Alles wees op een voorbeeldige machtswissel bij AkzoNobel. Bestuursvoorzitter Vanlancker zou vrijwillig vertrekken zodra de commissarissen zijn opvolger hadden vastgelegd. Zonder dat daar een speciale vertrekvergoeding aan te pas zou komen.

Maar waar eerder sprake leek van een vrijwillig afscheid, is nu duidelijk dat de afwikkeling van het contract met Vanlancker toch een vertrekpremie bevat. Dat blijkt uit het woensdag gepubliceerde jaarverslag van het verf- en coatingsbedrijf. In die rapportage doen de commissarissen onder andere uit de doeken dat zij Vanlancker een beëindigingsvergoeding hebben toegekend van 1,6 miljoen euro. Dat is ongeveer anderhalf keer zijn basissalaris.

Twee jaar
Vanlancker tekende in 2021 bij voor een bestuursperiode van slechts twee jaar. Hij had zijn commissarissen hoogstpersoonlijk gevraagd een nieuwe bestuursperiode te beperken tot twee jaar, in plaats van de gebruikelijke vier jaar die voor bestuurders van beursondernemingen geldt. Vanlancker zou na de komende aandeelhoudersvergadering (ava) van AkzoNobel op 21 april daarom uit zijn contract lopen en vertrekken.

De als chemicus opgeleide Belg kwam in 2016 naar AkzoNobel om de chemiedivisie te leiden. Nadat zijn voorganger drie overnamebiedingen van de Amerikaanse concurrent PPG had afgeslagen en was opgestapt, schoof Vanlancker door naar de ceo-positie.

Over zijn keuze voor een nieuwe termijn van twee jaar in plaats van vier zei hij in de aandeelhoudersvergadering van 2021 dat een nieuwe termijn van twee jaar “voldoende is om de nieuwe strategie uit te voeren en significante vooruitgang te boeken met het bedrijf”. Bovendien hadden de commissarissen zo “zekerheid en voldoende tijd een opvolger te zoeken”. Vorig jaar zomer presenteerde AkzoNobel de nieuwe topman. De Fransman Grégoire Poux-Guillaume kwam over van het Zwitserse industriële concern Sulzer en ging al vanaf november de scepter zwaaien.

Duur
Het snel aantrekken van een opvolger komt AkzoNobel en zijn aandeelhouders nu duur te staan. De commissarissen presenteerden een even merkwaardige als gekunstelde argumentatie voor de toegekende exitpremie.

“Omdat de opvolger eerder was gevonden dan bij de ava van 2023, is de rvc met Vanlancker overeengekomen dat hij eerder zou aftreden als ceo”, schrijven ze in het beloningsverslag. Vanlancker kon dus zes maanden eerder vertrekken dan het moment dat zijn contract formeel afliep. Voor die resterende maanden werd Vanlancker vervolgens tot adviseur benoemd. In die periode krijgt hij zijn vaste salaris doorbetaald. Naar nu blijkt was het vervroegde aftreden dus wat minder vrijwillig dan AkzoNobel tot nu toe liet doorschemeren. De vertrekvergoeding die het betaalde, wijst daar wel op.

Beloningsrel
De voor aandeelhouders onverwachte extra uitkering aan Vanlancker volgt op twee jaren waarin beleggers in groten getale hun afkeuring uitspraken over de bestuursbeloningen bij AkzoNobel. Zij vonden de uitleg over de aan bestuurders toegekende variabele beloning onder de maat.

Het had er destijds alle schijn van dat de commissarissen zich in allerlei bochten wrongen om Vanlancker een hogere beloning toe te kennen. Onder leiding van commissaris Dick Sluimers, speciaal belast met beloningsaangelegenheden, kenden de commissarissen Vanlancker in 2021 als extraatje 17,5 duizend aandelen toe ter gelegenheid van zijn herbenoeming. Zij wilden Vanlancker op voorhand compenseren voor een beperkte uitkering (‘pro rata’) onder het reguliere bonusplan vanwege zijn ingekorte bestuurstermijn. Aandeelhouders vonden die vrijgevigheid ongepast.

Een ander punt van kritiek was dat de commissarissen twee jaar op rij hun discretionaire bevoegdheid hadden ingezet bij de langetermijnbonus. Zij accepteerden een lagere score voor het behaalde rendement op de geïnvesteerde middelen (roi). Aandeelhouders keurden ook die handelswijze af.

Vanlanckers totale beloning bedroeg over 2022 ruim 5 miljoen euro. Gedurende zijn ruim vijfenhalf jaar durende bewindsperiode bij AkzoNobel verdiende de Belg bijna 25 miljoen euro, bestaande uit salarissen, jaarbonussen en langetermijn-bonusregelingen. En bij vertrek dus nog een extraatje van 1,6 miljoen euro.

Verdiensten voormalig ceo Thierry Vanlancker totaal bijna 25 miljoen euro

Bron: jaarverslagen AkzoNobel, bedragen in duizenden euro’s

Weinig opgeschoten
Het is een wat pijnlijke constatering, maar AkzoNobel is onder Vanlancker weinig opgeschoten. Het concern heeft de afgelopen jaren op te grote voet geleefd. Het gaf vier keer meer geld terug aan aandeelhouders, in de vorm van dividenden en aandeleninkopen, dan er binnenkwam met de verkoop van verven en coatings. Als gevolg daarvan is de balans danig verzwakt. Dat vraagt om herstelwerkzaamheden door de nieuwe bestuursvoorzitter Poux-Guillaume.

Wel is fair op te merken dat de extremen elkaar de afgelopen jaren opvolgden. De coronapandemie zorgde voor kluswoede bij consumenten, maar leidde uiteindelijk ook tot verstoorde aanvoerketens en een ongekende stijging van grondstoffenprijzen - bijvoorbeeld bij de voor AkzoNobel belangrijke verfingrediënten titaniumdioxide, pigmenten en additieven. De oorlog op het Europese continent heeft inmiddels geleid tot hogere energie-, materiaal- en transportkosten.

Poux-Guillaume zal in de komende maanden werken aan zijn herstelplan voor het concern. Mogelijk maakt hij aandeelhouders daar tijdens de komende ava deelgenoot van.