De Amerikaanse economie herstelt van de coronarecessie in de eerste helft van het jaar maar de snelheid van het herstel is vertraagd, aldus Jerome Powell, voorzitter van de Fed. De dienstensector, veruit de grootste sector in de economie, is de achilleshiel omdat die sector vereist dat mensen naar buiten gaan om elkaar te zien, te winkelen en uit te gaan. De tweede coronagolf gooit roet in het eten ook als er geen lockdownmaatregelen genomen worden; mensen worden bang en zetten zichzelf in een lockdown.

Het economisch herstel dat er dus wel degelijk is, is volgens Powell voor een groot deel te danken aan de steunmaatregelen van de Amerikaanse overheid. Nu die steun afloopt is dat, samen met het opnieuw oplaaien van het coronavirus, het grootste risico voor economisch herstel in de maanden en kwartalen die voor ons liggen. De economische vooruitzichten zijn dan ook extreem onzeker, aldus de centrale bank.

Powell gaf aan dat de werkloosheid, ondanks de daling van de afgelopen maanden, aan de hoge kant blijft en dat de last van de recessie vooral op de zwakste schouders in de samenleving het hardst drukt. Daarom moet alles op alles worden gezet deze episode zo kort mogelijk te houden.

Om dat voor elkaar te krijgen is een gezamenlijke inspanning van de overheid en de centrale bank nodig, voegde hij eraan toe. De Fed kan geld lenen goedkoop houden maar niet compenseren voor verlies aan inkomen, dat is waar de overheid om de hoek komt kijken.

Met betrekking tot de pandemie zei Powell dat het zeer belangrijk is adviezen van professionals op te volgen om de pandemie te verslaan. Dat is een duidelijke sneer naar president Donald Trump, die keer op keer adviezen van overheidsvirologen en andere professionals in de wind sloeg. Powell wilde niets zeggen over de verkiezingen in de VS en het feit dat er nog geen uitslag is, maar het is duidelijk wie van de twee presidentskandidaten zijn voorkeur heeft.

De Fed heeft al veel gedaan om de (corona)crisis te bestrijden en de munitie van de bank is niet op, zei de Fed-voorzitter. “Wij kunnen nog veel doen” vervolgde hij, zoals het opkoopprogramma wijzigen (dat heeft meerdere dimensies aldus Powell) maar ook kan de bank nieuwe faciliteiten uit de grond stampen. De Fed heeft wel de overheid nodig om de economie zo snel mogelijk op rails te krijgen. Vrij vertaald zegt hij daarmee dat de Fed weliswaar nominaal nog veel kan doen maar reëel niet echt, de effectiviteit van de extra ingrepen wordt steeds minder sterk.

De voorzitter liet zich niet uitlokken te zeggen hoe de overheid die steun moet vormgeven. “Wij gaan anderen niet voorschrijven wat ze moeten doen”, zei hij, toevoegend dat het parlement over de timing gaat, en over de omvang en samenstelling van de hulp. Meer in het algemeen zei Powell dat de politici gaan over de vraag hoe de samenleving zijn schaarse middelen moet inzetten en niet de centrale bank. Dat zijn uiterst verstandige opmerkingen van een centrale bankier, die laat ermee zien te weten wie wat moet doen en ook dat hij zijn eigen grenzen kent. Daarnaast vraagt Powell met zulke opmerkingen geen bemoeienis van de politiek met het beleid van de bank, immers de bank geeft aan de grenzen van haar bevoegdheden te kennen en zegt daarmee tegelijkertijd dat anderen de onafhankelijkheid van de centrale bank moeten respecteren.

Powell maakte nogmaals duidelijk dat de lat om de rente te verhogen behoorlijk hoog ligt. Wil de Fed nadenken over renteverhogingen, dan moet de werkloosheid naar een niveau dat consistent is met volledige werkgelegenheid, de inflatie naar minstens 2 procent én moet de bank van oordeel zijn dat de inflatie vervolgens een tijdlang op dat niveau zal blijven ook. Powell zei het niet letterlijk maar zijn woorden impliceren dat wel, dan pas denkt hij aan een hogere Fed-rente.

De werkloosheid bedraagt momenteel officieel 7,9 procent en is in werkelijkheid hoger, zoals het bureau voor de statistiek ook zelf aangeeft in de maandelijkse arbeidsmarktrapporten. Het niveau van werkloosheid dat consistent is met volledige werkgelegenheid ligt iets boven 4 procent.

De inflatie in de VS is aanmerkelijk lager dan 2 procent en, gezien de trend, economische vooruitzichten en de gevolgen van de coronacrisis, zal die de komende maanden eerder dalen dan stijgen.

De laatste voorwaarde, dat de inflatie een tijdlang boven de 2 procent lijkt te blijven ook als de rente zou stijgen, is daarmee voorlopig niet relevant.

Samen genomen zal de Fed de officiële rente nog jarenlang op 0 procent houden, obligaties blijven opkopen en allerlei noodfaciliteiten in de lucht houden.

Wanneer de coronacrisis voorbij is, zullen we stoppen met die uitzonderlijke steun, zei Powell. Dat betreft dan de noodfaciliteiten. Ik heb er alle vertrouwen in dat de Fed dat inderdaad zal doen. Dat neemt echter niet weg dat de rente en het opkopen van obligaties voorlopig net zo gewoon zullen blijven als dat de zon elke dag opkomt en weer onder gaat. De financiële markten hebben alle reden tevreden richting de feestdagen te gaan, ondanks de tweede coronagolf. Zij weten dat niet alleen de Fed maar ook de ECB het monetaire beleid zeer ruim zullen houden en waarschijnlijk verder zullen verruimen terwijl het economisch herstel ondertussen door blijft gaan.

Dit is een bijdrage van Edin Mujagić, hoofdeconoom van OHV Vermogensbeheer. Mujagić deelt zijn macro-economische overpeinzingen ook regelmatig in Effect. De visie in dit artikel is niet noodzakelijkerwijs ook de visie van de VEB.

Effect, het magazine van de VEB, staat bol van beleggingsnieuws en analyses. Heeft u nog geen abonnement op Effect? Word voor slechts 75 euro per jaar lid van de VEB, dan ontvangt u Effect iedere maand.