Bij de bescherming van beleggers in deze snel veranderende tijden is de rol van toezichthouders cruciaal. De effectiviteit van Europese regelgeving voor particuliere beleggers zou sterk verbeteren als toezichthouders proactief kunnen ingrijpen, stelt VEB-directeur Paul Koster in de Revue Bancaire et Financière. Met name waar het gaat om het zicht op de risico’s van beleggingen.
De geschiedenis staat bol van voorbeelden van hoe moeilijk het is de individuele belegger te beschermen tegen fraude en bedrog. Toch is dat waar de regelgeving voor de gemeenschappelijke Europese financiële markten voor zouden moeten zorgen: dat iedere belegger de bescherming krijgt die hij of zij verdient.
Om financiële producten veilig, begrijpelijk, nuttig en kostenefficiënt te krijgen is een grote uitdaging. Plato zei al dat de introductie van geld zou leiden tot grote rampspoed. Hij waarschuwde als eerste voor de hebzucht waarmee de mensheid besmet zou worden. Die hebzucht zien wij bij de aanbieders van financiële producten, maar ook de belegger zelf maakt zich er schuldig aan.
Na vele eeuwen met talloze voorbeelden van fraude met beleggingen, van de explosie van aandelenfraudes in het begin van de 20e eeuw tot Bernard Madoff 100 jaar later, kunnen we vaststellen dat de individuele belegger niet zonder enige vorm van bescherming kan. Niet dat de overheid beleggingen moet beoordelen op hun rendementskansen, maar wel door het verplicht te stellen de belegger op een adequate manier te informeren.
Het belang van een deugdelijk prospectus is door de EU onderkend en de Europese Commissie heeft de regels rond dit informatiedocument in 2017 in belangrijke mate aangescherpt. Mogelijkheden voor verbetering zijn er echter nog volop. Vanuit het oogpunt van de belegger zou het bijvoorbeeld goed zijn als de regels voor risicoparagraaf in de jaarverslaggeving meer zouden aansluiten bij de regels voor het prospectus.
Verschillende ontwikkelingen anno 2019 bevestigen de urgentie hiervan. Zo is er de groeiende discussie over duurzaamheid. Het is goed dat er aandacht voor is, maar de manier waarop duurzaamheidsmaatregelen die bedrijven zelf nemen (of nalaten) van invloed zijn op de financiële resultaten is vaak zeer ondoorzichtig.
De geschiedenis leert dat bedrijven vaak zeer terughoudend zijn om informatie te verstrekken over eventuele risico’s uit vrees voor claims of mogelijke verplichtingen. Toch is volledige openheid de beste manier om beleggers te beschermen. “Sunlight is the best disinfectant,” zei men toen in het begin van de 20e eeuw de Blue Sky Act werd aangenomen, een Amerikaanse wet waarmee beleggingsfraude moest worden tegengegaan.
Overigens gaf de Belgische toezichthouder FSMA in 2016 het goede voorbeeld door het aanbieden van CFD’s en binaire opties aan particuliere beleggers direct te verbieden omdat deze producten vooral als ‘gokspeeltjes’ gezien moeten worden.
Of het nu gaat om complexe beleggingsproducten, veelbelovende cryptomunten of de goede bedoelingen van bedrijven als Facebook en Tesla: de belegger is vooral gebaat bij een flinke schijnwerper op de risico’s. Toezichthouders spelen daarbij een cruciale rol.
Dit is een verkorte en bewerkte weergave van een artikel dat VEB-directeur Paul Koster schreef voor de Revue Bancaire et Financière, een uitgave van het Belgisch Financieel Forum.
Het Forum beoogt de bevordering van het wetenschappelijk onderzoek en de prospectieve bezinning over het financiewezen, organiseert voordrachten en colloquia en geeft ook twee tijdschriften uit, nl. Bank- en Financiewezen en Bank- en Financieel Recht. Het Forum organiseert activiteiten in Brussel en in 15 regionale kernen in België.