Voor ceo Fabien Simon van het koffie- en theeconcern JDE Peet’s was het de moeilijkste beslissing die hij in 30 jaar moest nemen: JDE Peet’s blijft in Rusland opereren. JDE Peet’s noemt daarvoor drie argumenten: het verkoopt essentiële levensmiddelen, het heeft de ethische verplichting om voor zijn werknemers te zorgen en het vreest dat bij vertrek alle activa onteigend worden door het Poetin-regime. De marketingactiviteiten zijn in Rusland op nul gezet en de fabriek moet standalone gaan opereren. Een duidelijke langetermijnstrategie is er echter niet. Op ad hoc basis worden besluiten genomen. 

Goodwill Rusland key audit matter 
De aandeelhouders tasten in het duister over de impact van het Russische onderdeel op het resultaat van de onderneming. Rusland zit verwerkt in het segment LARMEA met Latijns-Amerika, Oost-Europa, het Midden-Oosten en Afrika. Verdere openheid over omzet, winstgevendheid of over het aantal fte’s in Rusland geeft JDE Peet’s niet. 

Voor accountant Deloitte was de goodwill van LARMEA een key audit matter. Maar controle van de Russische entiteit was niet eenvoudig. Deloitte zelf is namelijk wél vertrokken uit Rusland, zo liet accountant Marco van der Vegte op 25 mei 2023 aan de aandeelhoudersvergadering weten. Deloitte moest dus een andere component-accountant inschakelen. Heel ingewikkeld kan dat niet geweest zijn want het door Deloitte ingehuurde kantoor is BST (Business Solutions and Technologies), een kantoor dat bestaat uit de voormalige medewerkers van Deloitte Rusland.   

Het overleg van Deloitte Nederland met de ‘nieuwe’ component-accountant en de controle van de werkzaamheden verliepen virtueel. Deloitte Nederland heeft de boeken niet ingezien en ook is men niet afgereisd naar Rusland.   

Stevige invloed grootaandeelhouders 
JDE Peet’s zou oorspronkelijk in maart 2020 naar de beurs gaan. Door de uitbraak van corona en de lockdowns die daarop volgden, werd de beursgang een paar maanden uitgesteld. Bij de beursgang werd ongeveer 15 procent van de aandelen op de beurs geplaatst. Later is een grotere pluk aandelen geplaatst. Grootaandeelhouders JAB en Mondelez  houden met respectievelijk ongeveer 50 procent en 20 procent een stevige vinger in de pap. Na een initiële stijging noteert JDE Peet’s enkele euro’s onder de introductiekoers van 31,50 euro. Met een marktkapitalisatie van bijna 14 miljard euro is JDE Peet’s ongeveer even groot als KPN en AkzoNobel en groter dan Randstad, Aegon en BESI, die wel in de AEX-index zijn opgenomen. Als onderdeel van de Midkap-index dreigt een zieltogend bestaan voor de onderneming die toch grote merken als Jacobs, Douwe Egberts en Pickwick in portefeuille heeft.    

Door de aanwezigheid van de twee grootaandeelhouders zal dat in de nabije toekomst ook niet veranderen. Zij sturen de onderneming aan alsof sprake is van een private-equitydeelneming. De lijst met afwijkingen van de Corporate Governance Code, die is gericht op het creëren van checks & balances binnen de onderneming, is lang. Zo heeft JDE Peet’s te weinig onafhankelijke non-executives, is voorzitter Olivier Goudet zelfs ceo en chairman van grootaandeelhouder JAB en worden de non-executives deels betaald in aandelen, hetgeen volgens de code niet is toegestaan. De lening van 2,4 miljoen euro aan ceo  Simon om aandelen in de onderneming te kopen, is daarbij niet eens opgenomen als afwijking van de code. Dit omdat deze lening volgens JDE Peet’s valt onder “de normale uitoefening van het bedrijf” en dus valt onder de uitzondering van de code.   

Ook vraagt de onderneming de laatste jaren aan de aandeelhoudersvergadering toestemming om door middel van een claimemissie het aandelenkapitaal met 40 procent uit te breiden. Een zeer ongebruikelijke vrijbrief, zeker omdat over een  eventuele bestemming van de gelden niets werd medegedeeld. Voorzitter Goudet probeerde de ava gerust te stellen door aan te geven dat een dergelijke claimemissie op dit moment niet aan de orde was. Wel wilde het bestuur graag de flexibiliteit hebben om dit middel in te zetten als het nodig zou zijn. 

Uitgaven aan marketing 
De uitgaven aan marketing zijn in 2022 met 10,6 procent gestegen, zelfs terwijl de marketingactiviteiten in Rusland in zijn geheel zijn gestopt. Deze stijging had een forse invloed op de winstgevendheid van de onderneming. Volgens ceo Simon kwam dit vooral doordat in 2020 en 2021 veel minder geïnvesteerd werd dan gebruikelijk. Inmiddels zit de onderneming wat betreft marketinguitgaven weer op het niveau van 2019. JDE Peet’s verwacht dit in de komende jaren door te trekken met investeringen in digital commerce.  

Inkoop aandelen van grootaandeelhouder Mondelez 
In boekjaar 2022 keerde JDE Peet’s in totaal 850 miljoen euro uit aan aandeelhouders. Daarvan bestaat 350 miljoen euro uit dividend dat in twee tranches uitgekeerd wordt, het laatste deel begin 2024.  Voorts is op 6 mei 2022 voor 500 miljoen euro aan  aandelen ingekocht. Deze aandelen zijn niet op de beurs gekocht, maar van grootaandeelhouder Mondelez. Volgens JDE Peet’s was de free float op de beurs te laag om de aandelen via de beurs in te kopen. De markt reageerde met een stijging van 2 tot 3 procent. Volgens voorzitter Goudet was de inkoop daarom goed voor alle aandeelhouders. De onderneming zou volgens hem niet hebben gehandeld in strijd met het beginsel ‘gelijkheid van aandeelhouders’.