Allerlei Duitse bedrijven lijken hun weg naar de beurs te vinden. Sommige doen dat via een speciaal opgerichte Nederlandse moedervennootschap om een notering op Wall Street te krijgen. Voorbeelden zijn gehoorapparatenbedrijf Hear.com en onlinekledingverkoper MyTheresa. Dat heeft fiscale redenen. Onze deelnemingsvrijstelling maakt dividenduitkeringen aan de moedermaatschappij onbelast voor de vennootschapsbelasting. 

Andere bedrijven zoeken hun geluk in de Heimat. Ze gingen naar de beurs van Frankfurt of zijn daarmee bezig. Belangrijke voorbeelden zijn tweedehandsautoverkoper Auto1, softwareleverancier Suse en modeplatform About You. Fietsenverkoper Bike24, autotoeleverancier Novem, online brillenverkoper Mister Spex, windmolenparkexploitant Blue Elephant en muesliverkoper MyMuesli dus, lopen met plannen.  

“Waarom niet”, zegt de Duitse beleggingsgoeroe Christian Röhl desgevraagd. “Als een online verkoper van muesli een levensvatbaar bedrijfsmodel heeft dat tegen een eerlijke prijs naar de beurs komt, prima.”  

Of de bedrijven werkelijk een aanwinst voor de beurs zijn, moet je in detail bekijken, zegt Röhl. “Kloppen het bedrijfsmodel, de cijfers, de waardering en komt het opgehaalde geld in de emissie ten goede aan het bedrijf of cashen de oprichters en de financierende venture capitalists?” 

Toenemende interesse 
De hoge beurskoersen maken het voor bedrijven financieel aantrekkelijk om nu hun hand op te houden. Er is duidelijk toenemende interesse, zegt Michael Grote, hoogleraar Corporate Finance aan de Frankfurt School of Finance & Management. “We hebben dit jaar al ongeveer evenveel beursintroducties op de beurs van Frankfurt gezien als in de afgelopen tien jaar gemiddeld per jaar, met inbegrip van SPAC's zelfs nog meer. Het is een sprankje hoop voor de beurs. Maar hoe duurzaam deze trend is, en of hij een forse neerwaartse prijscorrectie zal overleven, valt nog te bezien.”

Ook Jens Hecht van Kirchhoff Consult uit Hamburg ziet de interesse sterk opveren. “Het jaar is goed begonnen, maar het is nog geen uitzonderlijk jaar”, zegt hij over de slordige tien beursgangen tot nu toe. Maar de “kandidatenpijplijn puilt uit”, met ongeveer honderd ondernemingen die een beursgang nastreven, aldus het adviesbureau dat de cijfers verzamelt.

Vorig jaar was voor Duitsland zwak met slechts vijf beursgangen. Met de grootste beursintroductie werd een relatief schamele 400 miljoen euro opgehaald. Het totale emissievolume was 900 miljoen euro, dat was een daling met bijna 75 procent ten opzichte van het reeds lage niveau van 2019. 

In het onrustige beursklimaat in het eerste coronajaar hebben verschillende ondernemingen hun plannen voor een beursintroductie moeten annuleren of uitstellen. Maar het expansieve monetaire beleid van de Europese Centrale Bank (ECB) stuwt de beurskoersen. De wereldeconomie trekt stevig aan, wat doorgaans gunstig is voor het klimaat voor beursintroducties. “In vergelijking met de omvang van de Duitse economie hebben we nog altijd relatief weinig beursgangen”, zegt Hecht. “De meeste bedrijven worden hier nog steeds door banken gefinancierd. De aandelencultuur wordt niet genoeg bevorderd door de politiek, in sommige gevallen wordt die zelfs tegengewerkt.” 

Beursgekte 
De expert in beursgangen zegt dat Duitsland nog ver verwijderd is van de beursgekte van rond de eeuwwisseling, die dramatisch afliep voor de meeste beleggers. In 1999 en 2000 waren er elk jaar meer dan honderd beursgangen. “De belangstelling voor een beursgang is groot bij techbedrijven, maar nog te gering bij traditionele kleine en middelgrote ondernemingen. Op middellange termijn wordt de kapitaalmarkt wél belangrijker als financieringsinstrument, naar het voorbeeld van de VS.”  

Tussen verschillende beurzen is er concurrentie om beursgangers te lokken. Volgens Hecht is de binnenlandse markt voor de kleinere beursgangers de beste optie. “Voor Duitse bedrijven is Euronext ook een goede keuze. Een beursgang in de VS heeft alleen zin in uitzonderlijke gevallen en is aanzienlijk duurder.” Voor bedrijven zijn particuliere beleggers zeer zinvol als aandeelhouders, zegt hij. “Ze investeren voor de lange termijn en zijn trouwe aandeelhouders. Ze zouden er ook moeten zijn bij beursgangen, maar ze worden daar steeds minder bij betrokken. Een trend die helaas ook is over komen waaien uit de VS.” 

Dat interesse is gewekt bij Duitsers voor aandelen staat vast. Het aantal beleggers in Duitsland is vorig jaar met maar liefst 2,7 miljoen toegenomen tot 12,4 miljoen. “De beursgekte heeft natuurlijk te maken met de lage rente, de extreem hoge spaarquotes in de pandemie en de stijgende beurs”, zegt Grote. “Dat valt samen met de verveling bij mensen en de nieuwe, zeer handige mogelijkheden om aandelen te kopen via de smartphone.” 

Duitsers hebben een moeizame relatie met aandelen. Michael Grote onderzoekt dat thema al jaren. Uit een van zijn recente studies bleek dat Duitsers angstig, wantrouwend en risicomijdend zijn. De vrees voor economische rampen, koersdalingen en beurscrashes zit er bij Duitsers diep ingebakken. De pijn van geld verliezen is twee keer zo groot als de vreugde van iets winnen, lichtte Grote eerder toe in weekblad Der Spiegel.  

Nieuw enthousiasme 
Een deel van de Duitsers heeft die schuchterheid afgeschud met een nieuw enthousiasme voor aandelen. Mensen die al aandelen bezitten, zijn veel minder bang voor verliezen dan niet-beleggers, ook al hebben zij die ervaring misschien al eerder gehad, bleek uit de studie. 

Duitsers klagen steen en been over de lage rente met de ECB als grote boosdoener. Desondanks parkeren de Duitsers meer dan een kwart van hun vermogen op bankrekeningen. In absolute cijfers nemen de bedragen die als spaargeld worden geparkeerd in coronatijd nog sneller toe dan de bedragen in aandelen. Maar procentueel steeg de allocatie in aandelen in een jaar het hardst: met 160 procent.

De meeste Duitsers kennen anderzijds nog steeds niemand met beleggingservaring. Dat is volgens Grote een tweede belangrijke reden voor de Duitse terughoudendheid met aandelen. Ze hebben het gevoel, niet genoeg te weten over de beurs, bedrijven, de economie. Het cliché is vaak waar: Duitsers zijn perfectionistisch en doen graag grondig huiswerk. Daar komt het vaak niet van, waardoor ze de beurs links laten liggen. 

De onzekerheid is volgens hoogleraar Grote misplaatst. “Specialistische kennis is niet nodig om te beleggen. Zolang mensen niet gaan proberen om voor hun pensioen te sparen met investeringen in uiterst speculatieve individuele beleggingen à la Gamestop, is het goed.” 

Lockdown benut 
Maar als deze nieuwe beleggers worden gevloerd, kan de ontluikende aandelencultuur een generatie verjagen, waarschuwt beleggingsexpert Röhl. “Er zitten gokkers tussen de debutanten, maar de huidige generatie is naar mijn mening serieus geïnteresseerd in beleggen. Mensen hebben de lockdown benut om zich te verdiepen in beleggen. Het is onze eerste kans om serieus een aandelencultuur te vestigen in Duitsland.” 

De hausse aan beurintroducties en de toename van gesprekken over beleggen op verjaardagen, in de taxi en het café maken sommigen ongemakkelijk. Je kunt het ook als een serieus verkoopsignaal zien: de opmars van op hun mobieltje swipende jongeren op de beurs en de verhoogde interesse bij exotische bedrijven voor een beursnotering.  

Heeft het überhaupt zin voor kleine beleggers om in beursintroducties te investeren? Maaltijdbezorger Deliveroo had in Londen een desastreuze beursgang. Het aandeel eindigde op zijn eerste dag 30 procent lager.  

Hoogleraar Grote maant tot voorzichtigheid. “In de meeste gevallen verliezen kleine beleggers geld met dergelijke strategieën. In een periode dat het kookt op de beurs zijn beleggers bereid om te investeren in ondernemingen in een vroeger stadium, met een minder zeker bedrijfsmodel en dus een hoger risico. Maar het is niet gemakkelijk om een echt koopje te vinden. Een belegging in beursintroducties levert gemiddeld geen beter rendement op, het is immers de prijs waartegen professionele beleggers hun belegging van de hand doen. Voor veel (durfkapitaal)investeerders is het nu een geschikt moment om hun aanloopinvesteringen in jonge bedrijven te verzilveren.” 

Belangenconflicten 
Hecht: “Er is vaak sprake van belangenconflicten bij de prijsstelling van beursintroducties, bijvoorbeeld wanneer voormalige aandeelhouders verkopen in het kader van de beursintroductie. Bedrijven en banken doen er goed aan, bij de beursgang een korting te geven op de reële waarde van ongeveer 10 procent. Noch het bedrijf, noch de banken, noch de beleggers hebben er baat bij als de beurskoers wordt overgewaardeerd.” 

Vers bloed in Duitsland is welkom. Bedrijven als Axel Springer en Rocket Internet hebben ook de beurs verlaten, zegt Röhl. De belegger vindt het in principe “altijd positief” als bedrijven de aandelenmarkt gebruiken om eigen vermogen aan te trekken. “Dit maakt deel uit van een levendige aandelencultuur.” Hij denkt dat er in de beursgangen wel degelijk grote kansen liggen voor kleine beleggers. “De waarderingen zijn in Duitsland lager dan op Wall Street”, zegt Röhl. “Bekijk de verschillen in waardering tussen de Amerikaanse online dierenwinkel Chewy en de Duitse tegenhanger Zooplus en die tussen het Amerikaanse Carvana en het Duitse Auto1.”  

Meedoen aan beursgangen kan aantrekkelijk zijn door het omhoog knallen van de koers op de eerste dag. In de VS is dat gebruikelijk. Tussen 1980 en 2020 bedroeg de gemiddelde stijging op de eerste dag ten opzichte van de uitgiftekoers 18,4 procent, volgens Jay Ritter, de belangrijkste beursgangenexpert wereldwijd. Afgelopen december bedroeg het gemiddelde rendement op de eerste dag liefst 84,7 procent. Dat was het hoogste maandelijkse gemiddelde sinds maart 2000, de maand van het hoogtepunt van de internetzeepbel.  

Het aantal beursintroducties en het rendement op de eerste dag zijn volgens Ritter de laatste tijd hoger dan op enig ander moment sinds het hoogtepunt van de beurs. Alleen in de eerste vier maanden van dit jaar telden de Verenigde Staten al meer dan honderd beursgangen.  

Die beursgekte, volgens sommige experts een duidelijke indicator van een zeepbel, is er in Europa nog niet. De gemiddelde koerswinsten op de dag van de beursintroductie zijn in Duitsland volgens Grote nooit zo hoog als in de VS. “Een uitzondering was Auto1, dat een introductiekoers had van 38 euro en een eerste koers aantikte van 55. Maar vier maanden na het beursdebuut stond de koers weer op het niveau van de toewijzing.”