Soms heeft militair nieuws relevantie op de effectenbeurs. Neem het plan van de Amerikaanse president Donald Trump om tienduizend Amerikaanse soldaten uit Duitsland terug te trekken. Trump is het beu om de portemonnee te trekken voor de verdediging van andere landen.

De afspraak was dat Duitsland net als andere landen 2 procent van het bbp aan defensie zou uitgeven. Duitsland hield zich daar nooit aan, maar de uitgaven zitten na het aandraaien van de duimschroeven door Trump inmiddels in de lift (zie inzet). De streefdatum voor het bereiken van de 2 procent ligt wel ver weg: 2031. Maar voor beleggers is dat een interessant gegeven. Defensiebedrijven kunnen over een lange periode orders verwachten.

“Duitsland zal flink meer investeren in bewapening als het de NAVO-investeringsdoelstelling van 2 procent wil halen,” zegt de Amerikaanse belegger Guy Wyser-Pratte die zich onlangs heeft ingekocht bij het Duitse Rheinmetall.

Wyser-Pratte is een van de bekendste activistische beleggers op het Europese vasteland. De tachtiger runt een “activistisch beleggingsfonds gericht op ondergewaardeerde Europese aandelen”. In Nederland belaagde hij Vendex KBB in de jaren 2000. Nederland noemde hij een bananenrepubliek vanwege de beschermingsconstructies.

In een telefoontje met New York geeft Wyser-Pratte toelichting op zijn interesse voor defensiebedrijven en het Duitse Rheinmetall in het bijzonder. “De eis aan Duitsland dat ze de defensie-uitgaven opvoeren en de dreiging van Trump om Amerikaanse troepen terug te trekken uit Duitsland hangen nauw met elkaar samen. Trump probeert Duitsland te dwingen aan zijn verplichtingen te voldoen. Met deze strategie ondermijnt hij de poging van Bondskanselier Angela Merkel om te kunnen onderhandelen met de Russische president Poetin. Trump heeft de slechte gewoonte om dit te doen. Zijn middelen zijn ook nogal grof.”

Zelf kan Wyser-Pratte ook rauw uit de hoek komen. De voormalige marinier van twee meter lang schudt de Europese topmannen van de bedrijven waarin hij belangen neemt graag ruw wakker. De onruststoker deed dat onder andere met de dreigende uitspraak “op een dag word je wakker en ruik je de napalm”. Hij vestigde de reputatie van een agressieve jager die beurskoersen doorgaans omhoog wist te jagen.

Zoete Broodjes
Wyser-Pratte zegt graag “een vlag te planten” door een belang te nemen en zijn stem te verheffen. Hij vindt dat minderheidsaandeelhouders te weinig te zeggen hebben in Europa. Hij vloekt in het Nederlands om zijn punt kracht bij te zetten. Maar als we hem vragen naar zijn belang in Rheinmetall en zijn plannen voor de komende tijd bakt hij zoete broodjes. “Ik heb nog helemaal geen contact gehad met het management. Ik heb ook geen draaiboek klaarliggen. Ik sta op goede voet met het management en heb deze keer geen activistische strategie voor ogen met Rheinmetall.”

Hoeveel geld zijn family office onder beheer heeft en hoe groot zijn belang is, weigert Wyser-Pratte te zeggen. “In Europa zijn er momenteel heel wat aantrekkelijke koopjes te vinden. De Europese beurzenwereld is erg versnipperd. Elk land heeft weer eigen overnameregels. Dat zorgt voor kortingen, ook in Nederland. Het aandeel Rheinmetall is naar beneden gekomen en dat was reden voor mij om weer in te stappen.”

Het Duitse beursfonds is volgens analisten van Berenberg-bank goed gepositioneerd om te profiteren van de plannen van Duitsland om te investeren in militaire hardware. Over het algemeen gelden defensiebedrijven als veilige haven in een volatiele wereld. Wapenuitgaven stijgen de komende jaren. Interessant is ook dat de technologiebedrijven uit Silicon Valley, die beleggers de laatste jaren zoveel rendement brachten, steeds meer de defensiewereld in komen.

In dit speelveld zijn ook andere aansprekende beursgiganten actief. Het Duitse ThyssenKrupp Marine Systems bouwt onderzeeboten en oppervlakteschepen, maritieme elektronica en beveiligingstechnologie. De Europese industriereus Airbus Groep is vooral bekend om zijn passagiersvliegtuigen, maar haalt 15 procent van de omzet uit de wapenhandel. Het Britse BAE Systems staat net als het Franse Thales in de top tien van bewapeningsbedrijven. Thales, met een grote vestiging in Oost-Nederland, heeft recent coronahulp gekregen van de Franse overheid.

Krachtpatsers
De echte krachtpatsers uit de defensie-industrie staan op de Amerikaanse koersenborden. De grote Amerikaanse namen zijn Lockheed Martin, Boeing, Northrop Grumman, General Dynamics en Raytheon.

Tegenover de grootmachten uit de VS is Rheinmetall een kleine naam, maar niet minder interessant. Beleggers die willen profiteren van economisch herstel doen er volgens de Zwitserse zakenbank UBS goed aan naar Duitsland te kijken. UBS denkt dat de defensiesector van de stimuleringspakketten van de Duitse en Franse regeringen zal profiteren. De Duitse investeringen in digitalisering, beveiliging en defensie zullen volgens de Zwitsers deels bij het eigen Rheinmetall terechtkomen.

“Rheinmetall onderscheidt zich in de defensiesector door zijn hoge blootstelling aan Duitsland, waar het defensiebudget structureel stijgt, en andere landen die hun legers moderniseren zoals Australië, het Verenigd Koninkrijk en verschillende Oost-Europese landen”, zegt UBS-analist Sven Weier. Hij ziet een opwaarts potentieel van de koers van 36 procent.

De koersontwikkeling van de grootste wapenfabrikant van Duitsland is volgens UBS achter gebleven. UBS denkt dat de geleidelijke verkoop door de Amerikaanse grootaandeelhouder Capital tot minder dan 10 procent een drukkend effect op de koers heeft gehad. Wyser-Pratte stapte juist in.

Hij was twintig jaar geleden ook aandeelhouder van Rheinmetall. In 2001 kocht hij meer dan 5 procent in het conglomeraat. Nadat hij had aangedrongen op een sterkere focus op de defensie-industrie spoot de beurskoers omhoog. Geheel volgens het draaiboek van een activist verkocht vervolgens zijn aandelen, aan ondernemersfamilie Röchling.

Automobielindustrie
Het in Düsseldorf gevestigde bedrijf genereert grofweg de helft van zijn omzet uit de wapenhandel. De andere helft van de omzet boekt het bedrijf in de automobielindustrie. Deze divisie, die in 1986 ontstond, levert onderdelen voor terreinwagens en vrachtwagens. Vooral de defensietak draait goed. Deze tak van Rheinmetall is gespecialiseerd in de productie van pantservoetuigen, militaire vrachtwagens, wapens en munitie.

Topman Armin Papperger spreekt al geruime tijd ronkend over de “super-cyclus” van de defensie-industrie. Overheden moeten dringend een inhaalslag maken met hun investeringen en bedrijven kunnen daar jarenlang van profiteren. Ondanks corona verwacht hij een groeiende omzet in de wapendivisie. Analisten van Goldman Sachs waarschuwen dat het niet compenseert voor de doffe ellende in de automobieldivisie.

Goed rendement
Wyser-Pratte is het daar niet mee eens. “Ik denk dat ze enorm kunnen profiteren van het opvoeren van de defensie-uitgaven door Duitsland. Als belangrijke leverancier in Europa zijn de rendementen op het gebied van defensie superieur en wegen ze ruimschoots op tegen de achterblijvende rendementen in de automobielsector. Nu de autodivisie weer op gang komt, zullen beide segmenten een goed rendement opleveren.”

Als antwoord op een verzoek voor een diepere onderbouwing mailt de Amerikaan een rapport door van Zafer Rüzgar, analist van het Noorse Pareto Securities in Frankfurt. Ook die is positief over Rheinmetall, ook al zegt hij dat de onderwaardering er inmiddels alweer grotendeels uit is.

“De automobielsector zal heel zwak blijven de komende jaren”, zegt hij. “De sector heeft misgegrepen bij de staatssteun. Wezenlijke verbeteringen zien wij de komende twee jaar nog niet. De productportfolio van Rheinmetall is sterk gefocust op auto’s met verbrandingsmotoren.”

“Maar de andere, positieve zijde van de medaille van Rheinmetall is hun defensiedivisie. Dat wordt de groeimotor. De druk van Trump helpt. Ook bij een wisseling van de wacht in het Witte Huis blijft de druk. Je kunt je natuurlijk wel afvragen of overheden nog wel geld hebben voor defensie-uitgaven. Ik denk van wel, het aantal conflicten in de wereld neemt toe. Het materiaal van de Duitsers is ernstig verouderd. De positieve vooruitzichten in deze divisie staan voor de komende vijf tot tien jaar. Dat is aanmerkelijk langer dan de misère in de automobielsector.”

Defensiebedrijven hebben als voordeel dat ze voorspelbare inkomsten hebben. Overheden betalen doorgaans hun rekeningen. De orderportefeuilles zijn door de politieke ontwikkelingen volgelopen.

De sterke politieke tint heeft ook nadelen. Het goedkeuringsproces voor de wapenexport is in Duitsland ingewikkeld. Om te voorkomen dat het een politieke speelbal wordt, handelt Rheinmetall grote deals met landen als Saoedi-Arabië af via dochterondernemingen in het buitenland. In andere landen geproduceerd militair materieel is niet onderworpen aan de Duitse wapenexportcontrole. Maar dat levert weer reputatierisico’s op.

De verkoop van Leopard-tanks aan Indonesië in 2013 werd bekritiseerd door mensenrechtenorganisaties. De goedkeuring voor de uitvoer van tweehonderd tanks naar Saoedi-Arabië was onderwerp van Duits debat. Rond Rheinmetall hing een geur van bedrog na smeergeldbetalingen in Griekenland. Het kocht in Duitsland vervolging af voor 37 miljoen euro.

Op de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering vinden doorgaans felle protesten plaats. Vijftig mensen kwamen vorig jaar het podium op om aandacht te vestigen op de oorlog van het Turkse leger tegen Koerden, uitgevochten met wapens van Rheinmetall. “Een bijeenkomst van oorlogsprofiteurs”, werd de aandeelhoudersvergadering genoemd. In mei werd geprotesteerd voor het kantoor van Franz Josef Jung, de voorzitter van de raad van commissarissen van Rheinmetall. Hij is pikant genoeg een voormalig minister van defensie in Duitsland.

Moraliteit
Over de moraliteit van beleggen in defensiebedrijven zegt analist Zafer Rüzgar dat het een actuele kwestie is: “Ik heb klanten die hier problemen mee hebben. Ik vermoed eerlijk gezegd dat deze bezwaren bij grote beleggers eerder zullen toenemen dan afnemen de komende tijd.”

Gewetensbezwaren heeft Wyser-Pratte niet. De man die in 1940 is geboren in Vichy-Frankrijk als zoon van een Hongaar en een Oostenrijkse die op de vlucht waren voor de nazi’s zegt: “Ik heb de afgelopen 54 jaar geïnvesteerd in tal van defensieaandelen, en momenteel heb ik belangen in verschillende. Iedereen die voorstelt om niet te investeren in defensieaandelen om morele of ethische redenen, leeft in een droomwereld van linkse dystopische onzin. De aanval is de beste verdediging. Vrijheid is niet gratis!”