De Nederlandse toezichthouder ontpopt zich als voorloper in Europa bij het aanpakken van risicovolle, extreem verlieslatende beleggingsproducten. De aanbieders hebben de kans laten liggen om tot zelfregulering te komen. Er zijn immers nog steeds turbo’s op de markt met een hefboom van boven de 50 tot zelfs 100 terwijl de sector had beloofd daaraan een eind te maken. Vijf vragen over de toekomstige ‘turbo-regels’.

Hoe groot zijn de verliespercentages?
Uit onderzoek van de AFM dat in maart 2020 werd gepresenteerd (over de periode juni 2017 tot en met juni 2018) blijkt dat gemiddeld 68 procent van de beleggers verlies lijdt bij de handel in turbo’s. Het percentage beleggers dat verlies lijdt, neemt toe met het aantal transacties per belegger: 88 procent van de beleggers met meer dan 500 transacties leed verlies. Per transactie was het gemiddelde rendement negatief: -2,9 procent (38 euro). Dat lijkt weinig, maar door de vele transacties die gedaan worden, lopen de verliezen snel op. Zeker omdat er gedeeltelijk wordt belegd met geleend geld.

Wat is het voorstel?
De AFM wil een maximale hefboom op turbo's introduceren. Als een hefboom boven die grens uitkomt, mag er geen laatprijs meer aangeboden worden. Dan kunnen beleggers dus alleen nog maar turbo’s verkopen. De maximale hefboom voor belangrijke valuta’s zoals de dollar, euro, Japanse yen en het pond sterling wordt dertig en voor bepaalde aandelenindices, andere valuta's en goud wordt deze twintig. Voor onderliggende cryptomunten wordt de maximale hefboom op twee gezet. European Investors-VEB heeft in haar consultatiereactie overigens voorgesteld de maximale hefboom voor alle valuta’s op twintig te plaatsen.

Er komen ook voorwaarden met betrekking tot risicowaarschuwingen. Deze moeten op een prominente plaats op de website of brochures geplaatst worden. Zulke waarschuwingen moeten een actueel, aanbiederspecifiek verliespercentage tonen, gebaseerd op het percentage van beleggers dat met de handel in turbo’s verlies heeft geleden bij die specifieke aanbieder. Die berekening wordt elke drie maanden gemaakt en heeft betrekking op de periode van twaalf maanden daaraan voorafgaand. De AFM heeft ook specifieke teksten voorgeschreven voor de waarschuwingen. European Investors-VEB heeft voorgesteld daar pictogrammen aan toe te voegen die duidelijk maken hoe groot de verlieskans is (zie voorbeeld).

Wat vindt European Investors-VEB van de ‘Turbo-regels’?
European Investors-VEB steunt de voorgenomen maatregelen van de AFM. Beleggingsproducten waarmee de belegger in meerderheid van de gevallen verlies lijdt, of waarbij een dermate grote hefboom gebruikt wordt dat een volledig verlies van de inleg in veel gevallen reëel is, zijn ongewenst. Met de beperking van de maximale hefboom blijft het beleggingsproduct wel beschikbaar voor beleggers die dit wensen, maar worden andere beleggers beter beschermd.

Wat vinden de aanbieders?
De turbo-aanbieders protesteren hevig. Ten eerste willen ze van de AFM een betere onderbouwing voor de vergaande maatregelen. Ten tweede weerleggen ze de cijfers van de AFM met een Duits onderzoek dat stelt dat het percentage beleggers met verlies lager is, zo rond de 48, met een gemiddeld verlies per transactie van 0,79 procent. Dit onderzoek strekte zich overigens wel uit over een langere periode dan het AFM-onderzoek. Ten derde stellen de aanbieders dat turbobeleggers de risico's kennen en daarom minder bescherming behoeven en dat zulke bescherming op Europees niveau moet worden geregeld.

Wat zijn de uitdagingen voor toezichthouders?
De AFM wacht nog op een advies van de Europese toezichthouder ESMA (European Securities and Markets Authority). Pas daarna kunnen de maatregelen ingaan. Naast het invoeren van de regels moet de AFM ook ontduiking van de regels bestrijden en voorkomen dat via ongereguleerde, alternatieve routes beleggers alsnog worden benaderd om te beleggen in onnodig complexe turbo’s met onverantwoord hoge hefbomen. Aangezien de financiële markten in Europa steeds meer verbonden raken, is een Europees verbod op complexe hefboomproducten op termijn noodzakelijk. Daarvoor pleit European Investors-VEB al jaren bij de ESMA. Tot op heden is de ESMA wel streng op andere hefboomproducten zoals CFD’s (Contracts for Difference) en binaire opties, maar zijn turbo’s met hoge hefbomen nog toegestaan. Nu de AFM als eerste nationale toezichthouder tot actie overgaat, volgen hopelijk meer toezichthouders dit goede voorbeeld. Dat kan bij de ESMA uiteindelijk de balans doen omslaan om ook voor turbo’s nadere regels op te stellen.