst 262 miljoen euro. Maar ook in het eerste kwartaal van 2018 was het feest bij Flow Traders. Een fonds van Credit Suisse – ironisch genoeg met de VIX als onderliggende waarde – moest worden geliquideerd. In slechts een paar dagen liep Flow Traders helemaal binnen omdat beleggers in paniek hun posities wilden sluiten. Door de hoge kosten van investeringen in andere markten, staat de winst onder druk. Het is hierdoor aannemelijk dat de correlatie tussen de nettowinst en de VIX-stand (voorlopig) minder sterk is. In het tweede kwartaal van 2023 stond de VIX gemiddeld op 15 punten en werd 4 ton aan nettowinst geboekt. In de eerste helft van 2017 en eind 2019 stond de VIX op vergelijkbare hoogte maar werden nog miljoenenwinsten gerealiseerd. Het valt bovendien op dat de winsten bij branchegenoten als Optiver dit jaar tot nu toe veel beter blijven liggen.