“Er is vrijheid van meningsuiting, maar wel onder voorwaarden.” Dat las ik in de derde editie van de AFM Market Watch, een publicatie van de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Die stelling zet aan tot mijmeren.
Toen ik jong was, hield een van de leden van de Vereniging van Effectenhandelaren als “commissaris van de notering” toezicht op de beurshandel. Hij bemoeide zich niet met meningsuiting, maar eiste wel dat iedereen op de vloer een stropdas droeg. Nu bestaat er geen beursvloer meer; de handel verloopt elektronisch. En de AFM heeft 675 mensen in dienst om toezicht te houden op de financiële markt in Nederland.
Dan kan er niks meer misgaan, zou je denken. De AFM richt haar blik dan ook verder dan voorheen. Het citaat over de vrijheid van meningsuiting kwam uit een betoog over de handel in GameStop, een niet in Nederland genoteerd aandeel, dat de aandacht trok vanwege de argumenten waarmee het via sociale media werd aangeprezen.
Sociale media bestonden nog nauwelijks toen koningin Beatrix in 1999 de Nederlandse hoofdredacteuren met de woorden boven dit stukje toesprak. Maar de leugen regeert nog steeds. En inmiddels bepaalt de AFM dat iemand alleen een mening mag geven over een financieel instrument, als hij de geloofwaardigheid van zijn mening onderbouwt. Misschien is dat ook een idee voor de journalistiek?
Zelf denk ik echter dat we – net als bij het onderwijs – de oplossing voor eventueel nog resterende problemen op de financiële markten in een andere richting moeten zoeken: in hogere toelatingseisen. Beleggen zonder transactiekosten via een app verleidt losbollen. Net zoals je in een casino avondkleding zou moeten dragen, zo moet de beurshandel beperkt blijven tot partijen die er wat voor over hebben om mee te doen. Vanuit dat perspectief is de belasting op financiële transacties die Brussel zo graag wil, zo gek nog niet. Let wel: alleen vanuit dat perspectief.
Dit is een column van Paul Frentrop, expert op het gebied van corporate governance.