In navolging van uitgever RELX en Unilever wil Shell nog voor het einde van het jaar volledig Brits worden.  

Onderdelen van het plan zijn de complexe duale aandelenstructuur aanpakken en het hoofdkantoor verhuizen naar Londen. Dat betekent meteen het einde van ‘de Koninklijke’ want dat adellijke predicaat zal verdwijnen, net als de verwijzing naar Nederland. Royal Dutch Shell zal verder gaan als “Shell”. 

Na de verhuizing kan Shell de aandelen A (nu verhandeld in Amsterdam) en B (Londen) samenvoegen tot één soort, waardoor het bedrijf – naar eigen zeggen – flexibeler kan opereren.

1. Is de verhuizing in het belang van aandeelhouders?  
De simplificatie zou volgens topman Ben van Beurden één doel moeten dienen: Shell sneller en wendbaarder maken in een snel veranderende energiewereld.  

Shell paait aandeelhouders met het argument dat het inkopen van aandelen eenvoudiger zal worden omdat ‘er een grotere poel van gewone aandelen zal zijn’. In het persbericht wijst Shell erop dat er voor de komende periode 7 miljard dollar aan aandeleninkopen op de rol staan met de opbrengsten van de verkoop van velden in het Perm-bekken in de VS.  

Omdat op de Nederlandse A-aandelen dividendbelasting dient te worden ingehouden heeft Shell de voorkeur om de Britse B-aandelen in te kopen. Maar toezichthouders maximeren de hoeveelheid aandelen die ingekocht mag worden op 25 procent van het dagelijkse handelsvolume. Shell zit dus in een korset waar het investeringen in eigen aandelen betreft. Van Beurden gaf maandag aan dat het hierdoor wel anderhalf jaar kan kosten om het programma van 7 miljard dollar af te ronden.  

Beleggers in het duurzame kamp wordt de worst voorgehouden dat een flexibeler bedrijf beter in staat is ‘de uitdagingen van de energietransitie aan te gaan’.  

Shell doelt hier waarschijnlijk op het feit dat het met één aandeel makkelijker wordt kapitaal op te halen voor (groene) overnames of om (vervuilende) activiteiten af te stoten.  

Echt overtuigend is dit allemaal niet. Toegegeven, Shell kan na de transformatie wellicht iets sneller schakelen en kosten besparen door minder fiscale complexiteit . Maar als het om snel schakelen bij overnamekansen gaat, moet gesteld worden dat Shell alle overnames in de afgelopen jaren uit de eigen kasstroom wist te financieren.  

Beleggers zien in ieder geval voordelen. Het aandeel Shell stond aan het eind van de handelsdag ruim 2 procent hoger op 19,74 euro. Het Britse BP (0,2 procent) en Franse Total (circa één procentje) stegen minder.  

2. Wat zijn de risico’s van de verhuizing? 
Het concern verwacht dat de negatieve fiscale gevolgen van de verhuizing kunnen oplopen tot een bedrag van maximaal 400 miljoen dollar.  

Opvallend is dat Shell wijst op een, naar eigen zeggen, beperkt risico op een ‘verhuisboete’. GroenLinks diende enkele jaren geleden een wetsvoorstel in dat het moeilijker moet maken voor bedrijven om uit Nederland te vertrekken. Zij kunnen in geval van een verhuizing een stevige eindafrekening tegemoetzien om misgelopen belastingen voor de staatskas te compenseren.  

Het voorstel is vorige maand weliswaar wat afgezwakt, maar of dit helemaal kan voorkomen dat Shell-aandeelhouders opdraaien voor de verhuisboete is nog niet helemaal duidelijk. Van belang is wanneer de wet definitief wordt ingevoerd. Mocht Shell voor de inwerkingtreding van deze mogelijke wet vertrekken, dan wordt de belastingaanslag waarschijnlijk vermeden.  

Shell is vol vertrouwen. Het concern heeft onder meer vier advocatenkantoren een beoordeling laten maken van het risico van dit dossier, en de conclusie is dat het risico op een exit-boete zeer beperkt is.  

Op de vraag van een belegger welk bedrag Shell zou moeten betalen in een worst case scenario kon topman Van Beurden geen antwoord geven, in een speciale bijeenkomst voor beleggers die maandagmiddag werd gehouden.

3. Is de verhuizing een gelopen race?  
Uiteindelijk zijn het de aandeelhouders van Shell die de voorstellen die leiden tot vertrek moeten goedkeuren. Dat gebeurt in een speciale aandeelhoudersvergadering die op 10 december in Rotterdam gehouden zal worden.  

Minimaal 75 procent van de aandeelhouders moet zijn fiat geven. Shell zal de komende weken met een charmeoffensief moeten komen om grote en kleine aandeelhouders te overtuigen om ‘voor’ de verhuizing te stemmen.  

De juridische afdeling op de Carel van Bylandtlaan zal een Unileverscenario willen voorkomen.  

Het levensmiddelenconcern is al enige tijd 100 procent Brits, maar had onder leiding van Paul Polman in 2018 het voornemen om de structuur te vereenvoudigen door juist afstand te doen van de Britse plc-rechtsvorm. Boze Britse beleggers keerden zich destijds tegen het plan, waardoor Unilever zich genoodzaakt voelde de aandeelhoudersvergadering waarin de verhuizing naar Nederland werd voorgelegd af te gelasten. 

De vrees onder grote beleggers was vooral dat het aandeel Unilever uit de Britse FTSE 100 geknikkerd zou worden. Pensioenfondsen zouden hierdoor mogelijk het aandeel moeten verkopen, met het risico op koersdruk. 

Het zal niet verbazen dat Shell nu benadrukt dat het aandeel na de simplificatie onderdeel zal blijven uitmaken van de grote indices. ‘We verwachten dat Shell in de AEX blijft’, aldus een vrij stellige president-commissaris Andrew Mackenzie.

4. Probeert Shell de eis van de rechter om sneller te verduurzamen te ontlopen? 
Shell laat weten dat de simplificatie ‘geen impact’ zal hebben op het vonnis van de rechter die het concern – kort gezegd – dwingt om de uitstoot bijna te halveren in 2030.   

In een interview met het Financieele Dagblad laat Van Beurden weten dat Shell met een exit ‘absoluut niet’ het vonnis van de rechter probeert te ontlopen. “Ook al zouden we willen, we zouden het niet eens kunnen.” 

‘De rechtbank oordeelde dat de uitspraak direct uitvoerbaar is en niet mag worden opgeschort in afwachting van hoger beroep’ stelt Shell ook op de eigen website: ‘dit geldt ongeacht onze fiscale vestigingsplaats’.  

De Brexit heeft geen invloed op de uitspraak van de rechter. In het UK-EU-terugtrekkingsakkoord is bepaald dat procedures die zijn gestart vóór 1 januari 2021 nog onder de zogenoemde Brussel I bis-Verordening vallen. De vonnissen die in deze procedures worden gewezen, worden dus erkend en kunnen direct ten uitvoer worden gelegd in het Verenigd Koninkrijk. 

Het hoger beroep dat door Shell is ingesteld tegen het vonnis van de Nederlandse rechter valt daar ook onder.  

5. In hoeverre hangen Shells plannen samen met de politieke soap omtrent dividendbelasting? 
Het moet zuur zijn voor een liberale (demissionair) premier als Mark Rutte dat juist onder zijn leiderschap twee kroonjuwelen van het Nederlandse bedrijfsleven de koffers hebben gepakt. Niet dat hij geen pogingen heeft ondernomen om dit te voorkomen.  

In 2018 pleitte Rutte voor afschaffing van de dividendbelasting om het vestigingsklimaat voor multinationals als Shell en Unilever te verbeteren. Na felle kritiek werd dit voorstel, dat tot een verlies voor de staatskas van een kleine 2 miljard euro aan belasting zou leiden, teruggetrokken.  

Voor Shell was de dividendbelasting al jaren een bron van ergernis. Voor Nederlandse beleggers had deze belasting per saldo geen negatieve gevolgen. Zij konden de belasting verrekenen in de aangifte. Internationale beleggers hadden die mogelijkheden niet, de reden waarom Shell een tweede soort aandelen onder Britse vlag voerde.   

In 2020 dreigde Shell-ceo Ben van Beurden al met een verhuizing als de belastingregels ongewijzigd zouden blijven. De topman heeft dus zijn woord gehouden.  

Mocht Shell, net als Unilever, definitief vertrekken dan verliest de Staat mogelijk alsnog inkomsten uit de dividendbelasting. De politiek lijkt zich dit nu ook te realiseren. Volgens bronnen van het FD doet het kabinet nu een wanhoopspoging om de dividendbelasting alsnog af te schaffen.

De Nederlandse regering liet eerder op de dag weten ‘onaangenaam verrast’ te zijn door de verhuisplannen van Shell.