Hoewel Vopak traditioneel een olieopslagbedrijf is, ontwikkelt het zich in de afgelopen jaren steeds meer richting andere chemische producten, zoals LNG en biobrandstof. Onderdeel van deze transitie is een omvangrijk investeringsprogramma waar Vopak bij de halfjaarcijfers van 27 juli verdere toelichting op gaf. Desondanks hebben beleggers nog steeds het meeste aandacht voor olie.

Hoge olieprijs is tegenwind voor Vopak
In een recent artikel schreef de VEB over hoe contango en backwardation in de oliemarkt de koers van Vopak beïnvloeden. Sindsdien is er weinig veranderd: beleggers denken nog steeds dat olie over een jaar goedkoper zal zijn dan nu (backwardation). Om die reden verkopen oliehandelaren hun voorraad het liefst zo snel mogelijk, wat de vraag naar opslag bij partijen als Vopak drukt.

Zoals duidelijk te zien is in de onderstaande grafiek, is die backwardation dieper dan op andere momenten in het recente verleden. Daarnaast houdt deze situatie ook relatief lang aan.


Bron: Bloomberg. Contango/backwardation: prijs van 12-maands Brent futures minus 1-maands Brent futures

Dit heeft ook de koers van Vopak onder druk gezet. En hoe langer de situatie voortduurt, hoe meer pijn Vopak normaal gesproken zal voelen. Toch is die pijn niet volledig terug te zien in de bezettingsgraden.

Vopak presteert bovenmaats
Op dat vlak lijkt Vopak beter te presteren dan men zou verwachten op basis van de olieprijzen. In het eerste halfjaar van 2022 zat Vopak op een gemiddelde bezettingsgraad van 86 procent. Dat behoort tot de laagste waarden van de laatste 20 jaar, maar de backwardation is nu vele malen dieper dan in eerdere jaren. Over 2019 was de bezettingsgraad bijvoorbeeld nog lager, terwijl de backwardation destijds een stuk minder extreem was.


Bron: Bloomberg. Contango/backwardation bestaat uit jaargemiddelde van de prijs van 12-maands Brent futures minus 1-maands Brent futures. Bij een niveau boven de nul wordt gesproken over contango, daaronder over backwardation.

Vanuit dit perspectief doet Vopak het goed. Ook de omzet uit de opslag van olie(producten) was vergelijkbaar met een jaar geleden. De omzet uit opslag van andere producten (goed voor inmiddels 60 procent van de omzet) steeg met 18 procent dankzij capaciteitsuitbreidingen en een goede bezetting van chemische stoffen en biobrandstof.

Geen mooie outlook
Het meest opvallende aan de cijfers die Vopak woensdag uitbracht, was het verlies onderaan de streep. Dit werd geheel veroorzaakt door afwaarderingen van in totaal 468 miljoen euro. Hiervan heeft 240 miljoen betrekking op een afwaardering van Europoort, waar Vopak olietanks gaat afbreken om plaats te maken voor ‘new energy investeringen’ zoals waterstofopslag. Daarbij waarschuwde het bedrijf dat de vraag naar olieopslag op lange termijn lager zal zijn.

De andere grote afwaardering was 190 miljoen euro op de Botlek-opslag. Vopak wijt dit aan lagere omzetverwachtingen en oplopende kosten, factoren die samenhangen met olieopslag. Over het vooruitzicht voor olie was Vopak-topman Dick Richelle ook voorzichtig tijdens de mondelinge toelichting op de cijfers. Het bestuur benadrukte de onvoorspelbaarheid op de markt en waarschuwde dat de huidige bezettingsgraad niet zomaar naar de toekomst doorgetrokken kan worden.

Verder blijkt uit de verwachtingen dat het bruto bedrijfsresultaat (ebitda) over het tweede halfjaar zal dalen naar 400 tot 420 miljoen euro, terwijl in het eerste halfjaar nog ruim 430 miljoen werd verdiend.

Een andere tegenvaller is dat geplande investeringen 45 miljoen euro duurder uitvallen als gevolg van de inflatie en verzwakte koers van de euro.

Al met al was het geen rampzalig kwartaal voor Vopak, maar de toekomst ziet er een stuk minder rooskleurig uit.