Opgehitst door het online forum Reddit openden beleggers uit de hele wereld de aanval op shortsellers, professionele beleggers die speculeren op een koersdaling. 

Zelfs Elon Musk, de topman van Tesla, deed mee door berichten op Twitter te verspreiden. GameStop ging van 20 dollar naar 483 dollar en viel weer terug naar 50 dollar, waardoor er ook weer 30 miljard dollar in lucht opging. 

Nederlandse particuliere beleggers deden vrolijk mee, bleek uit cijfers van DeGiro en BinckBank. Door de extreem lage rente en de kracht van social media is de markt veel gevoeliger geworden voor dit soort excessen. We zien waarderingsgrondslagen die atypisch zijn en niet meer gebaseerd zijn op traditionele factoren zoals groei. 

Helaas leidde dit ook tot veel ellende. Mensen die een groot deel van hun pensioenpot investeerden in GameStop en vervolgens binnen één dag tweederde van de waarde zagen verdampen.  

Nu zijn dit soort pump-and-dump-praktijken zo oud als de aandelenmarkt zelf, maar dankzij social media kan nu iedereen heel snel aanhaken. Reddit is een platformplek waar alle meningen samenkomen, en zo kan de massa ineens besluiten om Wall Street een lesje te leren.  

Zolang iedereen geld verdient, is er geen probleem, dan is iedereen briljant. Maar als de markt draait en er worden grote bedragen verloren, is het de vraag waar beleggers hun recht kunnen halen wanneer zij volstrekt ongefundeerde en onverantwoordelijke adviezen hebben opgevolgd van iemand die misschien geen idee heeft waar hij mee bezig is.  

Beleggingsadviseurs van banken hebben allerlei verplichtingen en staan onder streng toezicht. Deelnemers op platforms als Reddit en mensen zoals Elon Musk kunnen doen wat ze willen onder het mom van vrijheid van meningsuiting.  

Er moet duidelijkheid komen wanneer iets beleggingsadvies is en wat poortwachters zoals de AFM kunnen en moeten doen om bij extreme uitslagen in te grijpen, zeker bij gecoördineerde acties die kenmerken van marktmanipulatie hebben. 

Dit is een column van Paul Koster, directeur van de VEB