Met een luidruchtige reclamecampagne probeert de Duitse broker Flatex Nederlandse beleggers binnen te hengelen. Het zal een verovering op afstand moeten worden, aangezien de broker nadrukkelijk vanuit Duitsland opereert en dus niet hoeft te voldoen aan de strengere regels rond provisie die in Nederland gelden. 

Dat Flatex naar Nederland komt is geen verrassing. Fintech Group, het Duitse beursgenoteerde bedrijf achter Flatex, had al eerder aangekondigd Europees te willen uitbreiden. Nederland is dan een voor de hand liggende kandidaat vanwege het grote aantal doe-het-zelf-beleggers. Ook hoopt Flatex dat veel klanten van Binck Bank zich gaan oriënteren nu Binck wordt overgenomen door Saxo Bank.

Gratis beleggen, dat is waarmee Flatex beleggers probeert te verleiden. Of beter gezegd, nul transactiekosten, want de broker kiest zijn woorden zorgvuldig. Net als bij eerdere aanbieders van gratis beleggen is er wel degelijk een rekening, zij het veel minder zichtbaar dan men zou mogen hopen. Want hoe verdient Flatex zijn geld en wat is de rekening voor beleggers?

Vier vragen over Flatex beantwoord.

Hoe verdient Flatex zijn geld?
Flatex verdient op provisies die het ontvangt van partijen waarmee het samenwerkt. Hieronder vallen vergoedingen die het bedrijf ontvangt bij het doorverwijzen van effectenorders naar een handelsplatform waarmee het samenwerkt (effectenplatform Tradegate).

Daarnaast ontvangt Flatex vergoedingen van beheerders van beleggingsfondsen als er nieuwe beleggers via Flatex instappen bij het fonds in kwestie.

Ook bij handel in Contracts For Difference (CFD’s) en handel in vreemde valuta's zijn er extra opbrengsten voor Flatex.

Waaruit bestaat de rekening voor klanten?
Flatex mag dan geen transactiekosten rekenen voor handel in aandelen, fondsen, CFD's en andere producten, indirect zijn er toch kosten die de belegger betaalt.

Dat geldt niet alleen in speciale situaties zoals bij valutaconversie of bij roodstand op de bankrekening (7,9 procent), maar ook bij eenvoudige aandelentransacties. 

Bij executie van aandelentransacties kan sprake zijn van hogere spreads, waardoor beleggers minder gunstig in-en uit beleggingen kunnen stappen. Dat geldt helemaal als buiten de reguliere beurstijden gehandeld wordt.

Bij beleggingsfondsen bijvoorbeeld biedt Flatex niet altijd de goedkoopste variant aan. Voor precies hetzelfde beleggingsfonds betalen Flatex-klanten tot 0,7 procentpunt per jaar meer aan kosten dan bij Nederlandse brokers. Dat hakt diep in het rendement op langere termijn. 

De hogere kosten voor beleggingsfondsen zijn niet het enige manco, ook is het aanbod een stuk schraler dan Nederlandse beleggers gewend zijn. De oorzaak van dit alles is een oude bekende voor Nederlandse beleggers: retourprovisies. De aanbieder ontvangt extra fees als hij bepaalde producten aan zijn klanten weet te slijten. In Nederland is de praktijk van retourprovisies bij beleggen een aantal jaren geleden verboden omdat het aanbieders verleidt om vooral producten te verkopen die hen veel geld opleveren maar niet noodzakelijkerwijs het beste zijn voor de klant. In Duitsland is retourprovisie wel nog toegestaan. Flatex maakt van die u-bocht gebruik.  

Wat vindt de VEB?
De VEB is blij met het provisieverbod in Nederland. Het heeft geleid tot meer kostentransparantie. Praktijken waarbij over de rug van beleggers hoge provisies werden getoucheerd door tussenpersonen, zijn verleden tijd. Het is dan ook onwenselijk dat via initiatieven als Flatex provisieprikkels weer worden geïmporteerd. 

De VEB vindt dat toezichthouders, zoals de AFM, op zoek moeten naar mogelijkheden om het provisieverbod in Nederland te beschermen.

Ook over de ruime aandacht, om niet te zeggen nadruk, voor risicovolle producten zoals CFD´s is de VEB niet te spreken. CFD's zijn vaak profijtelijk voor de aanbieder, niet voor beleggers. 

Waar moet je als belegger op letten?
Alhoewel de handel dus gratis is, kan er in het productaanbod sprake zijn van verborgen kosten. Hierbij valt te denken aan een beperkter fondsaanbod (via shareclasses met hogere doorlopende kosten) en extra te betalen vergoedingen voor standaarddiensten (zoals valutahandel, aanmelding voor een aandeelhoudersvergadering). 

Bij de handel in aandelen is het bovendien verstandig om orders te voorzien van limieten en/of om orders te beëindigen voordat referentiebeurzen dicht gaan. Dit om te voorkomen dat orders ongunstig worden uitgevoerd.

Houd er ook rekening mee dat in geval van geschillen met Flatex de Duitse toezichthouder aan zet is.