Wie vanuit het noorden met de stoptrein naar ’s-Gravenhage reist, hoort vlak voor het bereiken van de bestemming de elektronische stem aankondigen: “Den Haag noj.”
Verbaasd opkijkend ziet hij op het beeldscherm “Den Haag NOI” oplichten. Hij weet nog dat die letters staan voor Laan van Nieuw Oost-Indië, maar de Nederlandse Spoorwegen weten dat blijkbaar niet meer. In de beeldcultuur is slechts plaats voor een beperkt aantal ‘tekens’ en dat slaat over. Zo verdwijnt ook in de gesproken taal de hele gordel van smaragd.
Die is een van de slachtoffers in de alomvattende strijd om ruimte die in Nederland steeds grimmiger wordt. Woningbouw, landbouw, industrie, transport en groen. Voor alles is steeds minder plek.
Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek worden gemiddeld per dag 470 kinderen in Nederland geboren en overlijden 420 mensen. Daarnaast komen er dagelijks 655 immigranten binnen en emigreren 450 mensen. Zo groeit de bevolking per dag met ruim 250 personen en per jaar met bijna 100.000. We hebben in Nederland nu 32 steden met meer dan 100.000 inwoners en ieder jaar komt er een extra Delft, Alkmaar, Venlo of Deventer bij.
Al die mensen moeten wonen, consumeren en zich verplaatsen. Je vraagt je af waarom de groei van het bruto nationaal product dan onder de 2 procent blijft steken. En hoe die jaarlijkse nieuwe stad erbij zich verhoudt tot doelstellingen voor minder energiegebruik. En hoeveel vierkante centimeter nieuwbouwwoningen per jaar kleiner worden en met hoeveel procent parkeertarieven jaarlijks meer stijgen dan de pensioenen.
Thomas Malthus, de eerste Engelse econoom met een leerstoel, heeft hier al in 1798 een bezorgd boek over geschreven. Zijn tijdgenoot, de vooruitstrevende markies van Condorcet, vond dat Malthus zich ten onrechte zorgen maakte. Hij meende dat er voor iedereen genoeg was, als het maar verstandig werd verdeeld. Condorcet stierf in een cel tijdens de Franse revolutie.
Dit is een column van Paul Frentrop, expert op het gebied van corporate governance.