De dominantie van passief beleggen is begrijpelijk. Blind een brede index volgen is een toegankelijke, goedkope en efficiënte manier om een goedgespreide beleggingsportefeuille op te bouwen. De toename van passief beleggen zorgt voor meer vraag naar de aandelen in een index, waardoor hun koersen stijgen. Een zichzelf versterkend effect, want het succesverhaal trekt steeds meer passieve beleggers. Zelfs de oppergod van de stockpickers – Warren Buffett – heeft benadrukt dat hij zijn toekomstige nabestaanden heeft geadviseerd te doen wat hij nooit deed: via trackers blind de markt volgen.

Toch waarschuwen professionals dat trackers ondertussen een dysfunctionele markt creëren. Ze doelen daarbij niet alleen op verkeerde prijsvorming, waarbij risico’s van individuele aandelen die in een index zitten onvoldoende worden geprijsd. Ze zeggen vooral bang te zijn voor een systeemcrash, waarbij een plotselinge verkoopgolf van trackers zichzelf versterkt en voor een beursinfarct zorgt. Wellicht zijn ze nog banger voor hun eigen verdienmodel; de luidruchtigste professionals beheren vrijwel allemaal actieve beleggingsfondsen met een veel hogere kostenstructuur dan de spotgoedkope trackers. Als steeds meer klanten overstappen, kunnen de actieve fondsbeheerders fluiten naar de jaarbonus en de derde Aston Martin.

Terwijl er veel media-aandacht is voor jonge beleggers die de grenzen opzoeken en alles op een (mank) paard zetten of hun heil zoeken in de crypto-wereld, gaan de grote, serieuze geldstromen toch echt naar de aandelen die in een grote index zitten. Zowel via de beleggers die trackers kopen, als de volgers (“koop de winnaars”) die individuele aandelen kopen. Het groepsdenken maakt een select groepje dure aandelen steeds duurder. Aandelen die niet in een index zitten, blijven achter en hun beleggers hebben het nakijken.

Voordat de vertwijfeling toeslaat, wil ik de echte stockpickers alvast feliciteren. Er is namelijk maar één conclusie mogelijk: hoe langer (te) dure aandelen duurder worden en (te) goedkope aandelen goedkoper, hoe beter uw toekomstig rendement wordt.

Dit is een column van Errol Keyner, adjunct-directeur van de VEB