Volgens de uitgesproken O’Leary wenden consumenten zich in een recessie altijd tot de goedkoopste aanbieder, of dat nu Primark, Lidl of IKEA is, of in de luchtvaartsector Ryanair. De premisse is dat mensen ook in een crisis zullen willen blijven vliegen, maar alleen prijsbewuster worden. “Ik verwacht dat Ryanair sneller gaat groeien in een recessie, net als in eerdere recessies, of het nu 9/11 was of de Golfoorlog”, aldus O'Leary.

Aan zelfvertrouwen geen gebrek bij de 62-jarige Ier die aan de basis stond van het succes van de budgetmaatschappij. Maar is dit vertrouwen ook ergens op gebaseerd?

Rücksichtslos op de kosten
Wat in 1985 begon met één lijn tussen Londen Gatwick en het Ierse Waterford met slechts één turbopropeller vliegtuig, is uitgegroeid tot de grootste luchtvaartmaatschappij van Europa gemeten naar passagiersaantallen. Vandaag de dag voert Ryanair dagelijks meer dan 2400 vluchten uit vanuit 89 hubs en vervoert het jaarlijks 165 miljoen passagiers.

Aan de basis van deze spectaculaire groei ligt een onverbiddelijke focus op kosten, wat meteen het enige (structurele) concurrentievoordeel is dat een vliegtuigmaatschappij kan inzetten.

De totale kosten per passagier van Ryanair, exclusief brandstof, zijn bijna de helft van die van naaste concurrent easyJet, en nog veel minder dan de helft van andere rivalen zoals Norwegian en Eurowings.

Kostenvoordeel Ryanair tegenover sectorgenoten

Bron: jaarcijfers Ryanair, gerapporteerd mei 2022

Door die veel lagere kostenbasis kan Ryanair tickets verkopen tegen prijzen waar concurrenten alleen maar van kunnen dromen. En zo kan het marktaandeel blijven winnen. Alleen prijsvechter Wizz Air, dat voornamelijk actief is in opkomende landen in Centraal en Oost-Europa komt qua kostenstructuur in de buurt van Ryanair.

Op een koopje

Bron: jaarcijfers Ryanair 2016 t/m 2022, Ryanair kent een gebroken boekjaar tot maart 2022.

De lagekostenstrategie van Ryanair berust op extreme efficiëntie. Een belangrijk kostenvoordeel vormen de landingsrechten op de luchthavens. Ryanair opereert van oudsher voornamelijk vanuit kleinere luchthavens waar het prettiger onderhandelen is over tarieven dan op grote luchthavens als Londen Heathrow of Amsterdam Schiphol.

Het afgelopen jaar wist Ryanair bestaande overeenkomsten met kleine luchthavens te verlengen, waaronder Londen Stansted en Milaan Bergamo tot 2028 en Brussel Charleroi tot 2030. Tegelijkertijd keerde het concern de luchthaven van Frankfurt de rug toe na heftige onderhandelingen over de prijzen van rechten. 

“Helaas heeft Frankfurt Airport ervoor gekozen om in plaats van prikkels te creëren om het vliegverkeer te laten herstellen, de tarieven nog verder te verhogen” aldus O’Leary. “Daardoor is Frankfurt niet langer concurrerend met andere Europese luchthavens”.

Een ander kostenvoordeel hangt samen met de Ryanair-vloot. Waar andere luchtvaartmaatschappijen kiezen voor verschillende vliegtuigen, vliegt Ryanair louter met kleine Boeings 737. Dit levert enorme voordelen op als het gaat om voorraadbeheer van reserveonderdelen, maar zorgt er ook voor dat piloten efficiënt kunnen worden ingezet.

Ryanair weet de inkoop van vliegtuigen bovendien goed te timen. In 2003, te midden van een stevige inzinking in de luchtvaartsector als gevolg van 9/11, kocht Ryanair massaal Boeing 737’s aan. Ook tijdens de meest recente corona-luchtvaartcrisis ging O'Leary in gesprek met de Amerikaanse vliegtuigbouwer over de aankoop van tweehonderd vliegtuigen. Uiteindelijk liep hij boos weg van de onderhandelingstafel omdat Boeing de prijzen niet ver genoeg wilde laten zakken. “We zijn teleurgesteld dat we geen overeenstemming konden bereiken met Boeing. Boeing heeft echter een optimistischere kijk op vliegtuigprijzen dan wij en we hebben een staat van dienst in het niet betalen van hoge prijzen voor vliegtuigen”, aldus O’Leary.

Het tweetal kostenvoordelen versterkt elkaar bovendien. Door de goedkope vliegtuigen kan Ryanair voordelig en tegen lage tarieven naar kleine luchthavens vliegen. Ryanair domineert vervolgens het vliegverkeer op deze luchthavens en laat zich dit uitbetalen door lage prijzen af te dwingen voor landingsrechten. 

Gedekt
Onder luchtvaartanalisten wordt zowel Ryanair als prijsvechter Wizz Air als kampioen gezien. Het Hongaarse Wizz Air vliegt vooral van en naar luchthavens in Centraal en Oost-Europa. Het luchtverkeer is nog relatief beperkt, maar in dit deel van Europa is de groei te vinden.

Voor Ryanair is Wizz Air geen belangrijke concurrent; slechts op 3 procent van Ryanairs routes zit overlap met Wizz Air. Omgekeerd is dat anders. Het kleinere Wizz Air moet op bijna 20 procent van haar routes concurreren met Ryanair.

Ook Wizz Air profiteert echter van relatief lage kosten (zie eerdere tabel). Niet zelden kiezen beleggers daarom vanwege het hogere groeiperspectief voor Wizz Air.

Toch is er vandaag één belangrijk pijnpunt voor Wizz Air. De Hongaren dekken de brandstofkosten niet of nauwelijks af, en dat doet pijn nu brandstofprijzen recordniveaus bereiken. Door de hoge brandstofprijzen zullen dit jaar Wizz Airs kosten de omzet overstijgen. De Hongaren duiken dus in de rode cijfers.

Hoeveelheid brandstofkosten afgedekt

Bron: jaarcijfers Ryanair

Ryanair daarentegen dekt het grootste deel (dit jaar liefst 80 procent) van de brandstofkosten af. Het lijkt dan ook zonder twijfel dat Ryanair op dit moment de beste papieren in de Europese luchtvaartsector heeft. Het vertrouwen van O’Leary lijkt dus wel degelijk ergens op gebaseerd.

*Ryanair kent een gebroken boekjaar dat loopt van maart 2021 tot maart 2022. Vorige maand rapporteerde Ryanair over boekjaar 2022.