Japan grijpt naar meer stimuleringsmaatregelen. Om de economie aan de gang te houden pompt de overheid de komende tijd nog zo’n 110 miljard euro in de economie. Het lijkt op het eerste gezicht overbodig met als enige resultaat een verder oplopende staatsschuld, maar er zijn ook goede argumenten voor deze ingreep.
De 110 miljard euro zal deels in het huidige, deels in het volgende begrotingsjaar worden uitgegeven. Het gaat dan over de periode tot en met maart 2021. Eerst drie redenen waarom dit geen goed idee is.
1.Almaar verder oplopende staatsschuld
De Japanse staatsschuld is met ruim 238 procent van het bruto nationaal product al de grootste van alle ontwikkelde economieën. De staatsschuld is een duizelingwekkende 1,1 biljard yen, omgerekend zo’n 10 biljoen euro. Ondanks de ultralage rente zijn de rentebetalingen al goed voor bijna 9 procent van de begroting. Ter vergelijking, in Nederland en Duitsland is dat circa 2 procent. Meer uitgaven verbeteren deze situatie niet.
2.Zwalkend beleid
De directe aanleiding voor de stimulering is dat de economie lijkt te stagneren. Dit komt door de handelsoorlog, maar de Japanse overheid doet ook een belangrijke duit in het zakje met een BTW-verhoging. De opbrengsten daarvan zijn bedoeld om de schuldenberg aan te pakken, maar als de overheidsuitgaven meteen weer worden opgeschroefd is toch wel sprake van zwalkend beleid.
3.De economie gaat eigenlijk best goed
De Japanse economie staat er in de kern gewoon goed voor. Volgens de laatste cijfers groeide de economie in het derde kwartaal met 1,8 procent op jaarbasis. In de voorgaande twee kwartalen was dat 2,2 en 1,3 procent. Dat is meer dan de economie in de eurozone die op een groeitempo net boven de 1 procent zit. De groei is zeker knap in het licht van het feit dat de Japanse bevolking al een paar jaar krimpt.
En drie redenen waarom deze stimuleringsronde ook weinig kwaad kan.
1.Dit geeft de Japanse centrale bank lucht
Een (lichte) verzwakking van de economie legt extra druk op de Japanse centrale bank om meer maatregelen te nemen om de economie aan te jagen. De centrale bank heeft een inflatiedoel van 2 procent, maar zit daar nog ver vanaf. De fiscale maatregelen kunnen helpen om de inflatie wat omhoog te brengen. Als de centrale bank nu alleen in actie zou moeten komen zou dat betekenen dat de rente verder onder de nul moet worden gebracht. Dat brengt het bancaire systeem echter in de knel.
2.De balans tussen belastinginkomsten en uitgaven verbetert
De Japanse schuldenberg groeit weliswaar, maar tegelijkertijd gaat het met de overheidsfinanciën de goede kant op. Als de rentebetalingen buiten beschouwing blijven, is het begrotingstekort maar iets meer dan 1 procent van het BBP. De belastinginkomsten zijn de laatste zes jaar met 45 procent gegroeid, terwijl de uitgaven slechts 10 procent stegen.
3.Het is een relatief klein bedrag
Hoewel 122 miljard euro een groot bedrag is, is het toch maar iets meer dan 2 procent van de Japanse economie. Het geld wordt bovendien uitgegeven over een periode van bijna anderhalf jaar. Daarmee is het op het grotere geheel een kleine ingreep.
De meningen zijn verdeeld over de stimuleringsmaatregelen die Japan neemt om de economie aan te jagen. Zowel de voor- als de tegenstanders hebben goede argumenten. Stimuleren lijkt niet echt nodig, maar het kan wel dankzij de lage rente en inflatie.
Het oordeel van aandelenbeleggers is duidelijk: die zijn positief. De Nikkei 225, de belangrijkste index voor de aandelenbeurs van Tokio, steeg dit jaar met 17 procent.