Natuurlijk met beperkingen: Albert Heijn kan niet tegelijkertijd Calvé pindakaas, Coca-Cola en andere topmerken in de ban doen. Klanten rijden anders om naar de Jumbo met een compleet assortiment.

Toch blijft locatie de dominante factor. Unilever mag en kan niet zomaar duizenden standjes langs de weg zetten om potjes pindakaas te verkopen, en is dus afhankelijk van de stenen winkels van de oligopolie Ahold, Jumbo en consorten.

Supermarkten zijn machtig en echte geldmachines. Niet zozeer door torenhoge netto marges, want de nettowinst is veelal slechts enkele procenten van de omzet. Maar wel door de hoge omloopsnelheid, want producten worden typisch binnen enkele dagen of soms zelfs uren verkocht. Bovendien worden supermarkten grotendeels door hun leveranciers gefinancierd. De bedrijfstak heeft het geluk te mogen ondernemen met een negatief werkkapitaal. De klanten betalen meteen bij aankoop, terwijl Appie leveranciers als Unilever en P&G vele weken later betaalt. Bij omzetgroei is het dan helemaal feest.

Beleggers hoeven niet te vrezen dat mastodonten als Unilever en P&G hieronder zullen bezwijken. Ook zij hebben geen probleem met financieringslasten of een hoog werkkapitaal, integendeel. De grote jongens schuiven het probleem vrolijk door naar hun leveranciers, die nog later worden betaald. De fabrieken die de diverse consumptieartikelen fabriceren of de leveranciers van grondstoffen, houden de rode lantaarn.

Het kraakt en het piept misschien, maar zolang de keten niet breekt, gaat dit lucratieve spel door. Telkens als een supermarkt of (eigenaar van een) merkproduct meer kasgeld wil en het niet van de consument durft te vragen, mogen de leveranciers onderaan de keten het ophoesten.

Inderdaad, de machtspositie van A-merken is al geweldig, die van supermarktketens zelfs nog beter. In ieder geval zolang stenen het winnen van online en locatie nog belangrijker blijft dan slimme distributie. Want als ooit Amazon het feestje verpest, wordt ineens de baas de klos.

Dit is een column van Errol Keyner, adjunct-directeur van de VEB.