Dat onderscheid is al meer dan een eeuw geleden begonnen. De extra regels beperkten zich aanvankelijk tot de informatie die een vennootschap aan aandeelhouders en crediteuren moest verstrekken. Door enig zicht te hebben op de financiën zou Jan Publiek meer zekerheid hebben over het reilen en zeilen van de onderneming waar hij in belegde zonder er veel van af te weten.

Verder hield Den Haag zich verre van de beurs in Amsterdam. Vier eeuwen lang is zelfregulering afdoende gebleken.

Na het boekhoudschandaal rond Ahold in 2003 is de wetgever echter bijzondere eisen aan bestuurders en commissarissen van beursfondsen gaan stellen. Bestuurders probeerden wettelijk ingrijpen af te wenden met codes, maar zijn daar slechts kort in geslaagd. Binnen twee decennia is alles wat opeenvolgende corporategovernancecommissies in Nederland aan zachte zelfregulering hadden voorgesteld, omgezet in harde wetten.

Zelfs aan aandeelhouders stelt de wet inmiddels eisen. De herziene Richtlijn Aandeelhoudersrechten van de Europese Unie verplicht aandeelhouders tot betrokkenheid bij de onderneming. Ze moeten voortaan zelfs toezien op de strategie van de onderneming. Geen Nederlandse commissie ging ooit zo ver en ook de rechter achtte strategie bij Stork, ASM International en ABN Amro nog geen zaak voor aandeelhouders.

Via de omweg van de Europese Unie zijn we verwijderd geraakt van de kern van ons Burgerlijk Wetboek. Daarin staat dat aandeelhouders hun niet-aansprakelijk zijn voor hetgeen in de naam van de vennootschap wordt verricht verliezen wanneer ze als (mede)beleidsbepaler handelen.

En de Nederlandse wetgever weet evenmin van stoppen. Voortaan moet bij beursgenoteerde ondernemingen een minimumpercentage van de commissarissen vrouw zijn. Over een jaar of tien weten we of meer feminien toezicht de prestaties van beursfondsen ten opzichte van andere bedrijven zal hebben verbeterd.

Dit is een column van Paul Frentrop, expert op het gebied van corporate governance.