Tegen het eind van de termijn van Mario Draghi zwelt de kritiek op het beleid onder de ECB-president aan. Vooral uit Duitsland klinken harde woorden. Ondertussen haalt een studie waar economen van DNB en ECB aan meewerkten een belangrijk argument voor de lage rente onderuit.
Draghi heeft nog krap vier weken te gaan voordat zijn termijn van acht jaar afloopt. Hij wordt 31 oktober vervangen door Christine Lagarde. Hoewel de Europese Centrale Bank onder Draghi de eurocrisis wist te bezweren, geen geringe prestatie, ligt de centrale bank bij zijn vertrek zwaar onder vuur.
Directe aanleiding is het besluit vorige maand om de rente verder te verlagen en het opkoopprogramma te herstarten. President van De Nederlandsche Bank Klaas Knot sprak zich hier openlijk tegen uit. De maatregelen zouden niet nodig zijn gezien de huidige economische situatie.
Vooral vanuit Duitsland is er veel kritiek. Er werd bekend gemaakt dat het Duitse bestuurslid van de ECB Sabine Lautenschläger opstapt. Daarmee is zij het derde Duitse bestuurslid op rij dat voortijdig vertrekt. In 2011 diende Jürgen Stark zijn ontslag in uit protest tegen het besluit om obligaties van zwakke eurolanden op te kopen om de eurocrisis te bestrijden. In 2013 stapte Jörg Asmussen over naar een regeringspost in Duitsland.
Kritiek topmannen Deutsche Bank en Allianz
Eerder in september had Christian Sewing, de bestuursvoorzitter van Deutsche Bank al gewaarschuwd dat de negatieve rentestanden 'het financiële systeem vernietigen'.
Daar kwam deze week bestuursvoorzitter Oliver Bäte van verzekeraar Allianz bij. Hij reageerde op een oproep van Draghi dat eurolanden hervormingen moeten doorvoeren door te stellen dat de ECB zijn onafhankelijke positie heeft verloren. “De reden dat we geen fiscale hervormingen doorvoeren is dat jij het te makkelijk maakt voor mensen om geld uit te geven dat ze niet hebben.”
Opmerkelijke studie relatie inflatie en consumptie
Tegelijkertijd heeft DNB onlangs een opmerkelijke studie gepubliceerd naar de relatie tussen inflatie en consumptie. Vier economen, waaronder een van DNB zelf, hebben gekeken hoe huishoudens reageren op een verandering in inflatieverwachtingen. Daaruit bleek dat huishoudens die een verhoogde inflatieverwachting hadden veel minder uitgaven aan duurzame goederen deden.
De economen stellen in de studie dat huishoudens mogelijk verwachten dat de reële waarde van hun inkomen ook zal afnemen door inflatie. Dit is reden om terughoudender te zijn met uitgaven.
Angst voor deflatiespiraal
Het is een opvallende uitkomst omdat de klassieke economische theorie stelt dat op het moment dat mensen verwachten dat goederen duurder zullen worden door inflatie, ze uitgaven naar voren halen. Omgekeerd zou deflatie, daling van prijzen, leiden tot uitstelgedrag en daarmee economische stagnatie.
Angst voor een dergelijke deflatiespiraal is een van de redenen dat de ECB enkele jaren geleden het opkoopprogramma startte. Deze studie plaatst dit soort argumenten echter wel in een heel ander perspectief, al is het natuurlijk maar één studie onder enkele duizenden Nederlanders.
Hoe dan ook komt aan het tijdperk Draghi eind deze maand een einde. Er is veel druk om de wisseling aan de top ook het begin van een wisseling van beleid te laten zijn.