Het jaar zit er alweer bijna op, maar voor de meeste beleggers was 2022 geen jaar om met een positief gevoel op terug te kijken. Opvallend veel beleggingscategorieën staan sinds januari onder water. Vooral de lievelingetjes van de afgelopen jaren laten nu de keerzijde zien van de eerdere koersstijgingen.

Vijf beroerde beleggingen uit 2022 op een rij én de reden waarom ze geflopt zijn.

1: De Nasdaq
De Nasdaq, ook wel bekend als de Amerikaanse technologiebeurs, was lange tijd the place to be. In het oog springende namen in deze index zijn Tesla, Netflix, Microsoft, Nvidia en Facebook (Meta). Zonder uitzonderingen zijn dit aandelen die 20 procent lager staan, met Meta als ultieme uitschieter met een min van 65 procent.

Deze aandelen stonden november 2021 op of rond hun hoogste koersniveau ooit. Het was de laatste stuiptrekking van TINA, het fenomeen dat er – door de lage rente – geen alternatieven zijn voor aandelen. Vooral groeiaandelen profiteerden van dat lagerentetijdperk. Beleggers schoten in 2022 echter behoorlijk mis, ook met de eerdergenoemde ogenschijnlijk ‘veilige’ grote techbedrijven. De Nasdaq-100 index staat dit jaar ruim 25 procent in de min.

Dow Jones verslaat ‘hippe’ tech en groeiaandelen 

Bron: Bloomberg

Bij andere tech-namen was de pijn nog groter. Juist de kleinere groeiaandelen werden het hardst geraakt na de klap die ze vorig jaar al kregen. De ARK Innovation ETF, een bonte portfolio van internet-, technologie- en biotechaandelen zoals Robinhood, Zoom, Shopify, Coinbase en Tesla verloor dit jaar al 63 procent. De reden is dat veel bedrijven bij ARK een divisie lager spelen dan Microsoft en consorten. Vaak maken de bedrijven geen of weinig winst, maar hebben ze wel een stevige waardering.

De Dow Jones index deed het een stuk beter dan de Nasdaq. Deze bekende index is een toonbeeld van traditie en kent vooral grote bedrijven in verschillende sectoren. De samenstelling van de index gebeurt handmatig en de 30 aandelen worden vooral opgenomen op basis van hun reputatie en niet gewogen naar beurswaarde. Denk bij de Dow Jones aan namen zoals Coca Cola, Boeing, McDonald’s, Goldman Sachs, Nike, Walmart, maar ook Microsoft. Die mix van bekende, relatief stabiele bedrijven, deed het afgelopen jaar nog niet zo slecht.

2: Obligaties – lagere koersen door hogere rente
De klassieke beleggingsboekjes zullen beleggers vertellen dat de ideale beleggingsportfolio bestaat uit 60 procent aandelen en 40 procent obligaties. Die laatste categorie zorgt voor spreiding en vooral stabiliteit. De geschiedenis toont namelijk aan dat obligaties vrijwel altijd stijgen in de jaren dat aandelen dalen.

In 2022 was dat anders. Tegen de verwachting van de markt in, stegen de rentestanden wereldwijd. Ook in Nederland kregen beleggers daar last van. Beleggers die aan het begin van het jaar 20-jaars Nederlandse staatsobligaties in portefeuille hadden, moesten een verlies incasseren van 27 procent.

20-jaars Nederlandse staatsobligaties

Bron: Bloomberg

Overigens deden obligaties met een kortere looptijd het minder slecht.

Wie denkt dat beleggen in obligaties met verschillende looptijden die ook nog beschermen tegen inflatie een beter plan was, viste dit jaar ook achter het net. De iShares ETF die belegt in Amerikaanse TIPS - dat zijn obligaties die beleggers compenseren voor de inflatie in de Verenigde Staten - verloor dit jaar zo’n tien procent van z’n waarde.

Enerzijds werd de prijs al opgedreven doordat veel beleggers zich eind vorig jaar al wilden indekken tegen de hoge inflatie. Anderzijds hakt de hogere rente ook in op de waarde van de langer lopende obligaties die tegen inflatie beschermen. De bescherming tegen inflatie werkte dus maar deels, een bescherming tegen een hogere rente was het zeker niet.

3: Bitcoin – neergehaald door rente en zwendel
Een andere belegging die slecht beschermd was tegen de hogere rente was bitcoin. Cryptovaluta hadden een moeilijk jaar doordat de rentes wereldwijd stegen.

Eerder werd de opkomst van bitcoin behoorlijk geholpen door de lage rente. Zoals de onderstaande grafiek laat zien, bestaat er een negatieve correlatie tussen de rente en de koers van bitcoin. Zonder (spaar)rente van betekenis is de verleiding groot om geld te steken in risicovolle activa die geen rente of dividend opleveren, maar misschien wel stijgen (iets wat ook te zien was bij aandelen in de portefeuille van ARK).

Bitcoin genekt door hoge rente

Bron: Bloomberg

Naast de hogere rente hadden cryptovaluta behoorlijk last van schandalen die zich afspeelden rond aanbieders of cryptodienstverleners. De grootste en meest spraakmakende is FTX. John Ray III, de bewindvoerder van FTX, heeft veel ervaring in het vak en heeft onder meer het bankroet van Enron afgehandeld. Naar de opvatting van Ray III was FTX een ouderwetse zwendel waarbij geld werd verduisterd. Geld van klanten werd niet apart gehouden, maar door het voormalige bestuur naar eigen inzicht besteed.

Ray III beschrijft de aard van het probleem als “absolute controle in de handen van een kleine groep mensen die schromelijk onervaren en onkundig zijn” (WSJ). Eenzelfde soort bestuur- en bestuursstructuur bestaat bij veel andere aanbieders in de cryptowereld. Onder particuliere beleggers stijgt hierdoor de risicoperceptie van cryptovaluta.

4: China
China geniet bij beleggers een zekere populariteit. Beleggers zien (of zagen) het als een opkomende grootmacht met hoge economische groei en een aantrekkelijk gewaardeerde beurs. Dit beursjaar bleek China echter geen schuilplek. De coronamaatregelen bleven extreem lang van kracht, zo lang zelfs dat er protesten uitbraken en dat de economische groei stokte. De Wereldbank verwacht dat dit jaar de eerste keer zal zijn in ruim 30 jaar dat de economische groei van China (2,8 procent) lager uitpakt dan die van de andere 23 landen in de regio Oost-Azië (gemiddeld 5,3 procent).

Europese beurs haalt die van China in

Bron: Bloomberg.

Een ander probleem van China is de nauwe band met Rusland, die negatief uitwerkt op het vertrouwen dat buitenlandse beleggers in het land hebben. Eerder al kreeg dat vertrouwen een deuk door de stevige greep die de Chinese overheid heeft op beursgenoteerde bedrijven, zowel binnen als buiten China.
In euro’s zakte de FTSE China 50 index met 18 procent, terwijl de Eurostoxx 50 dit jaar slechts 8 procent verloor.

5: De VIX
De VIX-index meet de beweeglijkheid van de S&P 500. Beleggers noemen het ook wel de angstbarometer. Deze VIX-index stijgt vaak als de beurs zakt en zakt vervolgens als de beurs weer stijgt. Een mooie bescherming in een dalend beursjaar, zou men kunnen denken. Niets bleek echter minder waar in 2022.
De VIX-index steeg weliswaar, maar doordat deze is opgebouwd uit kortlopende futurecontracten die steeds ververst worden, leden beleggers die vanaf eind december 2021 in deze index bleven zitten, een verlies van 21 procent. Wie begin maart winst had genomen, had wel succes.

Beleggen in angst werkte ook in een volatiel jaar niet optimaal

Bron: VIXY ETF in Bloomberg.